Sposób opodatkowania wydawania posiłków

Wykonywane przez Wnioskodawcę odpłatne świadczenia w zakresie wyżywienia wychowanków, kadry pedagogicznej, jak i niepedagogicznej, spełniają definicję usług podlegających opodatkowaniu VAT. Stołówka działa wyłącznie na potrzeby Ośrodka, zapewniając wyżywienie w ramach funkcji opiekuńczej. Powiat zastanawiał się nad opodatkowaniem wydawania posiłków, ale Organ podatkowy potwierdził konieczność opodatkowania. Wnioskodawca wykonuje czynności określone w VATU, realizując świadczenia na rzecz beneficjentów za odpłatnością.

Tematyka: opodatkowanie, wydawanie posiłków, wyżywienie, VAT, beneficjent, odpłatność, świadczenie usług, interpretacja podatkowa

Wykonywane przez Wnioskodawcę odpłatne świadczenia w zakresie wyżywienia wychowanków, kadry
pedagogicznej, jak i niepedagogicznej, spełniają zawartą w art. 8 ust. 1 VATU definicję świadczenia usług,
a Wnioskodawca działa w tym zakresie jako podatnik, w rozumieniu art. 15 ust. 1 VATU, prowadzący
działalność gospodarczą, zgodnie z art. 15 ust. 2 VATU. W konsekwencji powyższe świadczenia stanowią
usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - orzekł Dyrektor Krajowej Informacji
Skarbowej.
Opis stanu faktycznego
Powiat (…) (dalej: „Powiat” lub „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów
i usług (dalej: „VAT”). Na terenie Powiatu funkcjonują jednostki budżetowe zajmujące się działalnością oświatową,
w tym Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w (…) (dalej: „Ośrodek”). Ośrodek został utworzony w celu
realizacji zadań własnych Powiatu w zakresie wykonywania zadań publicznych o charakterze ponadgminnym
w zakresie edukacji publicznej, o której mowa w art. 4 ust. pkt 1 SamPowiatU.
Wymóg zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki jest zadaniem oświatowym Powiatu w myśl art. 11 ust. 2 pkt 2
PrOśw. Ponadto, zgodnie z art. 8 ust. 16 PrOśw zakładanie i prowadzenie publicznych szkół podstawowych
specjalnych, szkół ponadpodstawowych, w tym integracyjnych oraz z oddziałami integracyjnymi lub specjalnymi,
szkół sportowych i mistrzostwa sportowego oraz placówek wymienionych w art. 2 pkt 3-8, z wyjątkiem szkół
i placówek o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym, należy do zadań własnych powiatu, z zastrzeżeniem ust. 6.
W celu realizacji zadań opiekuńczych i wspomagania właściwego rozwoju uczniów, na podstawie art. 106 PrOśw,
Ośrodek prowadzi stołówkę szkolną. Korzystanie z posiłków w stołówce jest odpłatne. Warunki korzystania ze
stołówki, w tym wysokość opłat za posiłki, ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę.
Do opłat wnoszonych za korzystanie przez uczniów z posiłków w stołówce nie wlicza się wynagrodzeń pracowników
i składek naliczanych od tych wynagrodzeń oraz kosztów utrzymania stołówki (obejmują one wyłącznie koszt samego
posiłku).
Stołówka działa wyłącznie na potrzeby wychowanków Ośrodka, przy czym dopuszcza się korzystanie z wyżywienia
przez kadrę pedagogiczną oraz niepedagogiczną za odpłatnością. Celem istnienia stołówki nie jest świadczenie
usług gastronomicznych jako takich, ale wyłącznie pełnienie funkcji socjalno-bytowej, polegającej na zapewnieniu
żywienia w ramach realizacji funkcji opiekuńczej przez Ośrodek.
W związku z powyższym, Powiat powziął w wątpliwość czy pobieranie opłat za wydawanie posiłków w ramach
prowadzonej stołówki będzie podlegało VATU, a tym samym opodatkowaniu podatkiem VAT.
Z uzasadnienia
Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii opodatkowania podatkiem VAT czynności odpłatnego wydawania
