Ustalenie wartości celnej zgłaszanych towarów

Opinia biegłego jest jednym z dowodów, o przeprowadzeniu którego decyduje wyłącznie organ podatkowy w trybie art. 197 § 1 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 73 ust. 1 ustawy z 19.3.2004 r. - Prawo celne. Publikacja omawia zakres i kierunek podejmowanych czynności dowodowych przez organy podatkowe oraz znaczenie opinii biegłego w ustalaniu wartości celnej zgłaszanych towarów.

Tematyka: opinia biegłego, organ podatkowy, wartość celna, postępowanie celne, procedura celna, Prawo celne, Ordynacja podatkowa, ustalenie wartości towarów, dowody w postępowaniu celno-skarbowym

Opinia biegłego jest jednym z dowodów, o przeprowadzeniu którego decyduje wyłącznie organ podatkowy w trybie art. 197 § 1 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 73 ust. 1 ustawy z 19.3.2004 r. - Prawo celne. Publikacja omawia zakres i kierunek podejmowanych czynności dowodowych przez organy podatkowe oraz znaczenie opinii biegłego w ustalaniu wartości celnej zgłaszanych towarów.

Opinia biegłego jest jednym z dowodów, o przeprowadzeniu którego decyduje wyłącznie organ podatkowy
w trybie art. 197 § 1 ustawy z 29.8.1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej
jako: OrdPU) w zw. z art. 73 ust. 1 ustawy z 19.3.2004 r. - Prawo celne (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1169 ze zm.;
dalej jako: PrCelne), jeżeli uzna, że dla wyjaśnienia sprawy niezbędne jest wykorzystanie wiadomości
specjalnych posiadanych przez biegłego. To organ podatkowy jest gospodarzem prowadzonego przez siebie
postępowania, stąd zakres i kierunek podejmowanych czynności dowodowych wyznaczany jest właśnie
przez niego, na podstawie stanu rozpatrywanej sprawy, tj. jej zakresu przedmiotowego oraz potrzeb
dowodowych, determinowanych obrazem stanu faktycznego - orzekł WSA w Rzeszowie.
Opis stanu faktycznego
Decyzją z (...) listopada 2018 r. Nr (...) Dyrektor Izby Administracji Skarbowej utrzymał w mocy decyzję Naczelnika
(...) Urzędu Celno-Skarbowego z (...) stycznia 2018 r. Nr (...), w przedmiocie określenia kwoty długu celnego
w związku z zakwestionowaniem wartości celnej towaru objętego procedurą dopuszczenia do obrotu w procedurze
uproszczonej na podstawie zgłoszenia celnego poz. (...) z (...) maja 2013 r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7.5.2019 r. sprawy ze skargi
Syndyka Masy Upadłości "U" Sp. z o.o. w upadłości z/s w T. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej z (...)
listopada 2018 r., Nr (...) w przedmiocie długu celnego oddalił złożoną skargę.
Z uzasadnienia Sądu
Odnosząc się wpierw do zarzutów prawa procesowego, gdyż sugerowane nieprawidłowości mają mieć związek
z błędnymi ustaleniami faktycznymi wskazać trzeba, że Skarżący zarzuca naruszenie przez organy celne przepisów
prawa procesowego to jest art. 121 § 1, art. 122, art. 124, art. 187 § 1 i art. 191 OrdPU poprzez całkowicie dowolną
w jego ocenie ocenę materiału dowodowego, niewyjaśnienie wszelkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy
