Wsparcie rynku ubezpieczeń należności handlowych podczas epidemii COVID-19
Od 21.8.2020 r. obowiązują przepisy ustawy z 16.7.2020 r. o wsparciu rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19. Ustawa określa zasady przekazywania ryzyka z tytułu umów ubezpieczenia należności handlowych na Skarb Państwa w celu przeciwdziałania skutkom gospodarczym pandemii COVID-19.
Tematyka: rynek ubezpieczeń, należności handlowe, Skarb Państwa, COVID-19, wsparcie, zakłady ubezpieczeń, program wsparcia, Rada Ministrów
Od 21.8.2020 r. obowiązują przepisy ustawy z 16.7.2020 r. o wsparciu rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19. Ustawa określa zasady przekazywania ryzyka z tytułu umów ubezpieczenia należności handlowych na Skarb Państwa w celu przeciwdziałania skutkom gospodarczym pandemii COVID-19.
Od 21.8.2020 r. obowiązują przepisy ustawy z 16.7.2020 r. o wsparciu rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19 (Dz.U. 2020 poz. 1422). Ustawa określa zasady i warunki przejmowania przez Skarb Państwa od zakładów ubezpieczeń ryzyka z tytułu umów ubezpieczenia należności handlowych w zakresie należności handlowych powstałych w okresie od 1.4.2020 r. do 31.12.2020 r., w celu przeciwdziałania skutkom gospodarczym wynikającym z rozprzestrzeniania się zakażeń wirusem SARS-CoV-2. • Przejęcie ryzyka dotyczy należności handlowych, które stanowią kwoty pieniężne należne przedsiębiorcy z tytułu transakcji handlowej od kontrahenta mającego siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu w państwie o ryzyku tymczasowo niezbywalnym. • Państwa te określone są w załączniku do komunikatu Komisji do państw członkowskich w sprawie zastosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do krótkoterminowego ubezpieczenia kredytów eksportowych (Dz. Urz. UE z 19.12.2012, C 392). • Należności powinny być potwierdzone dokumentem księgowym wystawionym zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa lub prawomocnym wyrokiem sądu. • Termin płatności należności powinien być krótszy niż dwa lata. • Przejęcie ryzyka dotyczy należności handlowych z tytułu sprzedaży towarów lub świadczenia usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub eksportu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. • Beneficjentem pomocy publicznej jest zakład ubezpieczeń. • Ustawa upoważnia Radę Ministrów do przyjęcia rządowego programu wsparcia rynku ubezpieczeń należności handlowych w celu minimalizacji skutków gospodarczych rozprzestrzeniania się COVID-19. • Skarb Państwa, w drodze umowy zawartej z zakładem ubezpieczeń, będzie mógł zobowiązać się do przejęcia 80% ryzyka ubezpieczeniowego wynikającego z portfela ubezpieczeń należności handlowych. Sytuacja zakładów ubezpieczeń podczas pandemii koronawirusa Rząd zdecydował się na przygotowanie specjalnego programu dla zakładów ubezpieczeń, które ze względu na panującą epidemię koronawirusa mogłyby ograniczyć przedsiębiorcom w niektórych branżach dostęp do zabezpieczenia transakcji handlowych. W wyniku tego typu działań przedsiębiorcy mogliby zostać narażeni na obniżenie obrotów handlowych albo utratę płynności finansowej. Ubezpieczenie należności handlowych (ubezpieczenie tzw. kredytu kupieckiego) zapewnia bowiem ochronę należnych wierzytelności powstałych w okresie trwania ubezpieczenia i jest jednym z najważniejszych źródeł krótkoterminowego finansowania przedsiębiorstw. Reasekuracja ryzyka Rząd, bazując na doświadczeniach z okresu kryzysu finansowego z lat 2008‑ 2009, spodziewa