posiłków na rzecz wychowanków, kadry pedagogicznej oraz kadry niepedagogicznej. Należy zauważyć, że – jak
wskazano na wstępie – pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać
się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nie
czynienie bądź też tolerowanie). Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć
stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać
wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią
wynagrodzeniem.
W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda.
Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Powyższa analiza prowadzi do
wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub
świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego
wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.
W konsekwencji należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to
świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby
potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści
o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wskazać należy, co istotne w niniejszej sprawie, że sprzedaż posiłków wychowankom oraz kadrze
pedagogicznej, jak i niepedagogicznej – jak wynika z powołanych wyżej przepisów PrOśw oraz z opisu
sprawy – jest odpłatna. W odniesieniu do ww. świadczeń realizowanych przez Wnioskodawcę (za pośrednictwem
wskazanego Ośrodka) – co należy podkreślić – widoczny i ewidentny jest bezpośredni związek pomiędzy dokonaną
płatnością a świadczoną przez Wnioskodawcę usługą wyżywienia. Beneficjentem świadczonych przez
Wnioskodawcę usług za odpłatnością są/będą, co do zasady – rodzice (opiekunowie) wychowanków oraz kadra
pedagogiczna i niepedagogiczna. W związku z powyższym, Wnioskodawca w ww. zakresie wykonuje czynności
wskazane w art. 5 ust. 1 VATU.
Zaznaczyć należy, że Wnioskodawca zobowiązuje się wykonać określone czynności na rzecz konkretnej osoby, za
które to czynności dokonuje się opłaty w określonej wysokości. Skoro jest możliwe zidentyfikowanie konkretnego
świadczenia wykonywanego przez Wnioskodawcę na rzecz określonego podmiotu (nabywcy), to na gruncie
przepisów o podatku od towarów i usług należy uznać je za świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 VATU.
Fakt, że Wnioskodawca obarczony jest zadaniem w postaci realizacji tych usług, tj. realizacją zadań własnych
powiatu nie jest jednoznaczny z tym, że automatycznie zostaje wyłączony z zakresu podatku VAT, bowiem
w przedmiotowej sprawie zachodzi związek pomiędzy otrzymywanymi dochodami (uiszczanymi opłatami)
a zobowiązaniem się Wnioskodawcy do wykonania określonych czynności. Tym samym, uiszczane opłaty są niczym
innym jak wynagrodzeniem wnoszonym na poczet świadczenia usług dokonywanych przez Wnioskodawcę.
Jednocześnie podobne lub takie same czynności mogą być wykonywane przez inne podmioty, tzw. podmioty
konkurencyjne (np. osoby fizyczne, prawne). Zatem, wyłączenie z zakresu opodatkowania wyżywienia
wychowanków i kadry pedagogicznej w ww. Ośrodku, jak i kadry niepedagogicznej, przez Wnioskodawcę
stanowiłoby zakłócenie konkurencji i nierówne traktowanie podmiotów wykonujących te same usługi w stosunku do
innych niż Wnioskodawca podmiotów. Prawdą jest, że wyżywienie oraz kształcenie w ww. Ośrodku wpisuje się
w zakres zadań Wnioskodawcy, odbywa się to jednakże odpłatnie, jak również dotyczy takiej sfery działalności
(rodzaju usług), w której na rynku działają również inne podmioty, których działalność nie podlega wyłączeniu
z zakresu działania VATU.
Tak więc, w analizowanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane
