Wyłączenie odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce z o.o. oraz spółce akcyjnej w zakresie realizacji zamówień publicznych w związku z wystąpieniem COVID-19

Ustawa z 31 marca 2020 r. wprowadziła istotne zmiany w zakresie odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce z o.o. oraz spółce akcyjnej w kontekście realizacji zamówień publicznych w czasie pandemii COVID-19. Wprowadzono wyłączenie odpowiedzialności dla członków zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatora w określonych sytuacjach związanych z COVID-19.

Tematyka: COVID-19, zamówienia publiczne, spółka z o.o., spółka akcyjna, odpowiedzialność, wyłączenie, pandemia, członkowie zarządu, rada nadzorcza, likwidator, umowa, informowanie

Ustawa z 31 marca 2020 r. wprowadziła istotne zmiany w zakresie odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce z o.o. oraz spółce akcyjnej w kontekście realizacji zamówień publicznych w czasie pandemii COVID-19. Wprowadzono wyłączenie odpowiedzialności dla członków zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatora w określonych sytuacjach związanych z COVID-19.

Ustawą z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem,
przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji
kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568, dalej jako: ZmKoronawirusU20)
w zakresie realizacji zamówień publicznych wyłączono odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną spółce
z o.o. oraz spółce akcyjnej uregulowaną w art. 293 § 1 KSH oraz art. 483 § 1 KSH w związku z wystąpieniem
COVID-19.
Zgodnie z art. 15u KoronawirusU wyłączono odpowiedzialność członka zarządu, rady nadzorczej, komisji
rewizyjnej oraz likwidatora za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub
postanowieniami umowy spółki przewidzianą w art. 293 § 1 KSH (dot. spółki z o.o.) oraz art. 483 § 1 KSH (dot. spółki
akcyjnej), jeśli te osoby:
1.   nie ustaliły lub nie dochodziły od strony umowy w sprawie zamówienia publicznego (w rozumieniu ZamPublU),
     należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie
     zamówienia publicznego na skutek okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19,
2.   zmieniły umowę w sprawie zamówienia publicznego z uwagi na wystąpienie okoliczności związanych
     z wystąpieniem COVID-19, zgodnie z art. 15r ust. 4 KoronawirusU.
W sytuacji, gdy wskazane powyżej osoby podejmą decyzję o odstąpieniu przez spółkę (będącą zamawiającym)
dochodzenia od wykonawcy kar umownych lub odszkodowania, ewentualnie dokonanie ich miarkowania, w związku
z okolicznościami wywołanymi COVID-19, nie będzie to skutkować powstaniem po ich stronie ewentualnej
odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki. Nieuprawnione wobec tego będą roszczenia odszkodowawcze
spółki kierowane wobec ww. osób.
Jednakże wyłączenie powyższej odpowiedzialności jest związane dodatkowo z nałożeniem na każdą stronę umowy
w sprawie zamówienia publicznego (zarówno na wykonawcę, jak i zamawiającego), uprzedniego obowiązku
niezwłocznego informowania drugiej strony o wpływie ww. okoliczności na należyte wykonanie umowy, o ile
oczywiście taki wpływ wystąpił lub może wystąpić w przyszłości, który to obowiązek został przewidziany w art. 15r
KoronawirusU. Ten obowiązek informacyjny będzie dotyczył wyłącznie okoliczności, które mają lub mogą mieć
w przyszłości wpływ na realizację konkretnego zamówienia. Co istotne, to strona będzie zobowiązana nie tylko do
poinformowania o wystąpieniu okoliczności, mogących mieć wpływ na należyte wykonanie umowy, ale będzie
zobligowana do wykazania związku między okolicznościami wywołanymi COVID-19, a niemożliwością należytego
wykonania danej umowy, na przykład na podstawie odpowiednich dokumentów lub oświadczeń. Nie będzie
wystarczające samo powołanie się na wystąpienie tych okoliczności.
W art. 15r KoronawirusU wymieniono przykładowy katalog jakie to mogą być okoliczności związane
z wystąpieniem COVID-19, tj. m.in.:
1.   nieobecności pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek
     pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji zamówienia;
2.   decyzji wydanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia państwowego
     wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładających na
     wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych;
3.   poleceń wydanych przez wojewodów lub decyzji wydanych przez Prezesa Rady Ministrów związanych
     z przeciwdziałaniem COVID-19;
4.   wstrzymania dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub
     trudności w realizacji usług transportowych;
5.   okoliczności, o których mowa w pkt 1–4, w zakresie w jakim dotyczą one podwykonawcy lub dalszego
     podwykonawcy.




Dodatkowo należy wspomnieć, że w związku z nie ustaleniem lub niedochodzeniem od strony umowy w sprawie
zamówienia publicznego (w rozumieniu ZamPublU), należności powstałych w związku z niewykonaniem lub
nienależytym wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego na skutek okoliczności związanych
z wystąpieniem COVID-19 lub zmianą umowy w sprawie zamówienia publicznego z uwagi na wystąpienie
okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 wyłączono również odpowiedzialność:
1.   za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 17 ust. 6 DyscypFinPubU),
2.   karną za przestępstwo niegospodarności z art. 296 § 1–4 KK.







Wyłączenie odpowiedzialności za szkodę w zakresie zamówień publicznych związane z COVID-19 ma istotne konsekwencje dla podmiotów uczestniczących w procesie zamówień publicznych. Konieczne jest zastosowanie się do nowych regulacji oraz ścisła współpraca pomiędzy stronami umowy w celu uniknięcia ewentualnych sporów.