Obowiązek informacyjny w związku z przemieszczaniem się odpadów

Mieszaniny odpadów nie mogą być poddane jedynie ogólnym obowiązkom informacyjnym, jeśli są zanieczyszczone w taki sposób, że nie spełniają unijnych wymogów. Artykuł omawia przemieszczanie się odpadów papierowych, tektury i wyrobów papierniczych oraz interpretację przepisów dotyczących klasyfikacji odpadów zgodnie z Konwencją bazylejską i rozporządzeniem Nr 1013/2006. Przedstawia także pytanie prejudycjalne dotyczące interpretacji przepisów oraz stanowisko Trybunału Sprawiedliwości w tej sprawie.

Tematyka: przemieszczanie odpadów, obowiązek informacyjny, Konwencja bazylejska, rozporządzenie Nr 1013/2006, Trybunał Sprawiedliwości, klasyfikacja odpadów, interpretacja przepisów, zanieczyszczenia, procedura informowania, wyrok TS

Mieszaniny odpadów nie mogą być poddane jedynie ogólnym obowiązkom informacyjnym, jeśli są
zanieczyszczone w ten sposób, że nie spełniają unijnych wymogów.
Stan faktyczny
I jest spółką mającą siedzibę w Niemczech. Spółka ta odbiera zużyte opakowania papierowe, przeznaczone do
odzysku. Poddany wstępnej obróbce papier jest przemieszczany w celu recyklingu do zakładu znajdującego się
w Niderlandach, którego operatorem jest spółka E. Przemieszczane odpady powinny składać się z mieszaniny
odpadów papieru, tektury i wyrobów papierniczych, złożonej w taki sposób, że każdy rodzaj odpadów będących jej
składnikami wchodzi w zakres tiret pierwszego, drugiego lub trzeciego kodu B3020 załącznika IX do Konwencji
o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych, podpisanej w Bazylei w dniu
22.3.1989 r. (Dz.Urz. L z 1993 r., Nr 39, s. 1; dalej jako: Konwencja bazylejska). Przy czym mieszanina ta zawiera do
10% zanieczyszczeń.
Agencja ds. odpadów specjalnych kraju związkowego Badenia-Wirtembergia (dalej jako: S) wypełnia m.in. zadania
przewidziane w rozporządzeniu (WE) Nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 14.6.2006 r. w sprawie
przemieszczania odpadów (Dz.Urz. L z 2006 r., Nr 190, s. 1). Przemieszczenia ww. mieszaniny odpadów, były
przeprowadzane na podstawie pozwoleń kontroli wywozu wydanych przez S i właściwy organ niderlandzki, zgodnie
z procedurą zgłoszenia przewidzianą w art. 4 i nast. rozporządzenia Nr 1013/2006. ESKA uzyskała od niderlandzkiej
rady stanu orzeczenie, na mocy którego rodzaj mieszaniny odpadów, taki jak ten będący przedmiotem sporu, bez
względu na istniejące zanieczyszczenia, należy przyporządkować do kodu B3020 z załącznika IX do Konwencji
bazylejskiej, a tym samym wykazowi odpadów podlegających ogólnym obowiązkom w zakresie informowania,
przewidzianym w art. 18 rozporządzenia Nr 1013/2006. Opierając się na tym orzeczeniu I wniosła do S
o zaklasyfikowanie spornej mieszaniny odpadów jako odpadów wymienionych w załączniku III do rozporządzenia Nr
1013/2006. Ale S oddaliła ten wniosek twierdząc, że tej mieszaniny odpadów nie można całkowicie przyporządkować
jednej z czterech pozycji kodu B3020 załącznika IX do Konwencji bazylejskiej. Ponadto, S uznała, że klasyfikacja
wskazanej mieszaniny na podstawie załącznika IIIA do rozporządzenia Nr 1013/2006 jest wykluczona ze względu na
zbyt dużą zawartość zanieczyszczeń. I wniosła skargę do sądu, w której zażądała ustalenia, że w odniesieniu do
przemieszczenia spornej mieszaniny odpadów podlega ona nie obowiązkowi zgłoszenia, lecz jedynie ogólnym
obowiązkom w zakresie informowania, przewidzianym w art. 18 rozporządzenia Nr 1013/2006.
Pytanie prejudycjalne
Czy art. 3 ust. 2 lit. a) i b) rozporządzenia Nr 1013/2006 należy interpretować w ten sposób, że przepisem tym jest
objęta mieszanina odpadów papieru, tektury i wyrobów papierniczych, w której każdy rodzaj wchodzących w jej skład
odpadów podlega jednemu z trzech pierwszych tiret kodu B3020 załącznika IX do Konwencji bazylejskiej,
zamieszczonego również w części 1 wykazu B załącznika V do tego rozporządzenia, i która zawiera do 10%
zanieczyszczeń?
Stanowisko TS
Załącznik III do rozporządzenia Nr 1013/2006 zawiera wykaz tzw. „zielonych” odpadów, a jego część I odsyła do
załącznika IX do Konwencji bazylejskiej, który został zamieszczony również, jako wykaz B, w części 1 załącznika V
do tego rozporządzenia, i w którym znajduje się między innymi kod B3020 zatytułowany „Odpady papieru, kartonu
[tektury] i wyrobów papierniczych”. W ocenie TS ten kod należy rozumieć w ten sposób, że odpady wymienione
w jego czterech tiret odpowiadają poszczególnym rodzajom odpadów i że kodem tym nie są objęte mieszaniny
składające się z różnych rodzajów odpadów. W związku z tym mieszaniny takie nie mogą zostać zaklasyfikowane
do „zielonego” wykazu odpadów zawartego w załączniku III do rozporządzenia Nr 1013/2006, co – zdaniem TS –
wyklucza poddanie ich ogólnym obowiązkom w zakresie informowania określonym w art. 18 tego rozporządzenia, na
podstawie art. 3 ust. 2 lit. a) tego rozporządzenia.
Na podstawie pkt 1 załącznika IIIA do rozporządzenia Nr 1013/2006 mieszaniny odpadów wymienione lub
niewymienione w wykazie mieszanin odpadów w załączniku IIIA nie mogą być poddane ogólnym obowiązkom
w zakresie informowania określonym w art. 18 tego rozporządzenia, jeżeli są one zanieczyszczone innymi
substancjami w stopniu, który albo zwiększa ryzyko związane z tymi odpadami tak znacząco, że odpady te
muszą zostać poddane procedurze uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody, z uwzględnieniem kryteriów
zagrożenia wymienionych w załączniku III do dyrektywy 91/689, albo uniemożliwia odzysk tych odpadów w sposób
racjonalny ekologicznie. W ocenie TS z pkt 1 załącznika IIIA do rozporządzenia Nr 1013/2006 wynika, że mieszanina
odpadów wymienionych w wykazie zawartym w tym załączniku nie jest wyłączona z tego wykazu na tej tylko

