Obowiązek transmitowania określonych kanałów radiowych lub telewizyjnych

Państwo członkowskie może nałożyć obowiązek bezpłatnego rozpowszechniania kanału telewizyjnego na przedsiębiorstwo, które retransmituje programy telewizyjne przez sieci satelitarne należące do osób trzecich. Sprawa dotyczy spółki z Estonii, która nadaje pakiety kanałów telewizyjnych na Litwie za pośrednictwem sieci satelitarnej osób trzecich.

Tematyka: retransmisja programów telewizyjnych, obowiązek rozpowszechniania, sieci satelitarne, polityka kulturalna, swoboda świadczenia usług, TS, interes ogólny

Państwo członkowskie może, co do zasady, nałożyć obowiązek bezpłatnego rozpowszechniania kanału
telewizyjnego na przedsiębiorstwo, które poprzez sieci satelitarne należące do osób trzecich retransmitują
programy telewizyjne chronione systemem warunkowego dostępu.
Stan faktyczny
Skarżąca jest spółką z siedzibą w Estonii, która nadaje płatne pakiety kanałów telewizyjnych na Litwie za
pośrednictwem sieci satelitarnej należącej do osoby trzeciej, której uiszcza z tego tytułu opłatę. Od nowelizacji
w 2015 r. ustawy o informacji działalność skarżącej została zrównana z retransmitowaniem programów telewizyjnych
i podlega obowiązkowi retransmitowania kanałów LRT, do których należy kanał LRT Kultūra. Skarżąca złożyła do
litewskiej komisji ds. radia i telewizji (dalej jako: LRTK) wniosek o zwolnienie z obowiązku rozpowszechniania tego
kanału. Wobec decyzji odmownej skarżąca wniosła skargę do sądu w Wilnie.
Pytania prejudycjalne
- Czy działalność polegająca na retransmitowaniu programów telewizyjnych za pomocą sieci satelitarnych
należących do osób trzecich wchodzi w zakres pojęcia „udostępniania sieci łączności elektronicznej” w rozumieniu
art. 2 lit. m) dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7.3.2002 r. w sprawie wspólnych ram
regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywy ramowej) (Dz.Urz. L z 2002 r. Nr 108, s. 108)?
- Czy art. 31 ust. 1 dyrektywy 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7.3.2002 r. w sprawie usługi
powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (dyrektywy o usłudze
powszechnej) (Dz.Urz. L z 2002 r. Nr 108, s. 51) stoi na przeszkodzie temu, aby państwa członkowskie nałożyły
obowiązek rozpowszechniania programu telewizyjnego na przedsiębiorstwa, które za pośrednictwem sieci
satelitarnych należących do osób trzecich retransmitują programy telewizyjne chronione systemem dostępu
warunkowego i oferują swoim klientom pakiety programów telewizyjnych?
- Czy art. 56 TFUE należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, aby państwa członkowskie
nakładały obowiązek bezpłatnego rozpowszechniania kanału telewizyjnego na przedsiębiorstwa, które poprzez sieci
satelitarne należące do osób trzecich retransmitują programy telewizyjne chronione systemem warunkowego dostępu
i oferują swoim klientom pakiety programów telewizyjnych, chociaż – po pierwsze – nadawca, na rzecz którego
nałożono ten obowiązek, może sam rozpowszechniać, na własny koszt, dany kanał poprzez tę samą sieć i – po
drugie – ten obowiązek umożliwia dotarcie jedynie do około 6% wszystkich gospodarstw domowych,
a w gospodarstwach tych istnieje możliwość oglądania tego kanału za pośrednictwem naziemnej sieci nadawczej lub
Internetu?
Stanowisko TS
Zakres pojęcia „udostępnienia sieci łączności elektronicznej”
Z orzecznictwa TS wynika, iż przedsiębiorstwo, które poprzestaje na oferowaniu oglądania programów telewizyjnych
w bezpośredniej transmisji strumieniowej w Internecie, nie udostępnia sieci łączności elektronicznej, natomiast
oferuje dostęp do treści usług audiowizualnych udostępnianych w sieciach łączności elektronicznej (wyrok
France Télévisions, C-298/17, pkt 18, 19). Zdaniem TS sytuacja przedsiębiorstwa, które, podobnie jak skarżąca,
retransmituje kanały telewizyjne drogą satelitarną, nie różni się od sytuacji przedsiębiorstwa, które rozpowszechnia
takie kanały przez Internet, ponieważ, podobnie jak ono, oferuje dostęp do treści usług audiowizualnych
świadczonych za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej. Bezsporne jest również, że skarżącą nie wykonuje
żadnego z zadań wykonywanych przez podmiot udostępniający sieć łączności elektronicznej w rozumieniu art. 2 lit.
m) dyrektywy ramowej.
Trybunał orzekł, że art. 2 lit. m) dyrektywy ramowej należy interpretować w ten sposób, że działalność
polegająca na retransmitowaniu programów telewizyjnych za pomocą sieci satelitarnych należących do osób
trzecich nie wchodzi w zakres pojęcia „udostępnianie sieci łączności elektronicznej” w rozumieniu tego
przepisu.
Obowiązek rozpowszechniania programu telewizyjnego
Z orzecznictwa TS wynika, że dyrektywa ramowa i dyrektywa o usłudze powszechnej nie stoją na przeszkodzie
podejmowaniu, zgodnie z unijnymi przepisami, środków niezbędnych do realizacji interesu ogólnego,

