W czasie COVID-19 odroczenie lub rozłożenie na raty bez opłaty prolongacyjnej

Przepisy podatkowe umożliwiają odroczenie płatności podatku lub rozłożenie zapłaty na raty, bez opłaty prolongacyjnej, w czasie stanu epidemii i 30 dni po jej ustaniu. Artykuł 15za ZmKoronawirusU20 wprowadza nowe preferencje dla podatników, wymagające istnienia ważnego interesu. Epidemia COVID-19 może być uzasadnieniem dla wniosku o preferencje podatkowe. Organ podatkowy może odroczyć lub rozłożyć płatność podatku na raty, nie ustalając opłaty prolongacyjnej.

Tematyka: przepisy podatkowe, odroczenie płatności podatku, rozłożenie na raty, opłata prolongacyjna, stan epidemii, ZmKoronawirusU20, preferencje podatkowe, wniosek o preferencje, COVID-19, formalności, organ podatkowy, charakter wsparcia, majątek, wniosek podatkowy

Przepisy podatkowe od dawna umożliwiają odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie zapłaty na
raty. Novum na czas stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, a także 30 dni po ich ustaniu jest
też brak konieczności uiszczania opłaty prolongacyjnej.
Artykuł 15za ust. 1 ustawy z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi
sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568, dalej: ZmKoronawirusU20) stanowi, że
do decyzji wydanej na podstawie art. 67a § 1 pkt 1 lub 2 ustawy z 29.8.1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U.
z 2019 r. poz. 900 ze zm., dalej jako: OrdPU) nie stosuje się przepisów art. 57 § 1 i 8 OrdPU.
Tyle prawniczej nowomowy i typowej dla podatkowej legislacji sieci odesłań. Spróbujmy krok po kroku wyjaśnić, co to
oznacza.
Preferencje stare jak świat
Zgodnie z art. 67a OrdPU, podatnik może złożyć wniosek o jedną z trzech niżej wymienionych preferencji:
1. odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie zapłaty podatku na raty;
2. odroczenie lub rozłożenie na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od
nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
3. umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej.
Wszystkie z ww. rozwiązań mają charakter wyjątkowy. Wymagają więc wyjątkowych okoliczności. Przepis stanowi,
że okolicznością przemawiającą za pozytywnym rozpatrzeniem wniosku jest istnienie ważnego interesu podatnika lub
interesu publicznego. To pojęcia ocenne i niedookreślone, wiele zależy więc od daru przekonywania podatnika oraz
dobrej woli organu. Nie wchodząc w drobiazgowe analizy można jednak założyć, że epidemia COVID-19 oraz
wynikające z niej skutki ekonomiczne mogą stanowić element takich właśnie nadzwyczajnych okoliczności.
Cena preferencji
W podatkach, jak to w życiu, nie ma jednak nic za darmo. Jeżeli już organ podatkowy przychyli się do wniosku
podatnika w ww. zakresie i odroczy, względnie rozłoży płatność podatku na raty, dodatkowo jednak ustala
w wydawanej decyzji cenę za taką dobrą wolę. A w standardowych okolicznościach jest nią opłata prolongacyjna,
o której mowa w art. 57 OrdPU. Czyli dodatkowa opłata, wyliczana jako iloczyn kwoty podatku lub zaległości oraz
obniżonej stawki odsetek za zwłokę (w odniesieniu do preferencji czasowej, którą zyskał podatnik).
Opłata prolongacyjna wpłacana jest w terminie wynikającym z decyzji, zgodnie z art. 49 OrdPU. Organ podatkowy
może też odstąpić od ustalenia odpłaty, względnie nie ustala jej gdy „ważny interes podatnika”, względnie „interes
publiczny” mają związek z klęską żywiołową lub wypadkiem losowym. To jednak ponownie pojęcia niedookreślone.
Opłaty prolongacyjnej nie ustala się zaś w stosunku do umorzenia zaległości podatkowej. To jednak wynika wprost
z przepisów.
Dlatego z entuzjazmem należy przyjąć, że zgodnie z przywoływanym na wstępie art. 15za KoronawirusU, w czasie
stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii, a także 30 dni po ich ustaniu, opłaty prolongacyjnej po prostu się
nie ustala także w przypadku odroczenia lub rozłożenia płatności podatku na raty.
Dodatkowe formalności
Niestety, skorzystanie z opisywanych preferencji wcale nie jest takie proste. Poza koniecznością odpowiedniego
uargumentowania swojej nadzwyczajnej sytuacji, organy podatkowe często wymagają od podatników spełnienia
dodatkowych warunków formalnych, w tym m.in.:
• określenia charakteru wsparcia zgodnie z art. 67b § 1 OrdPU (pomoc inna niż publiczna, pomoc publiczna, pomoc
de minimis) – co często wymaga składania dodatkowych oświadczeń i załączników, wskazujących na innego rodzaju
wsparcie, z którego podatnik korzystał w ciągu roku, w którym składany jest wniosek oraz dwóch lat
poprzedzających;

• złożenia spisu posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych (art. 39 OrdPU) - w toku analizy wniosku organ
podatkowy może wezwać wnioskodawcę do przekazania bardzo drobiazgowych informacji o swoim majątku. Jeżeli
tylko uzna, że zachodzi uzasadniona obawa niewykonania zobowiązania podatkowego (tego rodzaju „uznanie” to
często formalność). Chodzi o nieruchomości oraz prawa majątkowe, które mogą być przedmiotem hipoteki
przymusowej oraz o rzeczy ruchome oraz zbywalnych prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem zastawu
skarbowego.
Wprowadzone rozwiązanie to z perspektywy przedsiębiorcy ubiegającego się o daną ulgę raczej kosmetyka, miły
dodatek do nieco bardziej wymiernej korzyści. Znacznie większe znaczenie miałaby zdecydowanie większa
przychylność organów rozpatrujących wnioski o odroczenie, rozłożenie na raty tudzież umorzenie. Tego jednak nie
da się określić w przepisach (choć wewnętrzne wytyczne byłyby narzędziem przydatnym). Póki co, podatnicy nie
odczuwają przychylnego nastawienia, a to ze względu na sformalizowane oczekiwania organów. Weźmy takie np.
oświadczenie o majątku. Co z tego, że podatnik może odmówić jego złożenia. Liczy się często osiągany przez
organy podatkowy efekt psychologiczny, nikt bowiem nie lubi być kuszony wizją hipoteki przymusowej, względnie
zastawu. Nadal podstawą sukcesu w przypadku omawianych form pomocy jest dobrze przygotowany wniosek. Nie
wystarczą dwa zdania i sakramentalne hasło „COVID-19”.

Skorzystanie z preferencji podatkowych wymaga argumentacji nadzwyczajnej sytuacji, a także spełnienia dodatkowych warunków formalnych. Przedsiębiorcy muszą dostarczyć szczegółowe informacje o majątku oraz określić charakter wsparcia, co może być uciążliwe. Kluczowym elementem sukcesu jest dobrze przygotowany wniosek.