Tajemnica przedsiębiorstwa a tajemnica przedsiębiorcy
Tajemnica przedsiębiorstwa to nieujawnione informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne lub inne posiadające wartość gospodarczą, których zachowanie poufności wymaga działań ze strony przedsiębiorcy. Tajemnica przedsiębiorcy natomiast dotyczy informacji znanych tylko wybranym osobom i związanych z działalnością przedsiębiorcy, któremu zależy na ich poufności. Wartością prawną tych pojęć jest ochrona interesów gospodarczych i zabezpieczenie informacji przed nieuprawnionym dostępem.
Tematyka: tajemnica przedsiębiorstwa, tajemnica przedsiębiorcy, informacje poufne, ochrona informacji, interesy gospodarcze, poufność danych, Wojewódzki Sąd Administracyjny, wyrok sądu
Tajemnica przedsiębiorstwa to nieujawnione informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne lub inne posiadające wartość gospodarczą, których zachowanie poufności wymaga działań ze strony przedsiębiorcy. Tajemnica przedsiębiorcy natomiast dotyczy informacji znanych tylko wybranym osobom i związanych z działalnością przedsiębiorcy, któremu zależy na ich poufności. Wartością prawną tych pojęć jest ochrona interesów gospodarczych i zabezpieczenie informacji przed nieuprawnionym dostępem.
Tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Natomiast tajemnicę przedsiębiorcy stanowią informacje znane jedynie określonemu kręgowi osób i związane z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością, wobec których podjął on wystarczające środki ochrony w celu zachowania ich poufności - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 16.1.2020 r., III SA/Gl 946/19, ). Opis stanu faktycznego Zaskarżoną decyzją z dnia (...) r. Nr (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach (dalej: SKO) utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta C. (dalej organ I instancji) z dnia (...) r. Nr (...) odmawiającą udostępnienia kopii dokumentów spółce „A” S.A. w W. dotyczących zadania inwestycyjnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach na rozprawie w dniu 16.1.2020 r. sprawy ze skargi „A” S.A. w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z dnia (...) r. Nr (...) w przedmiocie informacji publicznej oddalił skargę. Z uzasadnienia Sądu Tajemnicę przedsiębiorcy wyprowadza się z definicji legalnej "tajemnicy przedsiębiorstwa", którą zawiera art. 11 ust. 4 ustawy z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1010; dalej jako: ZNKU). Zgodnie z treścią tego przepisu przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Z przytoczonego przepisu wynika, że aby dana informacja podlegała ochronie, tj. stanowiła tajemnicę przedsiębiorcy, musi spełniać dwie przesłanki: formalną i materialną. Przesłanka formalna jest spełniona wówczas, gdy zostanie wykazane, że przedsiębiorca podjął działania w celu zachowania poufności tych informacji (brak ujawnienia). Nie wystarczy samo przekonanie podmiotu dysponującego informacją o działalności przedsiębiorcy, że posiadane przez niego dane mają charakter poufny. Poufność danych musi być wyraźnie lub w sposób dorozumiany zamanifestowana przez samego przedsiębiorcę. To on powinien podjąć w stosunku do danych informacji niezbędne działania w celu zachowania ich poufności, ponieważ to na nim spoczywa w razie sporu ciężar wykazania, że określone dane stanowiły tajemnicę przedsiębiorcy. Przesłanka formalna tajemnicy przedsiębiorcy wyraża się zatem w zamanifestowaniu woli konkretnego przedsiębiorcy do utajnienia danych informacji. Dalej podnieść należy, że aby skutecznie wywieść uprawnienie do odmowy udostępnienia informacji publicznej z powodu tajemnicy przedsiębiorstwa, koniecznym jest dokonanie oceny zasadności wyłączenia jawności żądanej przez podmiot gospodarujący informacją albowiem to na nim ciąży obowiązek wykazania, że zastrzeżone przez niego informacje są tego rodzaju, że wpisują się w definicję tajemnicy przedsiębiorstwa. Musi zatem zostać spełniona przesłanka materialna, tzn. aby określone informacje mogły zostać objęte tajemnicą przedsiębiorcy muszą ze swojej istoty dotyczyć kwestii, których ujawnienie obiektywnie mogłoby negatywnie wpłynąć na sytuację przedsiębiorcy (informacje o charakterze technicznym, technologicznym, organizacyjnym przedsiębiorstwa, informacje posiadające choćby minimalną wartość gospodarczą, np. szczegółowy opis stosowanych technologii, urządzeń) z wyłączeniem informacji, których upublicznienie wynika np. z przepisów prawa. Według wykładni Sądu Najwyższego dokonanej w wyroku z 28.2.2007 r. (V CSK 444/06, ), tajemnicą przedsiębiorcy „są nieujawnione wiadomości, informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne lub inne posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności”. Niezbędne zatem jest w każdej sprawie wskazanie czego konkretnie tajemnica przedsiębiorstwa ma dotyczyć; które konkretnie fragmenty żądanych zagadnień, pytań czy dokumentów są tajemnicą. Dokonując rozróżnienia tajemnicy przedsiębiorstwa i tajemnicy przedsiębiorcy wskazuje się, że tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Natomiast tajemnicę przedsiębiorcy wyprowadza