Komisja Europejska przyjęła tymczasowe ramy prawne dotyczące elastyczności pomocy państwa na rzecz wsparcia gospodarki, obywateli i przedsiębiorstw, w szczególności MŚP, w kontekście epidemii COVID-19

19.3.2020 r. Komisja Europejska przyjęła tymczasowe ramy prawne dotyczące elastyczności pomocy państwa na rzecz wsparcia gospodarki, obywateli i przedsiębiorstw, w szczególności MŚP, w kontekście epidemii COVID-19. Ramy te umożliwiają państwom członkowskim Unii Europejskiej udzielanie wsparcia finansowego w postaci dotacji, ulg podatkowych, gwarancji bankowych czy subsydiowania pożyczek, mając na celu przeciwdziałanie poważnym zakłóceniom w gospodarce UE spowodowanym epidemią koronawirusa.

Tematyka: Komisja Europejska, tymczasowe ramy prawne, pomoc państwa, wsparcie gospodarki, MŚP, COVID-19, epidemia, dotacje, ulgi podatkowe, gwarancje bankowe, subsydiowanie pożyczek, publikacja informacji

19.3.2020 r. Komisja Europejska wydała komunikat pt. Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu
wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19, w którym określiła złagodzone ramy prawne
dotyczące zasad pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście epidemii COVID-19. Ma to
ułatwić państwom członkowskim Unii Europejskiej podejmowanie działań budżetowych wspierających
finansowo zarówno obywateli jak i przedsiębiorstwa.
• Przepisy art. 107 ust. 2 lit. b) Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. C Nr 202 z 2016 r., dalej jako:
TFUE) w sprawie pomocy państwa umożliwiają państwom członkowskim Unii Europejskiej w czasie epidemii
koronawirusa wsparcie przedsiębiorstw, które borykają się z problemami z płynnością finansową.
• Pomoc państwa może objąć m.in. wypłatę odszkodowań dla przedsiębiorstw z tytułu strat spowodowanych
epidemią COVID-19, dopłaty do wynagrodzeń, zawieszenie płatności podatku dochodowego od przedsiębiorstw
i VAT lub składek na ubezpieczenia społeczne.
• Państwa członkowskie mogą także przyznać bezpośrednie wsparcie finansowe konsumentom.
• Na podstawie przepisów art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE z kolei Komisja Europejska może zatwierdzić dodatkowe
specjalne krajowe środki wsparcia dla przedsiębiorstw.
• Zgodnie z tymczasowymi ramami prawnymi dotyczącymi pomocy państwa na rzecz wsparcia gospodarki
w kontekście epidemii COVID-19, których podstawę stanowi art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE Unia Europejska uznała, że
w całej gospodarce UE występują poważne zakłócenia.
• Aby przeciwdziałać zakłóceniom w gospodarce Komisja Europejska w tymczasowych ramach prawnych określiła
pięć rodzajów pomocy.
• Pomoc obejmuje dotacje bezpośrednie, ulgi i zwolnienia podatkowe, zaliczki, gwarancje bankowe na pożyczki
i subsydiowanie pożyczek oraz krótkoterminowe ubezpieczenia kredytów eksportowych.
• Tymczasowe ramy prawne obowiązywać mają do końca grudnia 2020 r.
Główny ciężar finansowej pomocy dla przedsiębiorstw, które ucierpią w wyniku epidemii koronawirusa COVID-19,
będą musiały udźwignąć państwa członkowskie Unii Europejskiej, w tym Polska. Komisja Europejska postanowiła
w związku z tym wprowadzić szerokie ułatwienia dla państw członkowskich UE w zakresie udzielania pomocy
publicznej przedsiębiorstwom, zwłaszcza z sektora małych i średnich przedsiębiorstw oraz skoordynować strumień
udzielanej przez państwa pomocy finansowej, by jak najmniej zakłócić działanie gospodarki wolnorynkowej
i jednolitego rynku europejskiego.
Dopuszczalna przez prawo unijne pomoc państwa w sytuacjach nadzwyczajnych
Dotychczas państwa członkowskie mogły wspierać przedsiębiorców, działając na podstawie przepisów art. 107 ust. 2
lit. b) TFUE, zgodnie z którym zgodna z rynkiem wewnętrznym jest pomoc państwa mająca na celu naprawienie
szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi.
Na podstawie tych przepisów państwa unijne, w tym Polska, mogą na przykład zdecydować o uruchomieniu
takiej pomocy jak:
• dopłaty do wynagrodzeń,
• zawieszenie płatności podatku dochodowego od przedsiębiorstw i VAT lub składek na ubezpieczenia społeczne,
• przyznanie bezpośredniego wsparcia konsumentom (np. w związku z anulowanymi rezerwacjami lub biletami),
• wypłata odszkodowań dla przedsiębiorstw z tytułu strat bezpośrednio spowodowanych aktualną sytuacją
nadzwyczajną, w tym dla sektorów lotnictwa i turystyki.
Dodatkowe krajowe środki wsparcia - tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia
gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19

