Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych – istotne zmiany od 1.1.2020 r.
Ustawa z 19.7.2019 r. wprowadza istotne zmiany w dochodzeniu roszczeń między stronami transakcji handlowych. Odsetki za opóźnienie będą teraz równe stopy referencyjnej NBP i 10 punktów procentowych. Zmiany dotyczą także rekompensaty za koszty odzyskiwania należności oraz nowej procedury postępowania w przypadku nadmiernego opóźniania się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych.
Tematyka: odsetki za opóźnienie, zmiany w TransHandlZapU, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, postępowanie w sprawie nadmiernego opóźniania się, ochrona prawna przedsiębiorców
Ustawa z 19.7.2019 r. wprowadza istotne zmiany w dochodzeniu roszczeń między stronami transakcji handlowych. Odsetki za opóźnienie będą teraz równe stopy referencyjnej NBP i 10 punktów procentowych. Zmiany dotyczą także rekompensaty za koszty odzyskiwania należności oraz nowej procedury postępowania w przypadku nadmiernego opóźniania się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych.
Ustawa z 19.7.2019 r. - o zmianie niektórych ustaw w cel ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1649) wprowadza znaczące zmiany w dochodzeniu roszczeń między stronami transakcji handlowych, uregulowanych ustawą z 8.3.2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U z 2019 r. poz. 118; dalej jako: TransHandlZapU). Pierwszą i najłatwiej dostrzegalną zmianą jest modyfikacja tytułu ustawy, która od 1 stycznia 2020 roku nazywać się będzie „o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych”. Wysokość odsetek Od stycznia 2020 r. odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych będą równe sumie stopy referencyjnej NBP i dziesięciu punktów procentowych (dotychczas było to osiem punktów procentowych). Jednocześnie TransHandlZapU przewidywać będzie niższe odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych w przypadku podmiotów publicznych będącymi podmiotami leczniczymi (pozostanie w tym przypadku dotychczasowa wysokość odsetek). Wyższe kwoty rekompensaty za koszty odzyskiwania należności W dotychczasowym stanie prawnym, zgodnie z art. 10 TransHandlZapU, wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro. Kwota ta była przeliczona na złotówki według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiąc rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Od Nowego Roku wprowadzone zostaną widełki dotyczące rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. I tak wierzycielowi będzie przysługiwać kwota: 1. 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5 000 złotych 2. 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5 000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych 3. 100 euro gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 50 000 złotych. Zasady przeliczania euro na złotówki pozostają bez zmian. Istotne jest jednak wprowadzenie w art. 10 ust. 4 TransHandlZapU zakazu zbywania roszczenia o rekompensatę. Postępowanie w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych Nowelizacja zakłada powstanie całkowicie nowej procedury – postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej jako: Prezes Urzędu) wobec stron transakcji handlowych niebędących podmiotami publicznymi. Postępowanie wszczyna się z urzędu, jeżeli posiadane przez Prezesa Urzędu informacje wskazują na wystąpienie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych uważa się sytuację, w której w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie wynosi co najmniej 2 000 000 zł. Prezes Urzędu wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania i zawiadamia o tym stronę postępowania. Stroną postępowania jest każdy, wobec kogo postępowanie zostało wszczęte. W postanowieniu o wszczęciu postępowania w szczególności wskazuje się okres objęty postępowaniem. W postępowaniu stosuje się odpowiednio przepisy art. 51-61, art. 69, art. 71-73, art. 74, art. 77, art. 78 i art. 80 OchrKonkurU. W toku postępowania może być przeprowadzona przez upoważnionego pracownika Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub Inspekcji Handlowej kontrola w zakresie objętym tym postępowaniem. Kontrolowany może być również podmiot niebędący stroną transakcji handlowej. TransHandlZapU określa szeroki zakres uprawnień organów kontrolujących. Czas trwania kontroli w ramach jednego postępowania nie może przekraczać 20 dni roboczych. Postępowanie powinno być zakończone nie później niż w terminie 5 miesięcy od dnia jego wszczęcia. W przypadku stwierdzenia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez stronę postępowania, Prezes Urzędu nakłada na stronę postępowania, w drodze decyzji, administracyjną karę pieniężną. TransHandlZapU przewiduje wzór według którego ma być wyliczona kara pieniężna. Ponadto Prezes Urzędu odstępuje od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej gdy do nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych doszło na skutek działania siły wyższej, może on także odstąpić od jej wymierzenia w uzasadnionych przypadkach. Podmiotowi, na który została nałożona kara, służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy do Prezesa Urzędu. Nie stosuje się wówczas przepisów kodeksu postępowania cywilnego regulujących Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów oraz w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową. Od decyzji Prezesa Urzędu, o których mowa w TransHandlZapU, przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Nowelizacja zawiera wiele skomplikowanych odwołań w zakresie postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych do innych ustaw. Odwołanie te nie spełniają warunku przejrzystości, stąd pojawi się zapewne wiele problemów w zakresie interpretacji przepisów dotyczących tego nowego postępowania. Podsumowanie Celem TransHandlZapU jest zdyscyplinowanie dłużników będących stronami transakcji handlowej. Wydaje się, że rozwiązania wprowadzane przez TransHandlZapU mają na celu wzmocnienie ochrony prawnej mniejszych przedsiębiorców. Wyżej wymienione założenia wraz ze skróceniem terminów zapłaty stosowanych przez większe podmioty oraz wprowadzenie wielu obowiązków sprawozdawczych zdaje się nakłaniać przedsiębiorców do uważnego monitowania stosowanych terminów zapłaty.
Nowelizacja TransHandlZapU ma na celu zdyscyplinowanie dłużników i wzmocnienie ochrony prawnej mniejszych przedsiębiorców. Wprowadzone zmiany mają nakłaniać przedsiębiorców do uważnego monitorowania terminów zapłaty i stosowania się do nich.