Obowiązki informacyjne przedsiębiorcy w zakresie kosztu SMS-ów premium wysyłanych w trakcie gry

Sąd Najwyższy uznał, że przedsiębiorca nie musi informować konsumenta o koszcie każdego SMS-a wysyłanego podczas korzystania z aplikacji, jeśli konsument jest już poinformowany o kosztach opcji dodatkowych gier na telefony komórkowe oraz o przekroczeniu limitów dobowych i miesięcznych. Sprawa dotyczyła praktyki „C.” S.A., która nie przekazywała konsumentom informacji o rzeczywistych kosztach SMS-ów związanych z zamówieniem dodatkowych opcji płatnych, co skutkowało ograniczeniem zdolności konsumentów do świadomej decyzji. Sąd uznał, że model aplikacji firmy nie umożliwiał konsumentowi racjonalnego wyboru rynkowego, co stanowiło nieuczciwą praktykę rynkową.

Tematyka: Sąd Najwyższy, obowiązki informacyjne, przedsiębiorca, SMS premium, gry interaktywne, limit kosztów, konsument, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Nieuczciwe praktyki rynkowe, Prezes UOKiK

Sąd Najwyższy uznał, że konieczne jest rozróżnienie informacji istotnych dla konsumenta, których
pominięcie może zostać uznane za nieuczciwą praktykę rynkową, od informacji nieistotnych, które nie są
nieodzowne do podjęcia decyzji o zawarciu umowy. Dlatego przedsiębiorca, który informuje konsumenta
o kosztach opcji dodatkowych interaktywnych gier na telefony komórkowe oraz na bieżąco powiadamia go
o przekroczeniu rozsądnie określonych limitów dobowych i miesięcznych, nie ma obowiązku informowania
konsumenta o koszcie każdego SMS-a, wysyłanego w trakcie korzystania z aplikacji.
Stan faktyczny
„C.” S.A. prowadzi działalność polegającą m.in. na udostępnianiu interaktywnych gier na telefony komórkowe.
Aplikacje umożliwiają bezpłatną grę, dostępne są także odpłatnie dodatkowe opcje płatne, które można zamówić
wyłącznie w trakcie prowadzenia gry. Nie są one niezbędne dla prowadzenia gry. Po uruchomieniu aplikacji,
użytkownikowi wyświetlają się dane dotyczące warunków korzystania z aplikacji, czyli umowa licencyjna oraz opis
aplikacji wraz z cennikiem, które musi zaakceptować, jeśli chce korzystać z gry. W przypadku wybrania dodatkowo
płatnych opcji wyświetla się notyfikacja z informacją o cenie wysyłanego SMS, z tym, że naciśnięcie przycisku
„Zawsze OK” oznacza wyrażenie zgody na wysyłanie wiadomości, po uprzednim potwierdzeniu zamówienia danej
dodatkowej opcji płatnej, bez możliwości weryfikacji ile SMS już wysłano i na jakie numery. „C.” S.A. stosuje jednak
mechanizm powiadamiania użytkowników za pomocą SMS o przekroczeniu limitów poniesionych kosztów: dobowy
wynosi 31 zł brutto, zaś miesięczny - 200 zł brutto.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z 16.2.2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 369; dalej jako: OchrKonkurU) uznał za naruszającą zbiorowe
interesy konsumentów praktykę, polegającą na nieprzekazywaniu konsumentom w trakcie gry, po każdej czynności
związanej z wysłaniem SMS o podwyższonej opłacie, informacji o poniesionych przez nich rzeczywistych kosztach
i ich sumie, związanych z zamówieniem nieobowiązkowych, dodatkowych opcji płatnych skutkującej ograniczeniem
zdolności konsumentów do podjęcia świadomej decyzji oraz nałożył na „C.” S.A. karę pieniężną w wysokości ponad
31 tys. zł.
Stanowiska sądów
Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie od tej decyzji. Uznał, że praktyka powoda nosiła
znamiona nieuczciwej praktyki rynkowej, o której mowa w art. 6 ust. 1 i ust. 3 pkt 1 ustawy z 23.8.2007 r.
o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (t.j.: Dz.U. z 2017 r. poz. 2070; dalej jako: NieuczPraktRynkU).
Opracowany i stosowany przez przedsiębiorcę model aplikacji nie pozwala, nawet dostatecznie uważnemu
konsumentowi, na podjęcie świadomej i racjonalnej decyzji o zamówieniu dodatkowych opcji gry przed jej
rozpoczęciem lub o rezygnacji z kontynuacji gry w razie przekroczenia limitu kwoty, jaką byłby skłonny wydać na
zakup tych opcji. Według Sądu nie można uznać, że informacje przekazywane konsumentom są dla nich
wystarczająco użyteczne, jednoznaczne, wyczerpujące i zostały im przedstawione w odpowiednim czasie, a tym
samym pozwalają na podjęcie racjonalnego wyboru rynkowego.
Sąd podzielił pogląd organu dotyczący modelu przeciętnego konsumenta, za którego uznano konsumenta
pełnoletniego, który nabywa gry w celu skorzystania z nich osobiście lub przez osoby trzecie, bądź też abonenta,
który poprzez zgodę na korzystanie z telefonu przez osobę niepełnoletnią, godzi się na nabycie przez niego usług
oferowanych przez powoda. W uzasadnieniu wyjaśniono, że konieczne jest rozróżnienie między przeciętnym
konsumentem, czyli abonentem będącym formalnym nabywcą usług, a osobą faktycznie korzystającą z gier, którą
z uwagi na ich treść może być osoba małoletnia, w tym korzystająca z telefonu na kartę „pre-paid”, co wynika
z większości skarg i reklamacji.
Sąd II instancji uwzględnił apelację „C.” S.A. i zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił decyzję Prezesa
Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W ocenie Sądu II instancji, zaakceptowanie przez Sąd nałożenia na
powoda obowiązków informacyjnych w większym zakresie, niż to uczynił ustawodawca w odniesieniu do operatorów
telekomunikacyjnych w art. 64 ustawy z 16.7.2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (t.j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 1954), nie
znajduje umocowania w obowiązujących przepisach prawa, ani przyjętym w niniejszej sprawie modelu przeciętnego
konsumenta, który jest konsumentem dostatecznie rozważnym, także w sferze dysponowania telefonem
komórkowym na rzecz dziecka, które powinno korzystać z przedmiotowych aplikacji pod nadzorem osoby dorosłej.
Również kupując dziecku telefon z kartą „pre-paid” to dorosły decyduje o tym, do jakiej kwoty doładować kartę.

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów podkreślając,
że przedsiębiorca poza udostępnieniem użytkownikom umowy licencyjnej, w której określono szczegółowo
cenniki usług, bez zwłoki informuje użytkowników o przekroczeniu dobowego i miesięcznego limitu
wydatków, ustalonych w racjonalnej wysokości. Jak podkreślono, z żadnej regulacji, w tym z klauzuli
dobrych obyczajów zawartej w art. 4 ust. 1 NieuczPraktRynkU, nie wynika obowiązek informowania
użytkowników gier o koszcie każdego SMS-a, jeśli informacja na ten temat znajduje się w cenniku i została
mu udostępniona przy wysłaniu pierwszej wiadomości.
Wyrok SN z 19.11.2019 r., I NSK 90/18

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, potwierdzając brak obowiązku informowania użytkowników gier o koszcie każdego wysłanego SMS-a, jeśli informacja ta znajduje się w cenniku i użytkownik jest poinformowany o limitach wydatków. Wyrok ten stanowi istotne wsparcie dla przedsiębiorców korzystających z modeli aplikacji podobnych do „C.” S.A.