Usługi edukacyjne

Przepisy państwa członkowskiego ograniczające prowadzenie działalności usługowej, w tym usług edukacyjnych, muszą spełniać łącznie przesłanki określone w dyrektywie 2006/123. Skarga Komisji Europejskiej dotyczyła naruszeń przez Grecję zobowiązań wynikających z prawa unijnego w zakresie uznawania kwalifikacji mediatorów oraz formy prawnej instytucji kształcących mediatorów.

Tematyka: przepisy państwa członkowskiego, usługi edukacyjne, dyrektywa 2006/123, uznawanie kwalifikacji zawodowych, Trybunał Sprawiedliwości UE, Komisja Europejska, naruszenie prawa unijnego, wyrok TS, precedens

Przepisy państwa członkowskiego ograniczające prowadzenie działalności usługowej, w tym usług edukacyjnych, muszą spełniać łącznie przesłanki określone w dyrektywie 2006/123. Skarga Komisji Europejskiej dotyczyła naruszeń przez Grecję zobowiązań wynikających z prawa unijnego w zakresie uznawania kwalifikacji mediatorów oraz formy prawnej instytucji kształcących mediatorów.

Przepisy państwa członkowskiego ograniczające prowadzenie działalności usługowej, w tym usług
edukacyjnych, powinny spełniać łącznie przesłanki wymienione w art. 15 ust. 3 dyrektywy 2006/123.
Skarga
W skardze Komisja Europejska wnosiła o stwierdzenie, że:
- ograniczając formę prawną instytucji kształcących mediatorów do spółek o celu niezarobkowym, które muszą
zostać utworzone z co najmniej jednej greckiej izby adwokackiej i z co najmniej jednej greckiej izby zawodowej,
Grecja uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 49 TFUE oraz art. 15 ust. 2 lit. b) i c) oraz art. 15
ust. 3 dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.12.2006 r. dotyczącej usług na rynku
wewnętrznym (Dz. Urz. 2006, L 376, s. 36);
- uzależniając procedurę uznawania kwalifikacji akademickich od spełnienia dodatkowych wymogów dotyczących
treści świadectw i środków wyrównawczych bez dokonania uprzedniej oceny istotnych różnic i utrzymując w mocy
dyskryminacyjne przepisy, zobowiązujące osoby, które ubiegają się o akredytację mediatora, posiadające dokument
licencyjny uzyskany za granicą lub wydany przez instytucję kształcącą uznaną za granicą po ukończeniu kształcenia
w Grecji, do wykazania się doświadczeniem nabytym w co najmniej trzech postępowaniach mediacyjnych, Republika
Grecka uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 49 TFUE oraz na mocy art. 13 i 14 oraz art. 50 ust. 1,
a także załącznika VII do dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7.9.2005 r. w sprawie
uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz. Urz. 2005, L 255, s. 22).
Stanowisko TS
Warunki podejmowanie lub prowadzenie działalności usługowej
Z art. 15 ust. 1 dyrektywy 2006/123 wynika, że państwa członkowskie muszą zbadać, czy ich system prawny
przewiduje wymogi takie jak wymienione w ust. 2 i zapewnić, aby wymogi te były zgodne z przesłankami określonymi
w ust. 3 art. 15. Kumulatywne przesłanki wymienione w art. 15 ust. 3 dotyczą, po pierwsze, niedyskryminującego
charakteru odnośnych wymogów, które nie mogą prowadzić do bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji ze
względu na przynależność państwową lub, w przypadku spółek, ze względu na miejsce statutowej siedziby; po
drugie, ich koniecznego charakteru, co oznacza, że wymogi muszą być uzasadnione nadrzędnym interesem
publicznym; a po trzecie, ich proporcjonalnego charakteru, gdyż wymogi te muszą być odpowiednie dla
zapewnienia osiągnięcia wyznaczonego celu i nie mogą wykraczać poza to, co niezbędne do jego osiągnięcia, jak
też nie może istnieć możliwość zastąpienia tych wymogów innymi, mniej restrykcyjnymi środkami, za pomocą których
można osiągnąć ten sam skutek.
Uzasadniając konieczność spornych przepisów Grecja twierdziła, że to uregulowanie jest właściwe, zgodnie z art. 15
ust. 3 lit. b) dyrektywy 2006/123, do zapewnienia wysokiej jakości usług kształcenia mediatorów, jak również do
ułatwienia założenia instytucji kształcących w najbardziej oddalonych regionach. Trybunał przyznał, że takie względy
mogą stanowić nadrzędne względy interesu ogólnego, jednakże Grecja nie przedstawiła argumentów w tym zakresie.
Trybunał stwierdził, że trzy przesłanki przewidziane w art. 15 ust. 3 dyrektywy 2006/123 są łączne, dlatego
sporne przepisy krajowe nie spełniają drugiej z tych przesłanek, to tym samym nie ma konieczności badania
trzeciego wymogu.
Trybunał orzekł, że ograniczając formę prawną instytucji kształcących mediatorów do spółek o celu
niezarobkowym, które muszą zostać utworzone wspólnie z co najmniej jednej greckiej izby adwokackiej
i z co najmniej jednej greckiej izby zawodowej, Republika Grecka uchybiła zobowiązaniom, które na niej
ciążą na mocy art. 15 ust. 2 lit. b) i c) oraz art. 15 ust. 3 dyrektywy 2006/123.
Uznawanie kwalifikacji zawodowych
Z orzecznictwa TS wynika, że pojęcie „zawód regulowany” oznacza działalność zawodową lub zespół działalności
zawodowych, których podjęcie, wykonywanie lub jeden ze sposobów wykonywania wymaga, bezpośrednio bądź
pośrednio, na mocy przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych, posiadania określonych
kwalifikacji zawodowych (wyrok Malta Dental Technologists Association i Reynaud, C-125/16, pkt 34). W ocenie TS
z art. 3 ust. 1 lit. b), c) i e) dyrektywy 2005/36 wynika, że pojęcie określonych „kwalifikacji zawodowych” użyte w art.
3 ust. 1 lit. a) tej dyrektywy obejmuje swoim zakresem wszystkie kwalifikacje potwierdzone dyplomem
zaświadczającym o ukończeniu kształcenia, którego szczególnym celem jest przygotowanie kandydatów do




