Uznanie zespołu składników majątkowych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa podlegającą wyłączeniu z opodatkowania VAT
Ustawa o podatku od towarów i usług oraz dyrektywa dotyczące systemu podatku od wartości dodanej nie wymagają, by nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa prowadził identyczną działalność jak zbywca. Istotne jest zachowanie przeznaczenia zespołu składników majątkowych. W przypadku wyłączenia z opodatkowania VAT decyduje kontynuacja działalności. Omawiana publikacja analizuje interpretację dotyczącą przekazania zespołu składników majątkowych w ramach umowy darowizny oraz kwestię kontynuacji działalności gospodarczej przez nabywcę.
Tematyka: Uznanie zespołu składników majątkowych, zorganizowana część przedsiębiorstwa, wyłączenie z opodatkowania VAT, interpretacja indywidualna, kontynuacja działalności, NSA, interpretacja organów podatkowych
Ustawa o podatku od towarów i usług oraz dyrektywa dotyczące systemu podatku od wartości dodanej nie wymagają, by nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa prowadził identyczną działalność jak zbywca. Istotne jest zachowanie przeznaczenia zespołu składników majątkowych. W przypadku wyłączenia z opodatkowania VAT decyduje kontynuacja działalności. Omawiana publikacja analizuje interpretację dotyczącą przekazania zespołu składników majątkowych w ramach umowy darowizny oraz kwestię kontynuacji działalności gospodarczej przez nabywcę.
Ustawa z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.; dalej jako: VATU) oraz dyrektywa 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. L Nr 347 z 2006 r., s. 1) nie wskazują, że nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa ma w oparciu o zakupione składniki majątkowe prowadzić taką samą rodzajowo działalność jak zbywca. Istotne jest, aby zachowane zostało przeznaczenie nabywanego zespołu składników majątkowych. Wynajem składników majątkowych podmiotom, które posiadają koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej, nie oznacza, że działalność prowadzona przez zbywcę polegająca na wytwarzaniu energii elektrycznej nie jest kontynuowana. W konsekwencji, w takim przypadku możliwe jest wyłączenie z opodatkowania VAT - wyrok NSA z 27.8.2019 r., I FSK 1265/17, . We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej został przedstawiony następujący stan faktyczny: Wnioskodawca pozostaje z żoną w ustroju rozdzielności majątkowej, małżonkowie są współwłaścicielami sąsiadujących ze sobą działek. Na części posiadanych działek znajdują się dwie elektrownie wiatrowe, które stanowią odrębną część przedsiębiorstwa należącego do Wnioskodawcy. Wnioskodawca wykorzystuje te elektrownie w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu energii elektrycznej. Małżeństwo postanowiło znieść współwłasność działek w następujący sposób: żona przekaże na rzecz Wnioskodawcy działki, na których posadowione są elektrownie, a Wnioskodawca przekaże małżonce pozostałe działki. W rezultacie Wnioskodawca będzie wyłącznym właścicielem działek, na których zlokalizowane są elektrownie, a jego małżonka będzie jedynym właścicielem pozostałych działek objętych obecnie współwłasnością. Następnie Wnioskodawca przekaże żonie w ramach darowizny działki wraz ze zlokalizowanymi na nich elektrowniami wiatrowymi oraz pełną infrastrukturą techniczną pozwalającą na prowadzenie działalności w zakresie elektrowni wiatrowej. Przedmiotem darowizny będą również wierzytelności i zobowiązania związane z przekazanym gruntem i elektrowniami z infrastrukturą towarzyszącą. W oparciu o uzyskany zespół składników majątkowych małżonka Wnioskodawcy będzie prowadzić działalność gospodarczą w zakresie wynajmu infrastruktury technicznej elektrowni wiatrowych podmiotom, które posiadają koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej. We wniosku o interpretację indywidualną zadano następujące pytania: 1. Czy składniki przekazywane przez Wnioskodawcę w ramach umowy darowizny będą tworzyć zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106)? 