1.1.2020 r. wejdą w życie przepisy motywujące przedsiębiorców i podmioty publiczne do terminowej spłaty zadłużenia

Ustawa z 19.7.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych ma na celu wzmocnienie płynności finansowej mikro, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez wprowadzenie większej dyscypliny płatniczej w obrocie gospodarczym. Skraca terminy zapłaty w transakcjach handlowych oraz wprowadza wyższe odsetki za opóźnienia, a także nakłada obowiązek corocznego raportowania terminów zapłaty na największych płatników podatku dochodowego.

Tematyka: ustawa, zatory płatnicze, terminy zapłaty, płynność finansowa, odsetki, raportowanie, wierzyciele, procedura cywilna, podatek dochodowy, nieuczciwa konkurencja, wejście w życie

Ustawa z 19.7.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. z 2019 r.
poz. 1649), która zacznie obowiązywać przedsiębiorców i podmioty publiczne od nowego roku, ma m.in. na
celu wzmocnienie płynności finansowej mikro, małych i średnich przedsiębiorstw przedsiębiorstw.
• Ustawa wprowadza większą dyscyplinę płatniczą w obrocie gospodarczym w Polsce, m.in. poprzez rozwiązania
prowadzące do dokonywania przez duże przedsiębiorstwa i podmioty publiczne zapłaty w ustalonym terminie.
• Celem zmian jest ochrona najsłabszych uczestników obrotu gospodarczego (mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw) w stosunkach z dużymi przedsiębiorstwami.
Omawiana ustawa, w zamierzeniu ustawodawcy, ma rozwiązać problem powstawania zatorów płatniczych w obrocie
gospodarczym, szczególnie niebezpiecznych dla płynności finansowej mikro, małych i średnich przedsiębiorstw
funkcjonujących w Polsce. Przewidziane przez ustawę rozwiązania mają za zadanie mobilizować dłużników
transakcji handlowych (głównie chodzi tutaj o duże przedsiębiorstwa i podmioty publiczne) do dokonywania zapłaty
w ustalonym terminie. Ponadto omawiane zmiany mają zniechęcać do narzucania przedsiębiorstwom
nieuzasadnionych, wydłużonych terminów zapłaty zobowiązań finansowych. W związku z tym najważniejsze zmiany
obejmują ustawę z 8.3.2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 118 ze zm.,
dalej jako TransHandlZapU).
Skrócenie terminów zapłaty
Jedną z ważniejszych zmian wprowadzonych przez ustawę z 19.7.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu
ograniczenia zatorów płatniczych jest skrócenie terminów zapłaty w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem
jest podmiot publiczny do maksymalnie 30 dni. Zaznaczyć trzeba, że zmiana ta nie obejmuje podmiotów
leczniczych. W transakcjach, w których wierzycielem jest mikro, mały lub średni przedsiębiorca, a dłużnikiem duży
przedsiębiorca (tzw. transakcje asymetryczne), ustawa wyznacza termin zapłaty n a max 60 dni. Każdy zapis
umowny określający dłuższy termin jest nieważny.
Ponadto nowelizacja ustanawia wyższe odsetki za opóźnienia w transakcjach handlowych. Wzrost wynosi 2
punkty procentowe. Warto zaznaczyć, że zmiana ta, podobnie, jak powyższa, nie dotyczy podmiotów leczniczych.
W ich wypadku wysokość odsetek nie ulegnie zmianie.
W celu kontroli przestrzegania omawianych regulacji, ustawodawca nałożył na największych płatników podatku
dochodowego obowiązek corocznego raportowania do ministra ds. gospodarki o stosowanych terminach zapłaty.
Nowelizacja ułatwia także dochodzenie na drodze sądowej odsetek od należności w transakcjach handlowych.
Wzmocnienie pozycji wierzycieli
Omawiana nowelizacja jest też istotna z punktu widzenia wzmocnienia pozycji wierzycieli względem dłużników.
Przewiduje bowiem przerzucenie ciężaru udowodnienia, że termin zapłaty w umowie nie jest rażąco nieuczciwy na
dłużnika. Ponadto wprowadza zasadę, zgodnie z którą trzyletni termin na ustalenie, że termin zapłaty określony
w umowie jest nieuczciwy wobec wierzyciela, biegnie od dnia zakończenia wykonywania umowy.
Uproszczenie procedury cywilnej w sprawach o roszczenia pieniężne z tytułu transakcji handlowych
Kolejnym udogodnieniem są zmiany wprowadzone przez ustawę z 19.7.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu
ograniczenia zatorów płatniczych do Kodeksu postępowania cywilnego. Chodzi o uproszczenie procedury
zabezpieczającej w sprawach o roszczenia pieniężne z tytułu transakcji handlowych w rozumieniu ustawy z 8.3.2013
r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Zmiany te dotyczą transakcji handlowych, w których wartość
wynagrodzenia nie przekracza 75 000 zł. Ustawodawca uznał, że w tego typu sprawach „powód nie będzie musiał
wykazywać interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, w przypadku, gdy dochodzi zapłaty z tytułu transakcji
handlowej, której wartość nie przekracza kwoty 75 000 zł, a od dnia upływu terminu zapłaty dochodzonej należności,
upłynęły co najmniej 3 miesiące”.
Zmiany dotyczące podatku dochodowego
W zakresie podatku dochodowego ustawę z 19.7.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów
płatniczych odnosi się do zagadnienia tzw. „złych długów” i ich skutków w prawie podatkowym. W związku z tym
nowelizacja zakłada m.in. „możliwość pomniejszenia przez wierzyciela podstawy opodatkowania o kwotę

wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni, od
dnia upływu terminu jej płatności”. Ponadto nakłada na dłużnika obowiązek „doliczenia do podstawy opodatkowania
kwoty nieuregulowanego zobowiązania, jeżeli zobowiązanie nie zostało uregulowane w terminie 90 dni od dnia
upływu terminu płatności określonego w fakturze (rachunku) lub umowie.
Rozszerzenie katalogu czynów nieuczciwej konkurencji
Nowelizacja wprowadza także zmiany do katalogu czynów nieuczciwej konkurencji. Rozszerza go o działanie
polegające na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów zapłaty za dostarczone produkty lub wykonane usługi.
Stosowne zmiany zostały wprowadzone do ustawy z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j.: Dz.U.
z 2019 r. poz. 1010 ze zm.).
Obowiązywanie nowych przepisów
Omawiana ustawa wchodzi w życie 1.1.2020 r., z wyjątkiem art. 11, który ma wejść w życie 31.12.2019 r.

Nowelizacja ułatwia dochodzenie odsetek od należności, wzmacnia pozycję wierzycieli, upraszcza procedurę cywilną w sprawach o roszczenia pieniężne oraz wprowadza zmiany dotyczące podatku dochodowego i katalogu czynów nieuczciwej konkurencji. Ustawa wejdzie w życie 1.1.2020 r., z wyjątkiem jednego artykułu, który obowiązuje od 31.12.2019 r.