wykonywania danego zawodu. Rzecznik generalny stwierdził w pkt 43 opinii, że zgodnie z greckimi przepisami
zawód mediatora spełnia powyższe kryteria.
Uznawanie dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji mediatorów uregulowano w art. 10–14
dyrektywy 2005/36. Zgodnie z art. 13 ust. 1 właściwy organ tego państwa członkowskiego zezwala wnioskodawcom
na dostęp do zawodu regulowanego i jego wykonywanie na tych samych warunkach, które stosuje się wobec
własnych obywateli, jeśli posiadają oni poświadczenie kompetencji lub dokument potwierdzający posiadanie
kwalifikacji, o którym mowa w art. 11 tej dyrektywy, wydane przez właściwy organ innego państwa członkowskiego
w tym samym celu. W art. 14 dyrektywy 2005/36 przewidziano, że art. 13 tej dyrektywy nie stoi na przeszkodzie
temu, by przyjmujące państwo członkowskie nałożyło „środki wyrównawcze” polegające na odbyciu stażu
adaptacyjnego lub przystąpieniu do testu umiejętności w stosunku do osób pragnących uzyskać dostęp do zawodu
regulowanego i wykonywać go. Przy czym państwa członkowskie mogą nałożyć środki wyrównawcze, w przypadku
gdy kształcenie, które wnioskodawca odbył, obejmuje materiał zasadniczo różniący się od tego, którego
opanowanie jest podstawą uzyskania dokumentu potwierdzającego posiadanie kwalifikacji w przyjmującym
państwie członkowskim. Na podstawie ust. 4 tego artykułu pojęcie „istotnie różniący się materiał” należy rozumieć
jako określające materiał, który obejmuje nabytą wiedzę, umiejętności i kompetencje mające zasadnicze znaczenie
dla wykonywania zawodu i w odniesieniu do którego kształcenie odbyte przez migranta wykazuje istotne różnice pod
względem treści w porównaniu z kształceniem wymaganym przez przyjmujące państwo członkowskie. Wreszcie ust.
5 art. 14 uzależnia możliwość wymagania środków wyrównawczych od przestrzegania zasady proporcjonalności.
Ponadto z art. 50 ust. 1 dyrektywy 2005/36 wynika, że właściwy organ przyjmującego państwa członkowskiego może
żądać przedstawienia dokumentów i zaświadczeń wymienionych w załączniku VII do tej dyrektywy.
W ocenie TS w świetle powyższych uwag należy zbadać zgodność greckiego uregulowania z dyrektywą 2005/36.
Procedura uznawania kwalifikacji akademickich, uzależniona jest od dodatkowych wymogów dotyczących treści
świadectw instytucji kształcącej, które powinien przedstawić mediator migrujący, aby uzyskać akredytację
wykonywania tego zawodu w Grecji. Trybunał stwierdził, że warunki ustanowione w prawie greckim nie są zawarte
w dyrektywie 2005/36 oraz nie są one właściwe do dokonania w sposób proporcjonalny oceny treści szkolenia
odbytego przez wnioskodawców.
Z greckich regulacji wynika, że jeśli chodzi o uznawanie równorzędności dokumentu licencyjnego uzyskanego za
granicą lub też wydanego przez zagraniczną instytucję kształcącą po ukończeniu kształcenia w Grecji, komisja
akredytacji mediatorów może uznać tę równoważność, jeżeli wnioskodawca może wykazać doświadczenie nabyte
w co najmniej trzech postępowaniach mediacyjnych, w których uczestniczył jako mediator, asystent mediatora lub