podstawie, że mieszanina ta, oprócz odpadów wyraźnie wymienionych w tym wykazie, zawiera także
zanieczyszczenia.
Warunek zawarty w pkt 1 lit. b) załącznika IIIA do rozporządzenia Nr 1013/2006 odsyła do wymogu „racjonalnego
ekologicznie odzysku”. Trybunał uznał, że to pojęcie oznacza podejmowanie wszystkich praktycznych działań
pozwalających na zapewnienie, iż odpady będą odzyskiwane w sposób gwarantujący ochronę zdrowia ludzkiego
i środowiska naturalnego przed możliwym szkodliwym oddziaływaniem tych odpadów. Trybunał stwierdził, że przy
stosowaniu analizowanego warunku konieczne jest ustalenie w każdym konkretnym przypadku, czy rodzaj i poziom
zanieczyszczeń zawartych w mieszaninie odpadów, o których mowa w załączniku IIIA, uniemożliwiają odzysk danych
odpadów w sposób racjonalny ekologicznie.
Trybunał stwierdził, że każdemu państwu członkowskiemu należy przyznać pewien zakres uznania przy
wdrażaniu analizowanego pkt 1 załącznika IIIA. W tym celu państwa członkowskie mogą swobodnie ustalać
kryteria pozwalające na określenie okoliczności, w których obecność zanieczyszczeń w mieszaninie odpadów
uniemożliwia odzysk tej mieszaniny w sposób racjonalny ekologicznie, pod warunkiem że nie naruszają one przy
tym ani zakresu, ani skuteczności rozporządzenia Nr 1013/2006, w tym procedury przewidzianej w art. 18 tego
rozporządzenia (wyrok TS z 12.4.2018 r., Fédération des entreprises de la beauté, C-13/17, EU:C:2018:246, pkt 47).
W ocenie TS art. 3 ust. 2, jak również załącznik IIIA do tego rozporządzenia należy co do zasady interpretować
ściśle. Rzecznik generalna stwierdziła (pkt 59 opinii), że motyw 39 rozporządzenia Nr 1013/2006 mógłby stanowić
element, na którym można by się oprzeć w celu określenia kryteriów, które uwzględniałyby rodzaj zanieczyszczeń,
właściwości odpadów zawierających zanieczyszczenia i ich ewentualnie niebezpieczny charakter, ilość tych
zanieczyszczeń oraz dostępne technologie. W tym kontekście przyjęcie kryteriów ustalenia okoliczności, w których
obecność zanieczyszczeń w mieszaninie odpadów uniemożliwia jej odzysk w sposób racjonalny ekologicznie,
pozwala na to, aby właściwe organy krajowe oraz podmioty gospodarcze z góry wiedziały, czy przemieszczenie
mieszaniny odpadów wewnątrz UE może nastąpić na podstawie procedury określonej w art. 18 rozporządzenia Nr
1013/2006. Trybunał wskazał, że w przypadku braku takich kryteriów właściwe organy krajowe mają możliwość
dokonania ich oceny w każdym konkretnym przypadku w celu zapewnienia skutecznego stosowania tego
rozporządzenia, z poszanowaniem wyznaczonych w nim celów. Przy czym jeżeli właściwe organy krajowe mają
wątpliwości co do tego, czy dana mieszanina odpadów może zostać odzyskana w sposób racjonalny ekologicznie
w rozumieniu pkt 1 lit. b) załącznika IIIA do tego rozporządzenia, organy te powinny, w celu zapewnienia
odpowiedniego poziomu ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego, zastosować ogólną procedurę uprzedniego
pisemnego zgłoszenia i zgody, o której mowa w art. 3 ust. 1 tego rozporządzenia.
Trybunał wskazał, że w niniejszej sprawie do sądu odsyłającego należy ustalenie, z uwzględnieniem wskazanych
wyżej elementów oceny, czy w rozpatrywanej sprawie obecność zanieczyszczeń w spornej mieszaninie odpadów
oznacza, że w świetle wymogów wynikających z pkt 1 załącznika IIIA do rozporządzenia Nr 1013/2006 mieszanina ta
nie może zostać sklasyfikowana w wykazie mieszanin odpadów zawartym w tym załączniku i w związku z tym nie
może zostać objęta, na podstawie art. 3 ust. 2 lit. b), ogólnymi obowiązkami w zakresie informowania w rozumieniu
art. 18.
Reasumując TS orzekł, że art. 3 ust. 2 lit. a) rozporządzenia Nr 1013/2006 należy interpretować w ten sposób,
że nie ma on zastosowania do mieszaniny odpadów papieru, tektury i wyrobów papierniczych, w przypadku
której każdy rodzaj wchodzących w jej skład odpadów podlega jednemu z trzech pierwszych tiret kodu B3020
załącznika IX do Konwencji bazylejskiej, zamieszczonego również w części 1 wykazu B załącznika V do tego
rozporządzenia, i która zawiera do 10% zanieczyszczeń. Artykuł 3 ust. 2 lit. b) rozporządzenia Nr 1013/2006
należy interpretować w ten sposób, że ma on zastosowanie do takiej mieszaniny odpadów, jeżeli, po
pierwsze, mieszanina ta nie zawiera substancji objętych tiret czwartym kodu B3020 załącznika IX do tej
Konwencji, zamieszczonego również w części 1 wykazu B załącznika V do tego rozporządzenia, a po drugie,
są spełnione warunki określone w pkt 1 załącznika IIIA do tego rozporządzenia, czego ustalenie należy do
sądu odsyłającego.

