Oświadczenia zdrowotne na suplemencie diety
Opakowanie suplementów żywnościowych powinno zawierać konretne oświadczenie zdrowotne albo wyraźnie odsyłać do niego. W postanowieniu odsyłającym do suplementu diety Doppelherz® aktiv Ginkgo + B‑ Vitamine + Cholin zawarte są osiem składników, w tym witaminy B i cynk wspierające mózg, układ nerwowy, koncentrację i pamięć. Spór między producentami QP i DWS dotyczy naruszenia niemieckiego i unijnego prawa związanego z oświadczeniami zdrowotnymi na opakowaniach.
Tematyka: oświadczenia zdrowotne, suplementy diety, opakowanie, konkretne oświadczenie zdrowotne, konsument, dowody naukowe
Opakowanie suplementów żywnościowych powinno zawierać konretne oświadczenie zdrowotne albo wyraźnie odsyłać do niego. W postanowieniu odsyłającym do suplementu diety Doppelherz® aktiv Ginkgo + B‑ Vitamine + Cholin zawarte są osiem składników, w tym witaminy B i cynk wspierające mózg, układ nerwowy, koncentrację i pamięć. Spór między producentami QP i DWS dotyczy naruszenia niemieckiego i unijnego prawa związanego z oświadczeniami zdrowotnymi na opakowaniach.
Opakowanie suplementów żywnościowych powinno zawierać na przedniej części konkretne oświadczenie zdrowotne albo wyraźnie odsyłać do niego, jeśli znajduje się ono tylko na odwrocie opakowania. Stan faktyczny Z postanowienia odsyłającego wynika, że QP wprowadza na rynek suplement diety o nazwie Doppelherz® aktiv Ginkgo + B‑ Vitamine + Cholin, który łączy w sobie osiem składników. Na przedniej strona opakowania tego suplementu znajduje się m.in. oświadczenie o następującej treści: „Witaminy B i cynk na mózg, układ nerwowy, koncentrację i pamięć”. Na odwrotnej stronie opakowania, oprócz szczególnych oświadczeń odnoszących się do miłorzębu japońskiego i choliny, znajdują się szczegółowe informacje. DWS produkuje i sprzedaje produkty, które konkurują z produktami QP. Uznając, że ww. oświadczenie narusza zarówno niemieckie, jak i unijne prawo DWS wniosła do sądu skargę. Pytania prejudycjalne - Czy wykładni art. 10 ust. 3 rozporządzenia (WE) Nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 20.12.2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności (Dz.Urz. 2006 L Nr 404, s. 9 ze zm.) należy dokonywać w ten sposób, że ustanowiony w nim wymóg, aby do wszelkich odniesień do ogólnych, nieswoistych korzyści dla zdrowia wynikających ze stosowania składnika odżywczego lub żywności dołączone było konkretne oświadczenie zdrowotne, znajdujące się w wykazach, o których mowa w art. 13 lub 14 tego rozporządzenia, jest spełniony, w sytuacji gdy na przedniej stronie opakowania suplementu żywnościowego znajduje się odniesienie do ogólnych, nieswoistych korzyści zdrowotnych wynikających ze stosowania składnika odżywczego lub żywności, podczas gdy konkretne oświadczenie zdrowotne, które ma towarzyszyć temu odniesieniu, znajduje się tylko na odwrocie opakowania i nie ma pomiędzy nimi wyraźnego odniesienia? - Czy odniesienia do ogólnych, nieswoistych korzyści wynikających ze stosowania danego składnika odżywczego lub danej żywności dla ogólnego dobrego stanu zdrowia, w rozumieniu art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006, muszą być uzasadnione dowodami naukowymi w rozumieniu art. 5 ust. 1 lit. a) i art. 6 ust. 1 tego rozporządzenia? Stanowisko TS Wymóg dołączenia konkretnych oświadczeń zdrowotnych Zgodnie z treścią art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006 wszelkim odniesieniom do ogólnych, nieswoistych korzyści zdrowotnych wynikających ze stosowania składnika odżywczego lub żywności muszą „towarzyszyć” konkretne oświadczenie zdrowotne. Zgodnie z art. 1 ust. 1 rozporządzenia Nr 1924/2006 celem tego rozporządzenia jest zapewnienie skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Ochrona zdrowia jest jednym z głównych celów tego rozporządzenia. Dla osiągnięcia tego celu konsumentowi należy w szczególności dostarczyć niezbędnych informacji, tak aby mógł on dokonać wyboru z pełną znajomością faktów (wyrok Verband Sozialer Wettbewerb, C-19/15, pkt 39). W motywie 16 rozporządzenia Nr 1924/2006 stwierdza się, że ważne jest, aby oświadczenia dotyczące żywności były zrozumiałe dla konsumenta, oraz że wszyscy konsumenci powinni być chronieni przed oświadczeniami wprowadzającymi w błąd, precyzując, że to rozporządzenie za kryterium oceny przyjmuje w szczególności przeciętnego konsumenta, który jest odpowiednio poinformowany oraz dostatecznie uważny i ostrożny, z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych i językowych. W odniesieniu do kontekstu, w jaki wpisuje się art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006, TS wskazał, że art. 2 ust. 2 pkt 5 tego rozporządzenia definiuje pojęcie „oświadczenie zdrowotne” dla celów tego rozporządzenia jako „każde oświadczenie, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że istnieje związek pomiędzy kategorią żywności, daną żywnością lub jednym z jej składników a zdrowiem”. Trybunał stwierdził, że art. 10 ust. 3 tego rozporządzenia wprowadza rozróżnienie pomiędzy dwiema kategoriami oświadczeń zdrowotnych, a mianowicie z jednej strony konkretnymi oświadczeniami zdrowotnymi zawartymi w przedmiotowych wykazach, zgodnie z zasadą ustanowioną w art. 10 ust. 1 tego rozporządzenia, a z drugiej strony „ogólnymi” oświadczeniami zdrowotnymi stanowiącymi odniesienie do ogólnych, nieswoistych korzystnych skutków, którym musi towarzyszyć oświadczenie zdrowotne zawarte w tych samych wykazach. Zdaniem TS wymóg „towarzyszenia” w rozumieniu art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006, należy interpretować w ten sposób, iż wymaga on nie tylko tego, aby konkretne oświadczenie zdrowotne precyzowało treść oświadczenia zdrowotnego sformułowanego w sposób ogólny, lecz również tego, aby umiejscowienie tych dwóch oświadczeń na opakowaniu przedmiotowego produktu umożliwiało przeciętnemu, odpowiednio uważnemu i poinformowanemu konsumentowi zrozumienie związku pomiędzy tymi oświadczeniami. W ocenie TS pojęcie wymogu „towarzyszenia” w rozumieniu tego przepisu należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono zarówno wymiar materialny, jak i wizualny. Trybunał stwierdził, że w wymiarze materialnym, to pojęcie „towarzyszenia” wymaga zgodności treści pomiędzy „ogólnym” oświadczeniem zdrowotnym a konkretnym oświadczeniem zdrowotnym, co zasadniczo oznacza, że to pierwsze będzie w pełni poparte przez drugie. Ponadto, nie można uznać, że wymóg „towarzyszenia”, o którym mowa w art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006, jest skutecznie spełniony przez sam fakt, iż istnieje wyraźny związek pod względem treści pomiędzy „ogólnym” oświadczeniem zdrowotnym a konkretnym oświadczeniem zdrowotnym, które ma na celu jego poparcie, niezależnie od miejsca, w którym dane oświadczenie jest umieszczone na opakowaniu, a tym samym od wizualnego wymiaru tego wymogu. W ocenie TS z powyższego wynika, że podmioty działające na rynku spożywczym muszą przedstawiać w jasny i dokładny sposób konkretne oświadczenia zdrowotne potwierdzające odniesienia do ogólnych, niespecyficznych korzystnych skutków, które stosują. Dlatego też wizualny wymiar wymogu „towarzyszenia” w rozumieniu art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006 należy rozumieć jako odnoszący się do bezpośredniego spostrzeżenia przez przeciętnego konsumenta, odpowiednio poinformowanego i dostatecznie uważnego, bezpośredniego związku wizualnego pomiędzy odniesieniem do ogólnych, niespecyficznych korzystnych skutków dla stanu zdrowia a konkretnym oświadczeniem zdrowotnym, co wymaga, co do zasady, bliskości przestrzennej lub bezpośredniego sąsiedztwa pomiędzy odniesieniem a oświadczeniem. Jednakże w szczególnym przypadku, gdy konkretne oświadczenia zdrowotne nie mogą być umieszczone w całości po tej samej stronie opakowania co stwierdzenie, które mają uzasadniać, z uwagi na ich dużą liczbę lub długość, TS stwierdził, że wymóg dotyczący bezpośredniego związku wizualnego