okoliczności, a także sprzeczność ustaleń organów z treścią zebranego w sprawach materiału dowodowego,
w szczególności w zakresie ustalenia wartości celnej importowanego towaru. Sąd ocenia te zarzuty jako całkowicie
pozbawione podstawy faktycznej ale i częściowo prawnej. Zgodnie bowiem z art. 73 ust. 1 PrCelne do
postępowań w sprawach celnych nie stosuje się przepisów pomieszczonych w rozdziale 1 działu IV OrdPU.
Zasady, które rządzą postępowaniem celnym, zostały opisane w preambule do Unijnego Kodeksu Celnego.
W przypadku zasad rządzących procedurą wydawania decyzji celnych, zostały one zawarte m.in. w punktach:
20,21,22,24,25,26,27,32,58. Odnoszą się one do takich zasad ogólnych jak m.in. zasada legalizmu, zapewnienie
czynnego udziału strony w postępowaniu, zaufania do organów celnych, a więc tych, które formułują elementarne
zasady ogólne postępowania podatkowego. Tak więc nie stosuje się w sprawach celnych przepisów art. 121 § 1, 122
i 124 OrdPU, które przywołuje się w skardze.
W nawiązaniu do tych zasad zauważyć należy, że w trybie art. 22 ust. 6 UKC powiadomieniem z (...) października
2017 r. organ celny I instancji poinformował spółkę o zamiarze wydania decyzji niekorzystnej dla strony określającej
kwotę długu celnego, podstawach wydania decyzji, przysługującym prawie do bycia wysłuchanym przed wydaniem
decyzji oraz wyznaczył termin 30 dni na przedstawienie stanowiska przez stronę. Natomiast organ odwoławczy
wystosowując do skarżącego zawiadomienia z (...) maja 2018 r. w trybie art. 140 § 1 OrdPU o niezakończeniu
postępowania odwoławczego w terminie wynikającym z art. 90e PrCelne informował o możliwości zapoznania się
z aktami sprawy.
Mając więc na uwadze okoliczności rozpoznawanej sprawy oraz sposób procedowania organów, stwierdzić należy,
że postępowanie zostało przeprowadzone w sposób prawidłowy, odpowiadającym standardom wynikającym
z uregulowań Prawa celnego, a także stosowanych odpowiednio w tym przypadku regulacji Ordynacji podatkowej.
Jeżeli chodzi o zarzuty związane z niedopuszczeniem i nieprzeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego na
okoliczność ustalenia wartości celnej zgłaszanych towarów godzi się zauważyć, że ustalenia w tym zakresie są
domeną organów celnych, które w ramach dochodzenia prawdy obiektywnej, gromadzą i oceniają dowody i nie może
ich w realizacji tego obowiązku zastępować biegły. Opinia biegłego jest jednym z dowodów, o przeprowadzeniu
którego decyduje wyłącznie organ podatkowy w trybie art. 197 § 1 OrdPU w zw. z art. 73 pkt 1 PrCelne, jeżeli uzna,
że dla wyjaśnienia sprawy niezbędne jest wykorzystanie wiadomości specjalnych posiadanych przez biegłego. To
organ podatkowy jest gospodarzem prowadzonego przez siebie postępowania, stąd zakres i kierunek
podejmowanych czynności dowodowych wyznaczany jest właśnie przez niego, na podstawie stanu rozpatrywanej
sprawy, tj. jej zakresu przedmiotowego oraz potrzeb dowodowych, determinowanych obrazem stanu faktycznego.
W ramach przyznanej mu swobody w ocenie dowodów, to organ decyduje więc, czy konkretna okoliczność, wymaga