w szczególności związanych z unormowaniami dotyczącymi treści programów i polityką audiowizualną, ponieważ
wspólne ramy regulacyjne nie obejmują zagadnień związanych z treścią usług świadczonych za pośrednictwem
sieci łączności elektronicznej (wyrok France Télévisions, C-298/17, pkt 25, 26). Trybunał uznał, że działalność
rozpatrywana w sprawie będącej podstawą tego wyroku, działalność polegająca na retransmitowaniu za pomocą
sieci satelitarnej programów telewizyjnych chronionych systemem dostępu warunkowego polega na udostępnianiu
treści telewizyjnych.
Trybunał orzekł, że art. 31 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej należy interpretować w ten sposób, że nie
stoi on na przeszkodzie temu, aby państwa członkowskie nałożyły obowiązek nadawania programu
telewizyjnego na przedsiębiorstwa, które za pośrednictwem sieci satelitarnych będących własnością osób
trzecich retransmitują programy telewizyjne chronione systemem warunkowego dostępu i oferują swoim
klientom pakiety programów telewizyjnych.
Uzasadnione obowiązki rozpowszechniania
Trybunał uznał, że nadawanie przekazu telewizyjnego, w tym rozprowadzanego drogą telewizji kablowej stanowi co
do zasady, że świadczenie usług w rozumieniu art. 56 TFUE. Ze względu na to, że unijne prawo nie dokonało pełnej
harmonizacji sektora usług łączności elektronicznej, to zdaniem sporne przepisy krajowe należy oceniać z punktu
widzenia art. 56 TFUE w zakresie kwestii nieobjętych w szczególności dyrektywą ramową i dyrektywą o usłudze
powszechnej (wyrok UPC DTH, C-475/12, pkt 70).
Trybunał uznał, że poprzez nałożenie obowiązku rozpowszechniania niektórych programów telewizyjnych LRT na
przedsiębiorstwa, które retransmitują drogą satelitarną programy telewizyjne przeznaczona dla telewidzów litewskich,
litewskie przepisy ustanawiają ograniczenie swobody świadczenia usług w rozumieniu art. 56 TFUE.
Zgodnie z jednolitą linią orzeczniczą takie ograniczenie gwarantowanej w TFUE podstawowej swobody może być
uzasadnione, o ile odpowiada nadrzędnym względom interesu ogólnego, jeżeli jest odpowiednie do osiągnięcie
zamierzonego celu, i nie wykracza poza to, co niezbędne do jego osiągnięcia (wyrok United Pan-Europe
Communications Belgium i in., C-250/06, pkt 39).
Trybunał stwierdził, że polityka kulturalna może znaleźć się wśród nadrzędnych względów interesu ogólnego
uzasadniających ograniczenie swobody świadczenia usług (wyrok United Pan-Europe Communications Belgium i in.,
C-250/06, pkt 41). W niniejszej sprawie litewski rząd podkreślał, że obowiązek rozpowszechniania kanału
telewizyjnego LRT Kultūra nałożony na przedsiębiorstwa, takie jak skarżąca, ma na celu interes ogólny związany
z polityką kulturalną, ze względu na istotną wartość społeczną i kulturalną tego kanału dla telewidzów litewskich.
Trybunał uznał, że taki cel polityki kulturalnej może uzasadniać istnienie ograniczenia swobody świadczenia usług.
Jednakże przepisy krajowe wprowadzające takie ograniczenie muszą być odpowiednie dla zapewnienia
osiągnięcia zamierzonego celu. W ocenie TS obowiązek rozpowszechniania niektórych programów telewizyjnych
może pozwolić osiągnąć cel polityki kulturalnej, któremu służy, ponieważ może zapewnić litewskim telewidzom,
