Mechanizm podzielonej płatności

Tematyka: mechanizm podzielonej płatności, faktura, adnotacja, VAT, załącznik nr 15, interpretacja indywidualna

Obowiązek wystawiania faktur z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności” będzie istnieć, jeżeli łącznie
spełnione będą trzy warunki, tj. faktura: 1) będzie wystawiana na kwotę należności ogółem (kwotę brutto)
przekraczającą 15 000 zł lub jej równowartość (art. 19 pkt 2 PrPrzed); 2) będzie dokumentować dostawę
towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy, 3) czynności będą
dokonywane na rzecz podatnika - orzekł Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT, prowadzącym działalność z zakresu dostaw sprzętu audio, głównie
ekranów. Umowy podpisywane z klientami dotyczą usług kompleksowych często sformułowanych jako „dostawa,
montaż i uruchomienie ekranu”. Dostawa odbywa się z przeniesieniem na klienta prawa do rozporządzania
zamówionym sprzętem jak właściciel. Montaż polega na złożeniu ekranu z gotowych podzespołów, tj. modułów, ze
względu na wymiary ekranu odbywa się to zawsze w miejscu wyznaczonym przez klienta, wskazanym w umowie.
Aby podzespoły tworzyły spójną całość, konieczna jest specjalistyczna konfiguracja oraz kalibracja ekranu tak, aby
parametry ekranu spełniały oczekiwania klienta co do jakości/widoczności wyświetlanych przez ekran treści.
Wnioskodawca nie sprzedaje samych modułów, wyłącznie kompleksową usługę dostawy i montażu ekranu
prowadzącą do stworzenia z podzespołów całego, kompletnego urządzenia, gotowego do użytkowania, tj. ekranu.
Zawsze montaż jest połączony ze sprzedażą towaru.
W związku z powyższym zadano pytanie, czy w świetle nowych przepisów o VAT, obowiązujących od 1.11.2019
r., faktury wystawiane do wyżej opisanych umów powinny zawierać sformułowanie „mechanizm podzielonej
płatności”?
Z uzasadnienia
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 VATU, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów
i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Artykuł 7 ust. 1 VATU stanowi, że przez dostawę towarów, o której
mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 VATU, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przez
towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 VATU). Na mocy art. 8 ust.
1 VATU – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz
osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi
dostawy towarów w rozumieniu art. 7 VATU. Na podstawie art. 2 pkt 22 VATU – przez sprzedaż rozumie się
odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Regulacje dotyczące mechanizmu podzielonej płatności zawarte zostały w ustawie z 15.12.2017 r. o zmianie ustawy
o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustawy (Dz.U. z 2018 r. poz. 62 ze zm.), która wprowadziła
z dniem 1.7.2018 r. m.in. nowy blok przepisów zawartych w rozdziale 1a w art. 108a-108d VATU.
Ustawa z 9.8.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r.
poz. 1751 ze zm.) wprowadziła z dniem 1.11.2019 r. – zmiany do ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług
– w zakresie mechanizmu podzielonej płatności. Zgodnie z art. 108a ust. 1 VATU, podatnicy, którzy otrzymali fakturę
z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować
mechanizm podzielonej płatności. Natomiast w myśl art. 108a ust. 1a VATU, obowiązującego od 1.11.2019 r., przy
dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku Nr 15 do VATU, udokumentowane
fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 PrPrzed, podatnicy są
obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Podatnik obowiązany do wystawienia faktury, o której
mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18a VATU, jest obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej
faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (art. 108a ust. 1b VATU).
W myśl art. 108a ust. 2 VATU – zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:
- zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana
na rachunek VAT;
- zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest
dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których
jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Stosownie do art. 106b ust. 1 VATU – podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
- sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 VATU, dokonywane
przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze
lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
- sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż
wskazany w pkt 1;
- wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
- otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2,