Narastająca w Europie i na świecie epidemia koronawirusa sprawiła, że Komisja Europejska zdecydowała się
19.3.2020 r. na zastosowanie przepisów art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE. Umożliwia on Komisji zatwierdzanie
dodatkowych krajowych środków wsparcia mających na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce
państwa członkowskiego.
Wynikiem podjętych przez Komisję Europejską działań jest przyjęcie tymczasowych ram środków pomocy państwa
w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 - Komunikat C(2020) 1863 final. Oznacza to
przyjęcie elastycznych zasad udzielania przez państwa pomocy publicznej przedsiębiorstwom, które znalazły się
w trudnej sytuacji spowodowanej epidemią koronawirusa i dążenie do zachowania ciągłości działalności
gospodarczej, zarówno w trakcie epidemii COVID-19, jak i po jej zakończeniu.
Tymczasowe, dodatkowe środki, które państwa zechcą przyjąć w związku z omawianym komunikatem Komisji
Europejskiej będą bardzo szybko akceptowane przez Komisję po zgłoszeniu ich przez państwa członkowskie.
Pięć rodzajów pomocy przewidzianych przez tymczasowe ramy prawne
Tymczasowe ramy prawne wskazują, że w całej gospodarce Unii Europejskiej występują poważne zakłócenia. Aby
im przeciwdziałać przewidziano w tymczasowych ramach prawnych pięć rodzajów pomocy.
1. Dotacje bezpośrednie, selektywne korzyści podatkowe oraz zaliczki. Państwa członkowskie Unii
Europejskiej mogą ustanowić programy, w ramach których przedsiębiorstwom będzie można przyznać do 800
000 euro pomocy na zaspokojenie pilnego zapotrzebowania na płynność finansową.
2. Gwarancje państwowe na pożyczki zaciągnięte przez przedsiębiorstwa w bankach. Państwa członkowskie
mogą udzielać gwarancji państwowych, w celu zapewnienia możliwości udzielania przez banki pożyczek
przedsiębiorstwom, zwłaszcza z sektora MŚP.
3. Subsydiowane pożyczki ze środków publicznych dla przedsiębiorstw. Państwa członkowskie UE mogą
udzielać przedsiębiorstwom pożyczek o korzystnych stopach oprocentowania w celu w zaspokojenia pilnych
potrzeb kapitałowych i inwestycyjnych.
4. Gwarancje dla banków kierujących pomoc państwa do gospodarki realnej. Państwa członkowskie mogą
skorzystać z istniejących obecnie zdolności banków w zakresie udzielania pożyczek by wesprzeć
przedsiębiorstwa, w szczególności te z sektora MŚP.
5. Krótkoterminowe ubezpieczenia kredytów eksportowych.
Środki pomocowe przyznane w ramach poszczególnych rodzajów pomocy można będzie kumulować. Ponadto
tymczasowe środki pomocy przewidziane w omawianym komunikacie Komisji Europejskiej można będzie także
kumulować z pomocą objętą zakresem rozporządzenia Komisji nr 1407/2013 z 18.12.2013 r. w sprawie stosowania
art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz.Urz. L Nr 352 z 2013 r.).
Zgodnie z komunikatem Komisji Europejskiej, państwa członkowskie mają obowiązek publikować istotne informacje
na temat każdej pomocy indywidualnej przyznanej na podstawie omawianego komunikatu. Informacje te mają
znaleźć się na specjalnej stronie internetowej dotyczącej pomocy państwa. Państwa członkowskie mają 12 miesięcy
od daty przyznania pomocy na publikację tych informacji.
Tymczasowe ramy prawne będą obowiązywały do 31.12.2020 r. z zastrzeżeniem, że Komisja Europejska może
dokonać weryfikacji potrzeby ich dalszego obowiązywania i tym samym przedłużyć okres ich obowiązywania.
Warto podkreślić, że Komisja Europejska będzie stosowała przepisy omawianego komunikatu do wszystkich
odpowiednich zgłoszonych środków od dnia 19.3.2020 r., nawet jeśli dane środki zostały zgłoszone przed tą datą.

Komisja Europejska wprowadziła ułatwienia dla państw członkowskich w udzielaniu pomocy publicznej przedsiębiorstwom, zwłaszcza MŚP, w związku z pandemią COVID-19. Tymczasowe ramy prawne mają obowiązywać do końca 2020 r. i przewidują pięć rodzajów pomocy, które można kumulować. Państwa członkowskie zobowiązane są do publikowania informacji o przyznanej pomocy na specjalnej stronie internetowej.