Nowa matryca stawek VAT
W ostatnim czasie przeprowadzono wzmożone prace legislacyjne dotyczące stawek VAT, co spowodowało istotne zmiany w opodatkowaniu. Nowa matryca stawek VAT, obowiązująca od 1.11.2019 r., wprowadziła nowe zasady dla różnych kategorii towarów i usług, zmniejszając liczbę stawek i ujednolicając opodatkowanie. Zmiany te mają na celu ułatwienie stosowania systemu podatkowego oraz promowanie obniżania stawek VAT dla wielu produktów.
Tematyka: matryca stawek VAT, zmiany w opodatkowaniu, podatek VAT, nowe przepisy podatkowe, obniżenie stawek VAT, ujednolicenie stawek, wzmożone prace legislacyjne
W ostatnim czasie przeprowadzono wzmożone prace legislacyjne dotyczące stawek VAT, co spowodowało istotne zmiany w opodatkowaniu. Nowa matryca stawek VAT, obowiązująca od 1.11.2019 r., wprowadziła nowe zasady dla różnych kategorii towarów i usług, zmniejszając liczbę stawek i ujednolicając opodatkowanie. Zmiany te mają na celu ułatwienie stosowania systemu podatkowego oraz promowanie obniżania stawek VAT dla wielu produktów.
Wzmożone prace legislacyjne toczące się w ostatnim czasie w obszarze prawa podatkowego przynoszą
doniosłe zmiany w opodatkowaniu podatkiem VAT i dywersyfikacji jego stawek procentowych. Data 1.4.2020
r. to czas, który wyznacza stosowanie nowej matrycy stawek VAT, obowiązującej od 1.11.2019 r., nadając
nowe brzmienie załącznikom Nr 3 i 10 do ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018
r. poz. 2174 ze zm., dalej jako: VATU) zawierającym wykaz towarów i usług z określonym podatkiem
obrotowym na poziomie 8% i 5%.
Ustawą z 9.8.2019 r. o zmianie VATU oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1751) Polska
Klasyfikacja Wyrobów i Usług – PKWiU 2008, od 1.1.2020 r. została zastąpiona tzw. Nomenklaturą scaloną
(CN) w zakresie towarów oraz Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług PKWiU 2015 w zakresie usług. Nowy
sposób identyfikacji jest przejawem zmian nie tylko w płaszczyźnie nomenklatury, to przede wszystkim
propozycja zupełnie odmiennego systemu stawek, w myśl którego jednakowe towary tj. należące do tej
samej kategorii podlegać będą jednakowemu opodatkowaniu.
• Zniesienie rozbudowanego system PKWiU ma odtąd zostać uskutecznione przez przejrzysty, prosty i przyjazny
stosowaniu system grupujący towary według cech podobnych, sprzyjający tym samym zasadzie obniżania stawek
VAT („równania w dół”).
• Wskutek nowelizacji, liczba pozycji w załączniku Nr 3 do VATU obarczonych 8% daniną zmniejszyła się ze 150 do
73, zaś w załączniku Nr 10 do VAT zawierającym stawki 5%, udział towarów o tej stopie procentowej spadł z 35 do
24 pozycji.
Towary o obniżonej stawce VAT
1. Pieczywo oraz ciastka – w tym obszarze odnaleźć można zarówno zboża - dział CN 10; produkty przemysłu
młynarskiego - słód; skrobie; inulina; gluten pszenny - dział CN 11, a także przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub
mleka; pieczywa cukiernicze - dział CN 19 (np. makarony, płatki zbożowe, pieczywo i wyroby ciastkarskie oraz
mieszaniny do ich wytworzenia, jak również wyroby gotowe takie jak kluski, makarony i niektóre pierogi, pizza
surowa i podpieczona) - wszystkie są objęte 5% VAT – zmiana w stosunku do uprzedniego stanu prawnego
polega na zniesieniu trzystopniowej skali - 5%, 8% i 23% dywersyfikującej produkty pod kątem terminu ich
przydatności do spożycia - pieczywo świeże było wobec tego objęte stawką 5% lub 8% (graniczny termin
spożycia wynosił 14 dni), wyroby ciastkarskie opodatkowane zaś były stawkami 8% i 23% (uwzględniającymi
termin graniczny spożycia - 45 dni).
2. Owoce i warzywa – na gruncie nowej matrycy, zarówno owoce, jak i warzywa są objęte 5% VAT. Wobec
przyporządkowywania jednorodnych towarów do jednej grupy, w myśl nowego brzmienia przepisów VATU,
koniecznym stało się przeniesienie do tej samej skali podatkowej także produktów oznaczonych działem CN 08 -
owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów (owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre
orzechy: pistacjowe, migdały, kokosowe) opodatkowanymi dotąd skalą – 8%. Stawką tą są objęte owoce
i warzywa oznaczone: 07 - warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy jadalne; ex 12 - nasiona i owoce oleiste;
ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza - wyłącznie towary
przeznaczone do spożycia przez ludzi; ex 20 - przetwory z warzyw, owoców, orzechów lub pozostałych części
roślin - z wyłączeniem produktów o rzeczywistej masowej mocy alkoholu powyżej 1,2%.