Komentarz
Dokonując w niniejszym wyroku wykładni językowej, systemowej oraz celowościowej Trybunał uznał, że kod B3020
zamieszczony w wykazie tzw. „zielonych odpadów” należy interpretować ściśle. Tym samym mniej rygorystyczna
procedura informowania, wskazana w art. 18 rozporządzenia Nr 1013/2006, nie obejmuje odpadów niespełniających
wszystkich kryteriów określonych w przepisach rozporządzenia Nr 1013/2006.
Ponadto, TS podkreślił wiodąca rolę organów i sądów krajowych, które powinny ocenić w każdym konkretnym
przypadku, czy przemieszczenie mieszaniny odpadów wewnątrz UE może nastąpić na podstawie przywołanej
procedury dotyczącej ogólnych obowiązków w zakresie informowania.

Wyrok TS z 28.5.2020 r., Interseroh, C-654/18

Trybunał Sprawiedliwości uznał, że procedura informowania nie obejmuje odpadów niespełniających wszystkich kryteriów określonych w przepisach. Podkreślił także rolę organów krajowych w ocenie przemieszczenia mieszaniny odpadów wewnątrz UE. Wyrok TS z 28.5.2020 r., Interseroh, C-654/18, stanowi istotne rozstrzygnięcie w kontekście klasyfikacji i przemieszczania odpadów.