doradca jednej ze stron. Ponadto komisja ta może zobowiązać wnioskodawcę do przystąpienia do dodatkowego
egzaminu. Rzecznik generalny uznał w pkt 63 opinii, że takie warunki nie odpowiadają rodzajowo kryteriom
przewidzianym w dyrektywie 2005/36 i wykraczają poza zakres uznania właściwych organów państw
członkowskich.
Ponadto TS stwierdził, że greckie regulacje naruszają również obowiązki przewidziane w art. 13 ust. 1 dyrektywy
2005/36 w zakresie, w jakim od osób wnioskujących o akredytację mediatora po uzyskaniu dokumentu licencyjnego
zagranicznej instytucji kształcącej wymaga się wykazania doświadczenia nabytego w co najmniej trzech
postępowaniach mediacyjnych, podczas gdy taki warunek akredytacji nie ma zastosowania do osób, które uzyskały
dokument licencyjny od krajowej instytucji kształcącej.
Reasumując TS orzekł, że:
– ograniczając formę prawną instytucji kształcących mediatorów do spółek o celu niezarobkowym, które
muszą zostać utworzone wspólnie z co najmniej jednej greckiej izby adwokackiej i z co najmniej jednej
greckiej izby zawodowej, Grecja uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 15 ust. 2 lit. b) i c)
oraz art. 15 ust. 3 dyrektywy 2006/123;
– uzależniając procedurę uznawania kwalifikacji akademickich od dodatkowych wymogów dotyczących
treści wymaganych świadectw oraz od środków wyrównawczych bez uprzedniej oceny ewentualnego
istnienia istotnych różnic w stosunku do kształcenia krajowego oraz utrzymując w mocy dyskryminacyjne
przepisy zobowiązujące osoby, które ubiegają się o akredytację mediatora, posiadające dokument licencyjny
uzyskany za granicą lub wydany przez instytucję kształcącą uznaną za granicą po ukończeniu kształcenia
w Grecji, do wykazania się doświadczeniem nabytym w co najmniej trzech postępowaniach mediacyjnych,
Grecja uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 13 i 14, art. 50 ust. 1 oraz załącznika VII do
dyrektywy 2005/36.
W analizowanym wyroku TS odniósł się do dwóch zagadnień. Po pierwsze, wymogów prowadzenia działalności
usługodawczej. Trybunał podkreślił, że przepisy ją ograniczające muszą spełniać łącznie trzy przesłanki wymienione
w art. 15 ust. 3 dyrektywy 2006/123. W rozpatrywanej sprawie w ocenie TS greckie nie przepisy spełniły wymogu
konieczności i dlatego Trybunał uznał je za niezgodne z tym przepisem dyrektywy.




Druga z rozpatrywanych przez TS kwestii dotyczyła uznawania dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji
w zakresie zawodu regulowanego. Trafnie TS uznał, że sporne greckie przepisy przewidują w tym zakresie
dodatkowe wymogi, nieprzewidziane w przepisach dyrektywy 2005/36, a ponadto maja one charakter
dyskryminujący.
Wyrok TS z 26.6.2019 r., Komisja przeciwko Grecji, C-729/17







Trybunał Sprawiedliwości UE uznał, że greckie przepisy naruszające dyrektywy dotyczące usług edukacyjnych i uznawania kwalifikacji zawodowych nie spełniają wymogów konieczności i proporcjonalności. Wyrok TS z 26.6.2019 r., Komisja przeciwko Grecji, C-729/17, stanowi ważny precedens w zakresie zgodności przepisów krajowych z unijnym prawem usługowym.