wiadomości specjalnych. Organ stosując przepisy prawa regulujące zasady konstruowania metod zastępczych
wyliczenia należności celnych, do czego jest uprawniony i zobowiązany tylko w zakresie ustalenia różnicy w wartości
pomiędzy towarem deklarowanym a ustalonym w ramach dobierania materiału porównawczego, ze względu na
stwierdzone odmienności cech, tu wartości tzw. liczby Brix, uznał za konieczne posiłkować się wiadomościami
specjalnymi i skorzystał z opinii biegłego z zakresu technologii żywności i żywienia dr inż. M.K., który wydał opinię
z (...) października 2017 r. W pozostałym zakresie organ działając poprzez swoich pracowników, którzy posiadają
odpowiednie doświadczenie oraz wiedzę, był w stanie samodzielnie dokonać ustaleń w zakresie wartości celnej
deklarowanych towarów.
Co do zarzutów skargi tyczących sposobu przeprowadzenia i wykorzystania dowodu z opinii biegłego wypada
zauważyć, że w stanie sprawy nie budzi wątpliwości, że osoba o określonych, specjalistycznych kompetencjach
i wiedzy wypowiedziała się na polecenie organu celnego na okoliczności faktyczne podlegające ocenie
w rozpoznawanej sprawie, w związku z tym nawet naruszenie zasad procesowych związanych z dopuszczeniem
tego dowodu i udostępnienia stronom, nie może mieć tej doniosłości, że mogłoby zostać uznane za mające wpływ na
rozstrzygnięcie sprawy, skoro Skarżący nie podważa ani kompetencji biegłego ani też tego, że zlecającym był organ
I instancji. Zastrzeżenia skargi co do strony formalnej otrzymanego dokumentu opinii biegłego udostępnionej
skarżącemu, także takiej doniosłości mieć nie mogą. Poza wszystkim jednak podkreślenia wymaga, że skarżący miał
możliwość zapoznania się z treścią rzeczonej opinii i wypowiedzieć się w jej przedmiocie, czego ostatecznie dowodzi
treść skargi.
Organy nie mogły również uchybić dyspozycji art. 90 PrCelne poprzez nie połączenie do łącznego rozpoznania
i rozstrzygnięcia spraw dotyczących zgłoszeń celnych tego samego towaru, bowiem adresatem zawartej w nim
normy jest wyłącznie organ celny, który kierując się pragmatyzmem i celowością podejmuje taką fakultatywną
decyzję. Nie naruszyły więc organy prawa rozpoznając i rozstrzygając odrębnie sprawy dotyczące różnych zgłoszeń
celnych dokonanych w różnej dacie, czy też łącząc tylko niektóre z nich.
Analiza akt spraw administracyjnych oraz części sprawozdawczej skarżonej decyzji wskazuje zdaniem Sądu, że
rozstrzygające sprawę organy zebrały materiał dowodowy wystarczający i zdatny do wyjaśnienia wszelkich
okoliczności spraw, a dokonana przez nie ocena zebranych dowodów, wbrew twierdzeniom Skarżącego, nie nosi
cech dowolności. W tym miejscu należy podkreślić, że w zakresie poczynionych ustaleń organy oparły się
w przeważającej mierze na dowodach z dokumentów urzędowych - pism brytyjskiej i ukraińskiej administracji celnej,
dokumentów z karnego postępowania przygotowawczego, co do których brak było podstaw do podważenia ich
wiarygodności. Godzi się przy tym zauważyć, że na okoliczności mogące stanowić podstawę zakwestionowania
wiarygodności wyżej wskazanych dokumentów nie wskazywała również strona skarżąca.
W tych okolicznościach nie można mówić o nieprawidłowości w działaniu organów, które swoje ustalenia
w powyższym zakresie poczyniły w oparciu o całokształt ujawnionych okoliczności sprawy stosownie do art. 191
OrdPU. Sam fakt, że materiał dowodowy zebrany w sprawie został przez organy oceniony odmiennie niż oczekiwał
tego Skarżący nie świadczy o naruszeniu wskazanych w skardze zasad postępowania wyrażonych w art. 187 § 1
OrdPU i art. 191 OrdPU w zw. z art. 73 pkt 1 PrCelne.
Nie można zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego, że organy w niniejszym postępowaniu bezpodstawnie
przerzucają na niego ciężar udowodnienia okoliczności, które kształtować mogą jego odpowiedzialność za
domniemany dług celny. Wskazać należy w odniesieniu do tego zarzutu, że to organ dokonał niezbędnej inicjatywy
dowodowej, dokonał weryfikacji zgłoszenia celnego, wskazując jakie obiektywne okoliczności sprawy poddają
w wątpliwość rzetelność wskazanej w zgłoszeniu ceny transakcyjnej oraz określił na nowo elementy kalkulacyjne
należności celnej. Strona kwestionując takie ustalenia organu winna przedstawić nie tylko argumentację wspierającą
swe stanowisko, lecz także wskazać dowody na których opiera swoje twierdzenia.
Postępowanie celne cechuje się odrębnością od postępowania podatkowego i przepisy tego ostatniego znajdują
w nim zastosowanie jedynie odpowiednio i to w ograniczonym zakresie. Odpowiednie stosowanie przepisów polega
na tym, że niektóre z nich stosowane są wprost, inne ulegają modyfikacji, a jeszcze inne w ogóle nie mogą być
stosowane. Ocena zakresu odpowiedniego stosowania przepisu powinna uwzględniać bowiem systematykę i cele
regulacji, w obrębie której dany przepis ma być odpowiednio stosowany. Odpowiednie stosowanie określonego
przepisu może polegać na jego zastosowaniu wprost albo z pewnymi modyfikacjami, usprawiedliwionymi
odmiennością stanu "podciągniętego" pod dyspozycję stosowanego przepisu, bądź na niedopuszczeniu jego
stosowania do rozpatrywanego stanu w ogóle. Ta niedopuszczalność może wynikać albo bezpośrednio z treści
wchodzących w grę regulacji prawych, albo z tego, że zastosowania danej normy nie dałoby się pogodzić ze
specyfiką i odmiennością rozpoznawanego stanu (tak: Wyrok NSA z 18.12.2013 r. (I GSK 836/12). Mając powyższe
na względzie, WSA słusznie podkreślił, że opinia biegłego jest jednym ze środków dowodowych, o którego
zastosowaniu decyduje organ celny, który jest gospodarzem postępowania.
Wyrok WSA w Rzeszowie z 7.5.2019 r., I SA/Rz 57/19







Organy podatkowe mają kluczową rolę w prowadzeniu postępowań celnych i decydują o wykorzystaniu opinii biegłego w celu wyjaśnienia sprawy. Postępowanie celne cechuje się odrębnością od postępowania podatkowego, a zasady konstruowania metod zastępczych wyliczenia należności celnych są ściśle uregulowane. Wartość celna importowanych towarów jest kluczowym elementem rozstrzygnięcia sprawy.