mógłby zostać spełniony w drodze wyjątku poprzez wyraźną wskazówkę, jak odsyłacz w postaci gwiazdki, w wypadku gdy zapewnia to, w sposób jasny i doskonale zrozumiały dla konsumenta, zgodność treści, w sensie przestrzennym, pomiędzy oświadczeniami zdrowotnymi a odniesieniem. Trybunał wskazał, że do sądów krajowych należy sprawdzenie i ustalenie, w świetle wszystkich okoliczności sprawy, czy wymóg bliskości przestrzennej wynikający z art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006 jest spełniony w przypadku zastosowania odsyłacza w postaci gwiazdki. Trybunał orzekł, że art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006 należy interpretować w ten sposób, że ustanowiony w nim wymóg, zgodnie z którym wszelkim odniesieniom do ogólnych, nieswoistych korzyści wynikających ze stosowania danego składnika odżywczego lub danej żywności musi towarzyszyć konkretne oświadczenie zdrowotne zawarte w wykazach, o których mowa w art. 13 lub 14 tego rozporządzenia, nie jest spełniony w przypadku, gdy na opakowaniu suplementu żywnościowego, na jego przedniej stronie, znajduje się odniesienie do ogólnych, nieswoistych korzyści wynikających ze stosowania danego składnika odżywczego lub danej żywności dla ogólnego stanu zdrowia, podczas gdy konkretne oświadczenie zdrowotne, które ma mu towarzyszyć, znajduje się tylko na odwrocie opakowania, a między nimi nie jest ustanowiony wyraźny związek, jak na przykład poprzez zastosowanie odsyłacza w postaci gwiazdki. Obowiązek przedstawienia naukowych dowodów Trybunał wskazał, że treść art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006, w odróżnieniu od brzmienia art. 10 ust. 1 tego rozporządzenia, nie zawiera wyraźnego odniesienia do ogólnych wymogów rozdziału II tego rozporządzenia, który zawiera art. 5 i 6. Jednakże z treści tych ostatnich przepisów jasno wynika, że każde oświadczenie zdrowotne w rozumieniu tego rozporządzenia musi być naukowo uzasadnione. Trybunał stwierdził, że powyższą wykładnię potwierdzają cele rozporządzenia Nr 1924/2006, które ma służyć zapewnieniu ochrony zdrowia i wysokiego poziomu ochrony konsumentów, w szczególności przed oświadczeniami wprowadzającymi w błąd. Trybunał orzekł, że art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006 należy interpretować w ten sposób, że odniesienia do ogólnych, nieswoistych korzyści wynikających ze stosowania składnika odżywczego lub żywności dla ogólnego stanu zdrowia i związanego ze zdrowiem dobrego samopoczucia muszą być uzasadnione dowodami naukowymi w rozumieniu art. 5 ust. 1 lit. a) i art. 6 ust. 1 tego rozporządzenia. W tym celu wystarczy, aby takim odniesieniom towarzyszyły szczególne oświadczenia zdrowotne zawarte w wykazach, o których mowa w art. 13 lub w art. 14 rozporządzenia Nr 1924/2006. Niewątpliwe przedstawiona w niniejszym wyroku wykładnia art. 10 ust. 3 rozporządzenia Nr 1924/2006 ze względu na skale zastosowania ma szczególne znacznie.Trybunał trafnie uznał, że informacja o ogólnych korzyściach, jakie przynosi dany składnik, mogą być zamieszczone na opakowaniu jedynie w przypadku, gdy towarzyszy mu konkretne oświadczenie zdrowotne. Trybunał w uzasadnieniu wyroku doprecyzowała na czym polega wymóg „towarzyszenia” w rozumieniu analizowanego przepisu, który obejmuje zarówno wymiar materialny, jak i wizualny. Dodatkowo TS potwierdził, że takie konkretne oświadczenia zdrowotne powinno być poparte ogólnie przyjętymi dowodami naukowymi, które zostały zweryfikowane i zatwierdzone. Wyrok TS z 30.1.2020 r., Dr. Willmar Schwabe, C-524/18
Trybunał wskazał, że oświadczenia zdrowotne na opakowaniach suplementów muszą być jasne i precyzyjne, aby konsument mógł dokonać świadomego wyboru. Konkretne oświadczenia zdrowotne powinny towarzyszyć ogólnym korzyściom zdrowotnym, a ich umiejscowienie na opakowaniu powinno umożliwiać łatwe zrozumienie związku między nimi. Dodatkowo, odniesienia do korzyści zdrowotnych muszą być naukowo uzasadnione, co ma na celu ochronę zdrowia konsumentów.