świadczenie (zapewnienie wyżywienia wychowankom oraz kadrze pedagogicznej i niepedagogicznej), które
jest wykonywane pomiędzy dwoma określonymi stronami transakcji, dla którego istnieje bezpośredni
beneficjent czynności. Wnioskodawca zobowiązuje się wykonać określone czynności na rzecz konkretnej osoby, za
które otrzymuje opłaty w określonej wysokości. Możliwe jest zatem zidentyfikowanie konkretnego świadczenia
wykonywanego przez Wnioskodawcę na rzecz określonego podmiotu (nabywcy). Dlatego też, czynności świadczone
przez Wnioskodawcę (za pośrednictwem ww. Ośrodka) spełniają definicję świadczenia usług określoną w art. 8 ust. 1
VATU.
W świetle powołanych przepisów należy stwierdzić, że świadczenie przez ww. Ośrodek usług żywienia, za które
pobierane są opłaty wypełnia definicję działalności gospodarczej wskazanej w art. 15 ust. 2 VATU podlegającej
opodatkowaniu podatkiem VAT. Wnioskodawca świadcząc odpłatnie te usługi działa w reżimie cywilnoprawnym (a
nie publicznoprawnym), a zatem wykonuje czynności wskazane w art. 5 ust. 1 VATU. Przy tym – co również należy
podkreślić – istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonywanymi płatnościami a usługami świadczonymi przez
podlegający Wnioskodawcy ww. Ośrodek. Beneficjentem świadczonych przez Wnioskodawcę usług za odpłatnością
są rodzice lub opiekunowie prawni wychowanków oraz pracownicy pedagogiczni i niepedagogiczni.
Stąd też, realizacja opisanych we wniosku świadczeń w zakresie zapewnienia posiłków w ww. Ośrodku stanowi
niewątpliwie czynność cywilnoprawną.
W analizowanej interpretacji Organ podatkowy stwierdził, że wykonywane przez Wnioskodawcę przy pomocy
Ośrodka odpłatne świadczenia w zakresie wyżywienia wychowanków, kadry pedagogicznej, jak i niepedagogicznej,
spełniają zawartą w art. 8 ust. 1 VATU definicję świadczenia usług, a Wnioskodawca działa w tym zakresie jako
podatnik, w rozumieniu art. 15 ust. 1 VATU, prowadzący działalność gospodarczą, zgodnie z art. 15 ust. 2 VATU.
W konsekwencji powyższe świadczenia stanowią usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Tym samym Wnioskodawca w zakresie czynności odpłatnego wydawania posiłków na rzecz wychowanków, kadry
pedagogicznej i kadry niepedagogicznej jest podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 VATU, a świadczone przez
Wnioskodawcę (za pośrednictwem Ośrodka) czynności spełniają definicję świadczenia usług określoną w art. 8 ust. 1
VATU i Wnioskodawca w zakresie tych czynności nie może korzystać z wyłączenia od podatku od towarów i usług na
podstawie przepisu art. 15 ust. 6 VATU.
Podobnie wskazano w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 15.12.2017 r. (I SA/Wr
1056/17): „pomimo, że niewątpliwie działalność powiatu w postaci odpłatnego zakwaterowania uczniów szkół
w bursie szkolnej jest dokonywana jako władza publiczna, to jej opodatkowanie wynika z zaistnienia rzeczywistej
konkurencji na rynku, istnienia możliwości prowadzenia burs przez podmioty prywatne. Słusznie zatem uznano, że
tego typu działalność nie wchodzi w zakres art. 15 ust. 6 VATU”.

Interpretacja indywidualna z 6.2.2020 r., 0111-KDIB3-1.4012.801.2019.2.ASY

Działalność Wnioskodawcy w zakresie wyżywienia w Ośrodku podlega opodatkowaniu VAT, zgodnie z interpretacją Organu podatkowego. Istnieje bezpośredni związek pomiędzy opłatami a świadczonymi usługami, co spełnia definicję świadczenia usług w VATU. Wnioskodawca nie może skorzystać z wyłączenia od podatku VAT w zakresie wydawania posiłków. Analogicznie do precedensu sądowego, działalność ta nie podlega wyłączeniu z opodatkowania ze względu na konkurencję na rynku.