Zmagazynowanie paliwa niespełniającego norm jakościowych może zostać uznane za wprowadzenie go do obrotu

Przedsiębiorca "A." sp. z o.o. został ukarany przez Sąd Najwyższy za wprowadzenie do obrotu paliwa o niskiej jakości, co stanowi naruszenie warunków koncesji. Kontrola wykazała zawyżoną zawartość siarki w oleju napędowym, co skutkowało nałożeniem kary pieniężnej. Sąd I instancji uznał, że koncesjonariusz ma obowiązek dbałości o jakość paliwa oraz znajomość przepisów prawa. Sąd II instancji zmniejszył karę pieniężną, jednak Sąd Najwyższy podtrzymał decyzję o karze, podkreślając konieczność spełniania wymagań jakościowych paliw w obrocie.

Tematyka: Sąd Najwyższy, paliwo niskiej jakości, koncesjonariusz, normy jakościowe, obieg paliwa, kara pieniężna

Wystarczające do ukarania przedsiębiorcy za wprowadzenie do obrotu paliwa złej jakości jest ustalenie, że
paliwo niespełniające wymagań jakościowych, znajdowało się w zbiorniku eksploatowanym przez
koncesjonariusza, zlokalizowanym w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej – stwierdził Sąd
Najwyższy.
W 2007 r. „A.” sp. z o.o. uzyskała koncesję na obrót paliwami ciekłymi. Zastrzeżono w niej, że koncesjonariuszowi
nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne
z parametrami wynikającymi z zawartych umów i z norm określonych prawem. W trakcie przeprowadzonej
kontroli ustalono, że wyniki badań paliwa pobranego ze zbiornika podziemnego wykazały zawyżoną zawartość
siarki. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki orzekł, że „A.” sp. z o.o. wprowadziła do obrotu olej napędowy
o parametrach niezgodnych z wymogami jakościowymi paliw ciekłych i wymierzył jej karę pieniężną w wysokości
ponad 364 tys.
„A.” sp. z o.o. wniosła odwołanie twierdząc, że nie wprowadziła do obrotu oleju napędowego o jakości niezgodnej
z wymogami, a jedynie takie paliwo przechowywała. W jej ocenie, ani przepisy ustawy z 10.4.1997 r. - Prawo
energetyczne (t. j.: Dz.U. z 2019 r., poz. 755), ani warunki udzielonej koncesji, nie zabraniają przedsiębiorcy
posiadania lub przechowywania oleju niespełniającego norm jakościowych.
Sąd I instancji uznał odwołanie „A.” sp. z o.o. za bezzasadne. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że od
koncesjonariusza wymaga się, aby przy wykonywaniu działalności regulowanej dokładał staranności, jaka
powinna cechować profesjonalnego uczestnika rynku, co uzasadnia nie tylko zwiększone oczekiwania co do
umiejętności, wiedzy, rzetelności czy zapobiegliwości, ale również znajomości obowiązujących przepisów
prawa oraz konsekwencji wynikających z niego dla wykonywanej działalności gospodarczej.
Sąd I instancji wskazał, że pojęć „czynienia paliwa przedmiotem obrotu” lub „wprowadzania paliwa do obrotu” nie
należy utożsamiać tylko z zawarciem transakcji handlowej. Już sama potencjalna możliwość nabycia,
niespełniającego wymogów jakościowych paliwa oferowanego do sprzedaży przez przedsiębiorcę, daje podstawę do
przyjęcia, że doszło do naruszenia warunków koncesji. Sądu I instancji ustalił, że doszło również do faktycznej
sprzedaży paliwa, którego jakość została zakwestionowana podczas kontroli. Z wyjaśnień koncesjonariusza wynika
jednoznacznie, że po płukaniu zbiornika paliwo było zlewane do autocystern i stanowiło przedmiot obrotu.
Sąd podkreślił, że popełnione przez „A.” sp. z o.o. naruszenie godzi w obowiązki koncesyjne powoda, pewność
obrotu paliwami oraz prawa konsumentów, którzy nie dysponują możliwością sprawdzenia jakości oferowanego im
paliwa. Zdaniem Sądu, organ prawidłowo uwzględnił przy wymiarze kary zarówno stopień zawinienia, jak
i dotychczasowe zachowanie sprawcy, w tym okoliczność, iż przedsiębiorca był już karany za podobne naruszenie.
Sad II instancji zmienił częściowo zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniżył karę pieniężną do kwoty 182 tys. zł.
Sąd uznał, że organ udowodnił fakt wprowadzenia przez powoda paliwa o kwestionowanej jakości do obrotu, jednak
wysokość nałożonej kary pieniężnej jest nadmiernie wygórowana i nie spełnia warunku proporcjonalności.
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że stopień szkodliwości czynu był znaczny, należało jednak uwzględnić trudności
techniczne jakie przedsiębiorca napotkał przy próbie wypompowania paliwa po poprzedniej kontroli oraz fakt, iż
kontrole w środkach transportu i w drugim zbiorniku nie wykazały obecności paliwa złej jakości.
Sąd Najwyższy utrzymał zaskarżone orzeczenie w mocy podkreślając, że paliwa transportowane,
magazynowane, wprowadzane do obrotu oraz gromadzone w stacjach zakładowych powinny spełniać
wymagania jakościowe, określone dla danego paliwa ze względu na ochronę środowiska, wpływ na zdrowie
ludzi oraz prawidłową pracę silników zamontowanych w pojazdach. W uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, że
z istoty działalności regulowanej wynika powinność posiadania niezbędnej wiedzy specjalistycznej,
obejmującej nie tylko czysto formalne kwalifikacje, lecz także doświadczenie wynikające z praktyki
zawodowej i ustalone zwyczajowo standardy wymagań. Przedsiębiorca jest zobligowany do wypełniania
obowiązków, wynikających z obowiązujących przepisów prawa oraz udzielonej mu koncesji, powinien być też
świadomy konsekwencji wynikających z uchybienia tym obowiązkom.
W ocenie SN dla ustalenia, czy paliwo nieprawidłowej jakości było wprowadzone do obrotu, nie ma obowiązku
wykazania faktu sprzedaży paliwa o zakwestionowanej jakości nabywcy, wystarczy bowiem, że przedsiębiorca
magazynuje takie paliwa. Jednocześnie stwierdzono, że dokonywanie przez koncesjonariusza zakupu paliwa tylko
u stałych dostawców i opieranie się wyłącznie na przedstawionych przez nich świadectwach jakości bez

przeprowadzenia odpowiednich badań jakości dostarczanego paliwa lub bez podjęcia innych działań,
mogących ustalić parametry wprowadzonego do obrotu paliwa, skutkuje przejęciem na siebie odpowiedzialności za
jakość tego paliwa.
Wyrok SN z 27.11.2019 r., I NSK 103/18

Sąd Najwyższy podkreślił konieczność przestrzegania norm jakościowych paliw w obrocie, mających wpływ na środowisko i zdrowie ludzi. Przedsiębiorca zobligowany jest do posiadania wiedzy specjalistycznej i do wypełniania obowiązków wynikających z prawa i koncesji. Decyzja Sądu Najwyższego utrzymująca karę pieniężną dla "A." sp. z o.o. ma na celu zachowanie pewności obrotu paliwami.