Usługa poczty elektronicznej

Usługa Gmail świadczona przez spółkę Google nie stanowi „usługi łączności elektronicznej” w rozumieniu art. 2 lit. c) dyrektywy ramowej. Google LLC jest spółką z siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki, która – oprócz wyszukiwarki internetowej pod tą samą nazwą – obsługuje w szczególności usługę poczty elektronicznej działającą za pośrednictwem Internetu, zwaną Gmail. Tymczasowo ta poczta w RFN obsługiwana pod nazwą GoogleMail. Gmail jest usługą OTT (Over‑ the‑ Top), tzn. usługą dostępną w Internecie bez zaangażowania tradycyjnego operatora telekomunikacyjnego.

Tematyka: Usługa poczty elektronicznej, Gmail, Google, dyrektywa ramowa, usługi łączności elektronicznej, TS, wyrok

Usługa Gmail świadczona przez spółkę Google nie stanowi „usługi łączności elektronicznej” w rozumieniu
art. 2 lit. c) dyrektywy ramowej.
Stan faktyczny
Google LLC jest spółką z siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki, która – oprócz wyszukiwarki internetowej pod
tą samą nazwą – obsługuje w szczególności usługę poczty elektronicznej działającą za pośrednictwem Internetu,
zwaną Gmail. Tymczasowo ta poczta w RFN obsługiwaną pod nazwą GoogleMail. Gmail jest usługą OTT
(Over‑ the‑ Top), tzn. usługą dostępną w Internecie bez zaangażowania tradycyjnego operatora
telekomunikacyjnego.
Niemiecka federalna agencja (dalej jako: BNetzA) uznała, że Gmail stanowi „usługę telekomunikacyjną” podlegającą
obowiązkowi zgłoszenia do tej agencji i nakazała Google, pod rygorem grzywny, zastosowanie się do tego
obowiązku. Google wniosła do sądu skargę o stwierdzenie nieważności tej decyzji.
Pytanie prejudycjalne
Czy art. 2 lit. c) dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7.3.2002 r. w sprawie wspólnych ram
regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) (Dz. Urz. L Nr 108 z 2002 r., s. 33;
zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/140/WE z 25.11.2009 r.; Dz. Urz. L Nr 337 z 2009 r., s.
37; dalej jako: dyrektywa ramowa) należy interpretować w ten sposób, że usługa poczty elektronicznej w Internecie
nieobejmująca dostępu do Internetu, taka jak usługa Gmail świadczona przez Google, stanowi usługę polegającą
całkowicie lub głównie na przekazywaniu sygnałów w sieciach łączności elektronicznej, biorąc pod uwagę
elektroniczne przetwarzanie danych, które dostawca tę usługę świadczy za pośrednictwem swoich serwerów poczty
elektronicznej, po pierwsze, przydzielając adresy IP urządzeń końcowych odpowiadających adresom poczty
elektronicznej, a po drugie, wprowadzając do otwartego Internetu lub odbierając w nim pakiety danych dotyczące
wiadomości elektronicznych? W przypadku odpowiedzi przeczącej, czy – a jeśli tak, to pod jakim warunkiem – można
jednak uznać, że dostawca takiej usługi poczty internetowej dokonuje przekazywania sygnałów – lub że można mu je
przypisać – w przypadku gdy obsługuje on poza tym swoje własne, połączone z Internetem sieci łączności
elektronicznej, które mogą być wykorzystywane do celów świadczenia tej usługi?
Stanowisko TS
Pojęcie „usługi łączności elektronicznej” jest zdefiniowane w art. 2 lit. c) dyrektywy ramowej. W tym przepisie
zdefiniowano, po pierwsze, usługę łączności elektronicznej jako „usługę zazwyczaj świadczoną za
wynagrodzeniem, polegającą całkowicie lub częściowo na przekazywaniu sygnałów w sieciach łączności
elektronicznej, w tym usługi telekomunikacyjne i usługi transmisyjne świadczone poprzez sieci nadawcze”.
Po drugie uściślono, że z jednej strony pojęcie „usługi łączności elektronicznej” nie obejmuje „usług związanych
z zapewnianiem albo wykonywaniem kontroli treści przekazywanych przy wykorzystaniu sieci lub usług
łączności elektronicznej” i że z drugiej strony spod jej zakresu wyłączone są „usługi społeczeństwa
informacyjnego w rozumieniu art. 1 dyrektywy 98/34, jeżeli nie polegają one całkowicie lub częściowo na
przekazywaniu sygnałów w sieciach łączności elektronicznej”. Motyw 5 dyrektywy ramowej wskazuje w tym
względzie w szczególności, że konwergencja sektorów telekomunikacji, mediów i technologii informacyjnych
oznacza, iż wszelkie sieci i usługi związane z przekazywaniem informacji powinny zostać objęte jednolitymi
unormowaniami prawnymi oraz że przy opracowywaniu tych unormowań konieczne jest oddzielenie unormowań
dotyczących sposobów przekazywania informacji od unormowań odnoszących się do ich treści.
Trybunał wskazał, że kolejne dyrektywy tworzące nowe ramy regulacyjne w dziedzinie usług łączności elektronicznej,
w szczególności dyrektywa ramowa i dyrektywa 2002/77, wprowadzają wyraźne rozróżnienie między produkcją
treści, pociągającą za sobą odpowiedzialność redakcyjną, a przekazywaniem tych treści, niewiążącym się
z jakąkolwiek odpowiedzialnością redakcyjną, gdyż treści i ich przekazywanie podlegają odrębnym uregulowaniom,
mającym własne cele (wyrok UPC Nederland, C-518/11, pkt 41). Z orzecznictwa TS wynika również, iż aby usługa
wchodziła w zakres pojęcia „usługi łączności elektronicznej”, to powinna obejmować przekazywanie sygnałów, przy
czym okoliczność, że przekazywanie sygnału następuje za pośrednictwem infrastruktury, która nie należy do
dostawcy usług, nie ma znaczenia dla kwalifikacji charakteru usługi, ponieważ znaczenie ma wyłącznie fakt, że ten
dostawca ponosi odpowiedzialność wobec użytkowników końcowych przekazywania sygnału zapewniającego im
świadczenie usługi, której są abonentami (wyrok UPC DTH, C-475/12, pkt 43).