3. Zupy, buliony, żywność homogenizowana i dietetyczna (zupy i buliony i preparaty do nich; złożone przetwory
spożywcze, homogenizowane – dział CN – 2104, jak również dietetyczne środki spożywcze specjalnego
przeznaczenia medycznego) – przejście ze stawki 8% na 5%, co do zasady, podstawowe produkty spożywcze
objęte są właśnie tą skalą.
4. Przyprawa słodka papryka, musztarda, niektóre przyprawy przetworzone (np. pieprz, gałka muszkatołowa,
tymianek) - obecnie opodatkowane według stawki 23% będą objęte zakresem stawki 8% - tak jak pozostałe
przyprawy (klasyfikowane zasadniczo CN 09).
5. Książki – zarówno drukowane, jak i w formie elektronicznej – 5% stawka VAT. Oznacza to obniżenie progu
z 23% na 5% dla książek nieoznaczonych symbolami ISBN (co do tej pory było warunkiem stosowania stawki
obniżonej) oraz e-booków.
6. Gazety, dzienniki i czasopisma – 8% VAT, z wykluczeniem czasopism regionalnych i lokalnych w formach
innych niż elektroniczna, dla których niezmienną pozostaje stawka 5%.
7. Produkty dla niemowląt i dzieci - żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki
oraz foteliki samochodowe zostały zastąpione stawką 5% z ówczesnych 8%.
8. Artykuły higieniczne – opodatkowanie obniżone z 8% na 5%.
Towary o podwyższonej stawce VAT
1. Niektóre przyprawy nieprzetworzone (np. gałka muszkatołowa, kmin, szafran, kurkuma) – z 5% na 8% - efekt
ujednolicenia stawek VAT dla przypraw.
2. Napoje z owoców i warzyw (które nie stanowią soków i nektarów z owoców i napojów warzywnych
zawierających co najmniej 50% wsadu warzywnego w składzie surowcowym)– wzrost z 5% na 23%.
3. Lód – używany do celów spożywczych (w tym m.in. woda butelkowana) i innych celów chłodniczych – wzrost
z 8% na 23%.
4. Homary i ośmiornice oraz inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne ora przetwory z nich, kawior
oraz namiastki kawioru – podwyższenie opodatkowania z 5% na 23%. Natomiast już ryby i skorupiaki,
mięczaki i pozostałe bezkręgowce wodne oraz przetwory z mięsa, ryb lub skorupiaków, mięczaków lub
pozostałych bezkręgowców wodnych, w wyłączeniem homarów i ośmiornic, są objęte stawką 5%.
5. Czasopisma specjalistyczne – objęte zostały podwyższoną stawką 8%, z racji konieczności utrzymania
jednolitego pułapu podatkowego dla wszystkich gazet i czasopism. Czasopisma regionalne i lokalne są jednak
poza tą klasyfikacją i pozostają opodatkowane stawką 5%.
Towary o niezmiennej stawce VAT
Załącznik Nr 3 do VATU zawierający wykaz towarów opodatkowanych 7% podatkiem, uległ wzrostowi do 8%.
Podobnymi zatem jak dotąd stawkami objęte będą: niektóre towary spożywcze, towary zwykle używane w rolnictwie
(zwierzęta żywe, ziemia ogrodnicza, drzewa żywe i rośliny, nasiona, nawozy i środki ochrony roślin, sznurek do
maszyn rolniczych), towary związane z ochroną zdrowia (wyroby medyczne, produkty lecznicze dopuszczone do
obrotu na terytorium RP, środki odkażające o właściwościach bakteriobójczych, grzybobójczych i wirusobójczych).
Ponadto, bez większych zmian pozostanie zakres stawek przewidzianych dla usług, z wyjątkiem licencjonowania
programów komputerowych stanowiących wyroby medyczne – świadczenie tych usług objęte będzie obniżoną
stawką VAT w wysokości 8%.
Nowa matryca stawek VAT wprowadziła istotne zmiany w opodatkowaniu, szczególnie obniżając stawki dla wielu grup towarów. Zmniejszenie liczby stawek i ujednolicenie systemu mają na celu zwiększenie przejrzystości oraz ułatwienie stosowania przepisów podatkowych. Nowe przepisy mają także sprzyjać obniżaniu cen wielu produktów dla konsumentów.