się z tajemnicy przedsiębiorstwa i pojęcia te w zasadzie pokrywają się zakresowo, chociaż tajemnica przedsiębiorcy w niektórych sytuacjach może być rozumiana szerzej. Stąd też, tajemnicę przedsiębiorcy stanowią informacje znane jedynie określonemu kręgowi osób i związane z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością, wobec których podjął on wystarczające środki ochrony w celu zachowania ich poufności. Informacja staje się „tajemnicą”, kiedy przedsiębiorca przejawi wolę zachowania jej jako niepoznawalnej dla osób trzecich. Nie traci natomiast swojego charakteru przez to, że wie o niej pewne ograniczone grono osób zobowiązanych do dyskrecji (np. pracownicy przedsiębiorstwa). Utrzymanie danych informacji jako tajemnicy wymaga więc podjęcia przez przedsiębiorcę działań zmierzających do wyeliminowania możliwości dotarcia do nich przez osoby trzecie w normalnym toku zdarzeń, bez konieczności podejmowania szczególnych starań. Z kolei przesłanka materialna polega na tym, że informacje objęte tajemnicą przedsiębiorcy powinny stanowić informacje, których ujawnienie mogłoby mieć wpływ na jego sytuację ekonomiczną, jakkolwiek nie muszą mieć same w sobie wartości gospodarczej. Z tych względów, uzasadnienie decyzji odmawiającej dostępu, z uwagi na tajemnicę przedsiębiorcy, powinno zawierać argumentację na okoliczność spełnienia w sprawie przesłanek formalnych i materialnych tej odmowy. Brak, ogólność lub pozorność takiej argumentacji świadczy o wymagającym uchylenia decyzji naruszeniu formalnym, jednak już jej nietrafność stanowi uchybienie merytoryczne. Odnosząc powyższe do okoliczności sprawy należy wskazać, że organ w zaskarżonej decyzji wykazał istnienie przesłanki formalnej, do jakiej odnosi się tajemnica przedsiębiorcy. Organ podał, że wykonawca zadania w piśmie z dnia (...) r., czyli przed złożeniem wniosku o udostępnienie informacji publicznej wyraźnie podkreślił, że objęte wnioskiem informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a w piśmie datowanym z dnia (...) r. powtórzył swoje stanowisko. Należy więc jednoznacznie wskazać, że wykonawca zastrzegł konieczność zachowania ich w poufności. Zdaniem Sądu organ również zasadnie stwierdził, że została spełniona także przesłanka materialna, czyli że żądane informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorcy, a jej ujawnienie mogłoby negatywnie wpłynąć na obowiązek zachowania poufności danych objętych tajemnicą producenta, co realnie zagraża interesom gospodarczym wykonawcy, który ponosiłby także odpowiedzialność majątkową względem producenta. W zaskarżonej decyzji wyraźnie zaznaczono, jak i w decyzji organu I instancji, że dokumentacja dotycząca sztucznej trawy dla zadania inwestycyjnego zawiera unikalne rozwiązania techniczne dotyczące produktu. Dokumenty te zawierają szczegółową specyfikację dotyczącą wypełnienia funkcjonalnego i stabilizującego w trawie, maty amortyzującej (shock – pada), zastosowanego typu podbudowy, parametrów dotyczących grubości oraz szerokości użytych włókien, ilości zastosowanych pęczków w włóknie, sposobu i metody łączenia włókien, danych dotyczących sposobu i technologii produkcji włókien, danych dotyczących odporności na skręcanie oraz ścieranie włókien. Wskazano także, że w dokumentach zawarte są szczegółowe parametry i wskaźniki z badań przeprowadzonych przez producenta trawy, które wypracował w okresie kilku lat. Wobec tego inni przedsiębiorcy zajmujący się dystrybucją i produkcją sztucznej trawy mogą pozyskać wyniki długotrwałej pracy producenta i wykorzystać je w obrocie gospodarczym. Wobec powyższego należy wskazać, że wykonawca miał uzasadnione powody, aby zachować w poufności dane zawarte we wnioskowanej informacji. Mają one bowiem wartość gospodarczą, co uzasadnia kroki podjęte w celu zachowania ich w poufności. Komentarz Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej – w interesie publicznym, przedsiębiorstw oraz klientów i w żadnym przypadku nie może być traktowana jako instrument służący wyeliminowaniu konkurencji w ogóle, w celu zachowania dominującej pozycji (zob. wyr. SA w Lublinie z 30.9.1998 r., I ACa 281/98, ). Aby określone informacje mogły zostać objęte tajemnicą przedsiębiorcy muszą ze swojej istoty dotyczyć kwestii, których ujawnienie obiektywnie mogłoby negatywnie wpłynąć na sytuację przedsiębiorcy (informacje o charakterze technicznym, technologicznym, organizacyjnym przedsiębiorstwa, informacje posiadające choćby minimalną wartość gospodarczą, np. szczegółowy opis stosowanych technologii, urządzeń) z wyłączeniem informacji, których upublicznienie wynika np. z przepisów prawa. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 16.1.2020 r., III SA/Gl 946/19,
Tajemnica przedsiębiorstwa oraz tajemnica przedsiębiorcy są kluczowe dla ochrony informacji gospodarczych. Aby dane mogły być objęte ochroną, konieczne jest spełnienie zarówno przesłanki formalnej (działania zachowujące poufność) jak i materialnej (informacje wpływające na sytuację ekonomiczną). Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach precyzuje zakres i warunki ochrony tajemnicy przedsiębiorczej.