W niniejszym rozpatrywanej sprawie Google oferuje, wśród innych usług, usługę poczty elektronicznej (Gmail),
umożliwiającą posiadaczowi konta pocztowego Gmail przesyłanie i odbieranie wiadomości elektronicznych bądź to
za pośrednictwem oprogramowania nawigacyjnego w Internecie, poprzez użycie interfejsu internetowego
udostępnionego przez spółkę Google, bądź to za pośrednictwem oprogramowania „e‑ Mail client”. Jednakże
przedmiotem sporu w postępowaniu głównym jest jedynie usługa poczty w Internecie. Bezsporne jest, że dostawca
usługi poczty internetowej, takiej jak Gmail, dokonuje przekazywania sygnałów. W ramach świadczenia usługi
przesyłania wiadomości Google dokonuje, za pośrednictwem swoich serwerów pocztowych, wprowadzenia do
otwartego Internetu i odebrania w nim pakietów danych dotyczących wiadomości elektronicznych odpowiednio
wysyłanych i otrzymanych przez posiadaczy konta poczty elektronicznej. Zdaniem TS nie można jednak na tej
podstawie uznać, że operacje dokonywane przez spółkę Google w celu zapewnienia funkcjonowania usługi poczty
internetowej stanowią „usługę łączności elektronicznej” w rozumieniu art. 2 lit. c) dyrektywy ramowej, ponieważ
usługa ta nie polega całkowicie lub głównie na przekazywaniu sygnałów w sieciach łączności elektronicznej.
Komisja Europejska podniosła, że to z jednej strony IAP nadawców i odbiorców wiadomości, a także, w stosownych
przypadkach, podmioty świadczące usługi poczty internetowej, a z drugiej strony operatorzy różnych sieci tworzących
otwarty Internet zapewniają przekazywanie sygnałów niezbędnych do funkcjonowania wszelkich usług poczty
internetowej i ponoszą za nie odpowiedzialność w rozumieniu wyroku UPC DTH (pkt 43). Okoliczność, że
dostawca usługi poczty internetowej uczestniczy aktywnie w operacjach wysyłania i odbierania wiadomości, czy to
przydzielając adresy IP urządzeń końcowych odpowiadających adresom poczty elektronicznej, czy to dokonując
podziału tych wiadomości na pakiety danych i ich wprowadzenia do otwartego Internetu lub ich odebrania w otwartym
Internecie w celu skierowania ich do odbiorców, nie jest wystarczająca do tego, aby usługa ta mogła zostać uznana
z technicznego punktu widzenia za polegającą „całkowicie lub głównie na przekazywaniu sygnałów w sieciach
łączności elektronicznej” w rozumieniu art. 2 lit. c) dyrektywy ramowej. Trybunał stwierdził, że usługa poczty
elektronicznej Gmail nie może zatem – w braku jakichkolwiek innych elementów pozwalających stwierdzić
odpowiedzialność Google w stosunku do posiadaczy konta poczty Gmail za przesyłanie sygnałów niezbędnych do jej
funkcjonowania, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego – zostać uznana za „usługę łączności elektronicznej”
w rozumieniu art. 2 lit. c) dyrektywy ramowej.
W ocenie TS okoliczność, że Google obsługuje w RFN własne sieci łączności elektronicznej, nie podważa
powyższego wniosku. Google powinna być uważana za podmiot świadczący usługi łączności elektronicznej jako
podmiot obsługujący własne sieci łączności elektronicznej i może, w tym charakterze, podlegać obowiązkowi
zgłoszenia przewidzianemu w art. 3 ust. 2 i 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/20/WE z 7.3.2002 r.
w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywy o zezwoleniach) (Dz.U. 2002,
L 108, s. 21). Jednakże TS stwierdził, że nie oznacza to, iż wszystkie usługi świadczone przez nią w Internecie
muszą również zostać uznane za takie, mimo że nie polegają całkowicie lub głównie na przekazywaniu sygnałów.
Reasumując TS orzekł, że art. 2 lit. c) dyrektywy ramowej należy interpretować w ten sposób, iż usługa
internetowej poczty elektronicznej nieobejmująca dostępu do Internetu, taka jak usługa Gmail świadczona
przez spółkę Google, nie polega całkowicie lub głównie na przekazywaniu sygnałów w sieciach łączności
elektronicznej, a zatem nie stanowi „usługi łączności elektronicznej” w rozumieniu tego przepisu.
W przedstawionym wyroku Trybunał dokonał wykładni pojęcia „usługi łączności elektronicznej”, uregulowanego w art.
2 lit. c) dyrektywy ramowej, w odniesieniu do usługi Gmail świadczona przez spółkę Google.
Wyrok TS z 13.6.2019 r., Google, C-193/18

Wyrok TS z 13.6.2019 r. określił, że usługa internetowej poczty elektronicznej, taka jak usługa Gmail świadczona przez spółkę Google, nie polega całkowicie lub głównie na przekazywaniu sygnałów w sieciach łączności elektronicznej, a zatem nie stanowi „usługi łączności elektronicznej” zgodnie z dyrektywą ramową.