się, że ubezpieczyciele należności mogą znacząco obniżyć przyznawane przedsiębiorcom limity kredytowe w związku z chęcią ograniczenia własnych strat wynikających ze spodziewanego wzrostu niewypłacalności niektórych polskich przedsiębiorstw oraz zatorami płatniczymi. Dla przedsiębiorców mogłoby to oznaczać ograniczenie możliwości zawierania transakcji handlowych w kredycie kupieckim. Z kolei dla Skarbu Państwa spadek transakcji handlowych oznaczałby pogorszenie się sytuacji makroekonomicznej, jak również zmniejszenie wpływów z tytułu podatków CIT i VAT. Omawiana ustawa ma wobec powyższego na celu umożliwieniu zakładom ubezpieczeń uprawnionym do prowadzenia działalności ubezpieczeniowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do scedowania części ryzyka na Skarb Państwa, oczywiście w zamian za przekazanie odpowiedniej części składki ubezpieczeniowej na jego rzecz. Przedsiębiorcy, których należności obejmuje wsparcie W art. 2 omawianej ustawy ustawodawca określił, należności jakich przedsiębiorców obejmie wsparcie. Posłużono się tutaj najszerszą w polskim ustawodawstwie definicją przedsiębiorcy, zawartą w art. 431 ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.). Dzięki temu wsparciem objęte będę wszelkie należności podmiotów wykonujących działalność zawodową, o ile spełniają przesłankę oferowania towarów i usług na rynku. Ze względu na zasadę swobodnego przepływu usług w Unii Europejskiej regulacjami objęte są zostały także osoby zagraniczne wykonujące działalność gospodarczą lub zawodową w Polsce. Rządowy program wsparcia rynku ubezpieczeń należności handlowych Zgodnie z art. 3 omawianej ustawy Rada Ministrów zyskała uprawnienie do ustanowienia specjalnego rządowego programu wsparcia rynku ubezpieczeń należności handlowych, którego realizacja należeć będzie do kompetencji ministra gospodarki. Program określać ma: • diagnozę sytuacji gospodarczej w sektorze ubezpieczeń należności handlowych oraz oczekiwane efekty ekonomiczno-finansowe realizacji programu; • szczegółowe cele; • szczegółowe warunki realizacji wsparcia; • sposób sprawozdawania o realizacji celów oraz monitorowania i oceny stopnia ich realizacji; • kwotę środków przeznaczonych na finansowanie Programu. Zakres ryzyka przejmowanego przez Skarb Państwa Zasady udzielanego przez Skarb Państwa wsparcia określone zostały w art. 4 i 5 ustawy: • Skarb Państwa, w ramach realizacji wyżej wspomnianego programu, w drodze umowy zawartej z zakładem ubezpieczeń, może zobowiązać się do przejęcia 80% ryzyka ubezpieczeniowego wynikającego z portfela ubezpieczeń należności handlowych. • Po przekroczeniu kwoty odszkodowań wypłaconych przez zakład ubezpieczeń z tytułu objęcia ochroną ubezpieczeniową należności handlowych, pomniejszonej o kwoty uzyskane przez zakład ubezpieczeń z tytułu roszczeń regresowych dotyczących tych należności handlowych, równej 243,75% składki przypisanej brutto zakładu ubezpieczeń z ubezpieczenia należności handlowych w 2019 r., Skarb Państwa przejmuje 100% ryzyka ubezpieczeniowego. Wyraźnienie zapisano w ustawie, że zobowiązanie Skarbu Państwa nie może przekroczyć kwoty stanowiącej równowartość 375% składki przypisanej brutto zakładu ubezpieczeń z ubezpieczenia należności handlowych w 2019 r.
Program wsparcia ma na celu minimalizację skutków gospodarczych pandemii poprzez przejęcie części ryzyka ubezpieczeniowego przez Skarb Państwa. Ustawa umożliwia także Radzie Ministrów przyjęcie programu wsparcia rynku ubezpieczeń należności handlowych.