2. Czy przekazanie składników majątkowych w ramach darowizny będzie wyłączone z opodatkowania VAT? W ocenie Wnioskodawcy, umowa darowizny będzie obejmować zespół składników majątkowych stanowiący zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Ich przekazanie w drodze darowizny będzie podlegać wyłączeniu z opodatkowania VAT. W wydanej interpretacji indywidualnej Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi („Dyrektor IS”) uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe wskazując, że przekazanie działek wraz z posadowionymi na nich elektrowniami wiatrowymi oraz infrastrukturą towarzyszącą nie może zostać uznane za przekazanie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Uzasadniając swoje stanowisko Dyrektor IS wskazał, że w świetle VATU zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa ma miejsce, gdy nabywca kontynuuje działalność zbywcy. W stanie faktycznym będącym przedmiotem interpretacji, małżonka będzie wykorzystywać otrzymane składniki majątkowe w działalności gospodarczej polegającej na ich wynajmie, a tym samym nie będzie kontynuowana działalność Wnioskodawcy, który zajmuje się wytwarzaniem energii elektrycznych przy wykorzystaniu elektrowni wiatrowych. Po wcześniejszym wezwaniu Dyrektora IS do usunięcia naruszenia prawa, interpretacja została zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. Sąd uznał stanowisko Dyrektora IS za prawidłowe podkreślając, że darowizna nie może korzystać z wyłączenia z opodatkowania VAT, ponieważ nie jest spełniony warunek kontynuacji działalności prowadzonej przez zbywcę. Wnioskodawca wniósł skargę kasacyjną od wyroku WSA. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i interpretację indywidualną wskazując, że kluczowe jest aby przekazywany zespół składników majątkowych służył nabywcy do prowadzenia działalności gospodarczej przy zachowaniu przeznaczenia danego zespołu składników majątkowych. Z VATU nie wynika, żeby nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa musiał prowadzić działalność gospodarczą w takim samym zakresie jak zbywca. Omawiany wyrok stanowi przykład rozstrzygnięcia w zakresie uznania czy przekazanie określonego zespołu składników majątkowych stanowi przekazanie zorganizowanej części przedsiębiorstwa niepodlegające opodatkowaniu VAT. Należy wskazać, że jest to kwestia dość problematyczna o czym może przykładowo świadczyć wydanie 11.12.2018 r. objaśnień podatkowych dotyczących opodatkowania VAT zbycia nieruchomości komercyjnych. Wprawdzie przedmiotowe objaśnienia dotyczą nieruchomości przeznaczonych do celów działalności gospodarczej generujących periodycznie przychody na rzecz jej właściciela np. z tytułu realizacji umów najmu, a w stanie faktycznym będącym przedmiotem sporu w ramach darowizny doszło do przekazania gruntów z posadowionymi na nich elektrowniami wiatrowymi, jednakże w obu przypadkach analizowana jest kwestia kontynuowania działalności przez nabywcę zespołu składników majątkowych. W rozpatrywanej sprawie, zarówno Dyrektor IS jak i WSA opowiedzieli się za dość ścisłą interpretacją warunku kontynuowania działalności zbywcy przez podmiot otrzymujący określony zespół składników majątkowych. W konsekwencji, uznano, że z wyłączenia z opodatkowania VAT nie skorzysta darowizna zespołu składników majątkowych, w przypadku gdy nabywca wynajmuje otrzymane składniki majątkowe, które dopiero przez najemcę są wykorzystywane w tym samym celu w jakim były wykorzystywane przez darczyńcę. NSA w omawianym wyroku nie zgodził się z taką interpretacją warunku kontynuowania działalności zaznaczając, że istotne jest, iż w ujęciu przedmiotowym działalność gospodarcza prowadzona w oparciu o składniki majątku będące przedmiotem darowizny nie ulegnie zmianie (wytwarzanie energii elektrycznej będzie kontynuowane). Wydaje się, że organy podatkowe nie powinny w przyszłości kwestionować kontynuacji działalności gospodarczej przez nabywcę zespołu składników podatkowych w przypadkach podobnych do tego, który był przedmiotem rozstrzygnięcia NSA. Może na to wskazywać m.in. treść wspomnianych objaśnień podatkowych, gdzie przedstawiono bardziej ewidentne przykłady sytuacji, w których warunek kontynuowania działalności nie jest spełniony, np. deweloper wybudował nieruchomość, a następnie sprzedał ją podmiotowi, który będzie ją wynajmował (nie można uznać, że działalność gospodarcza prowadzona w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji nie uległa zmianie w ujęciu przedmiotowym – nieruchomość po zbyciu nie będzie już wykorzystywana w działalności deweloperskiej). Wyrok NSA z 27.8.2019 r., I FSK 1265/17.
Kwestia uznania przekazania zespołu składników majątkowych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa niepodlegającą opodatkowaniu VAT jest problematyczna. Interpretacja organów podatkowych dotycząca warunku kontynuacji działalności przez nabywcę jest kluczowa. Wyrok NSA stanowi przykład rozstrzygnięcia w tym zakresie, podkreślając istotę zachowania przeznaczenia składników majątkowych. Wnioskodawcy i organy podatkowe różnią się w interpretacji tego warunku.