z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których
obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 VATU.
Stosownie do art. 19 PrPrzed dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną
działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym
przypadku gdy:
- stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
- jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub
równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut
obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania
transakcji.
Załącznik Nr 15 do VATU – stanowiący „Wykaz towarów i usług, o których mowa w art. 105a ust. 1, art. 106e ust. 1
pkt 18a, art. 108a ust. 1a oraz art. 108e VATU” – zawiera zamkniętą listę towarów i usług, w przypadku których
faktura dokumentująca ich dostawę lub świadczenie musi zawierać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że obowiązek wystawiania faktur z adnotacją „mechanizm podzielonej
płatności” będzie istnieć, jeżeli łącznie spełnione będą trzy warunki, tj. faktura: 1) będzie wystawiana na kwotę
należności ogółem (kwotę brutto) przekraczającą 15 000 zł lub jej równowartość (art. 19 pkt 2 PrPrzed); 2) będzie
dokumentować dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku Nr 15 do VATU, 3) czynności
będą dokonywane na rzecz podatnika.
Jednocześnie w myśl art. 106e ust. 12 i 13 VATU, w przypadku stwierdzenia, że podatnik wystawił fakturę
z naruszeniem ust. 1 pkt 18a, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala
dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na dostawę
towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku Nr 15 do VATU, wykazanej na tej fakturze. W stosunku
do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za
przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.
Należy zauważyć, że przepisy VATU oraz regulacje dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28.11.2006 r. w sprawie
wspólnego sytemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. L 347 z 2006 r., s. 1 ze zm.), nie regulują kwestii czynności
złożonych. Jednakże, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podatkiem VAT oraz na podstawie polskiego
i europejskiego orzecznictwa można stwierdzić, że świadczenie obejmujące z ekonomicznego i gospodarczego
punktu widzenia jedną czynność nie powinno być sztucznie dzielone. Również w orzecznictwie NSA przyjmuje się, że
świadczenie złożone (kompleksowe) ma miejsce wówczas, gdy relacja poszczególnych świadczeń
wykonywanych przez podatnika na rzecz jednego nabywcy dzieli je na świadczenie podstawowe
i świadczenia pomocnicze – tzn. takie, które umożliwiają skorzystanie ze świadczenia podstawowego lub są
niezbędne dla możliwości skorzystania ze świadczenia podstawowego. Jeżeli jednak świadczenia te można
rozdzielić, tak że nie zmieni to ich charakteru ani wartości z punktu widzenia nabywcy, wówczas świadczenia takie
powinny być traktowane jako dwa niezależnie opodatkowane świadczenia. Zatem należy uwzględniać ochronę
podstawowych zasad opodatkowania podatkiem od wartości dodanej wymagających, by każda działalność
gospodarcza była traktowana w ten sam sposób. Sprzeciwia się to temu, by podmioty gospodarcze dokonujące
takich samych czynności, były traktowane odmiennie w zakresie poboru tego podatku (wyrok NSA z 6.5.2015 r.,
I FSK 2105/13).
W wydanej interpretacji indywidualnej słusznie zauważono, że skoro przedmiotem sprzedaży będą świadczenia
kompleksowe, w ramach których czynnościami głównymi, dominującymi będą czynności niewymienione w załączniku
nr 15 do VATU, to pomimo, że w skład tych czynności będą wchodziły również towary i usługi wymienione
w załączniku Nr 15 do VATU (jako czynności dodatkowe związane bezpośrednio z czynnościami głównymi), to nie
będzie miał zastosowania mechanizm podzielonej płatności i Wnioskodawca nie powinien umieszczać na
wystawianych fakturach sformułowania „mechanizm podzielonej płatności”, przy czym podkreślić należy, iż
o obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności nie będzie decydować nazewnictwo stosowane

w zawartych przez Wnioskodawcę z klientami umowach, ale faktycznie wykonywane przez Wnioskodawcę czynności
będące przedmiotem zawartej umowy i sprzedaży.
Interpretacja indywidualna z 24.12.2019 r., 0112-KDIL4.4012.452.2019.1.TKU

Zgodnie z interpretacją indywidualną z 24.12.2019 r., przedmiotem sprzedaży będą świadczenia kompleksowe, co sprawia, że mechanizm podzielonej płatności może nie być konieczny, jeśli główne czynności nie wymagają adnotacji. Wnioskodawca powinien uwzględniać faktycznie wykonywane czynności przy wystawianiu faktur z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”.