którzy mają dostęp jedynie do telewizji satelitarnej, możliwość oglądania programów kanału LRT Kultūra, do których
w przeciwnym razie nie mieliby dostępu. Pryz czym TS zastrzegł, że powyższe powinien zweryfikować sąd
odsyłający.
Trybunał stwierdził, że aby dokonać oceny proporcjonalności rozpatrywanego obowiązku rozpowszechniania, sąd
odsyłający powinien uwzględnić liczbę lub odsetek użytkowników końcowych, którzy rzeczywiście korzystają ze
środków rozpowszechniania kanałów telewizyjnych. Ponadto, sąd krajowy powinien również wziąć pod uwagę, po
dokonaniu ich weryfikacji, czynniki takie jak rozmieszczenie geograficzne użytkowników końcowych usług
świadczonych przez skarżącą, okoliczność, że kanał LRT Kultūra jest retransmitowany przez skarżącą bez
kodowania, przez co dociera do szerszej publiczności, oraz okoliczność, że kanał ten – lub znaczna część jego
programów – jest dostępny bezpłatnie przez Internet, a także poprzez naziemną sieć telewizyjną.
Trybunał orzekł, że art. 56 TFUE należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie temu, aby
państwa członkowskie nakładały obowiązek bezpłatnego rozpowszechniania kanału telewizyjnego na
przedsiębiorstwa, które poprzez sieci satelitarne należące do osób trzecich retransmitują programy
telewizyjne chronione systemem warunkowego dostępu i oferują swoim klientom pakiety programów
telewizyjnych, z zastrzeżeniem – po pierwsze – że znacznej liczbie lub znacznemu odsetkowi użytkowników
końcowych wszystkich środków rozpowszechniania programów telewizyjnych ów obowiązek
rozpowszechniania umożliwia dostęp do kanału korzystającego z tego obowiązku i – po drugie – że
uwzględni się rozmieszczenie geograficzne użytkowników końcowych usług świadczonych przez operatora,
na którego nałożono ten obowiązek rozpowszechniania, okoliczność, że operator ten retransmituje ten kanał
bez kodowania i że ów kanał jest dostępny bezpłatnie przez Internet, a także poprzez naziemną sieć
telewizyjną.
W niniejszym wyroku Trybunał doprecyzował zakres pojęcia „udostępnienie sieci łączności elektronicznej”
w rozumieniu art. 2 lit. m) dyrektywy ramowej. Ponadto ze względu na to, że w dyrektywach wchodzących w zakres

wspólnych ram regulacyjnych, do których należą dyrektywa ramowa i dyrektywa o usłudze powszechnej, nie
uregulowano kwestii związanych z treścią usług świadczonych za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej, to
państwa członkowskie mają swobodę w zakresie nakładania obowiązków rozpowszechniania, poza tymi, których
dotyczy art. 31 ust. 1 tej dyrektywy.
Na uwagę zasługują rozważania Trybunału dotyczące analizy środków usprawiedliwiających ograniczenie swobody
świadczenie usług, w których TS wskazał w jaki sposób sąd krajowy powinien je oceniać.
Wyrok TS z 118.12.2019 r., TV Play Balic, C-87/19

Trybunał stwierdził, że obowiązek bezpłatnego rozpowszechniania kanału telewizyjnego może być uzasadniony celem polityki kulturalnej. Istotne jest, aby ograniczenia były proporcjonalne i służyły nadrzędnym względom interesu ogólnego. TS rozważa również kwestie związane z interpretacją przepisów unijnych dotyczących usług telewizyjnych.