Usługi i aplikacje objęte stawką zerową

Oferty dostawców Internetu, które pozwalają korzystać bez limitu z określonych aplikacji i usług po wyczerpaniu wykupionego pakietu danych, są niezgodne z prawem Unii. Węgierska spółka T oferuje dwie oferty pakietowe: MC i MM, umożliwiające korzystanie z aplikacji i usług objętych 'stawką zerową' po wyczerpaniu limitu danych. Pytanie prejudycjalne dotyczy interpretacji art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2120. Stanowisko TS podkreśla równość i niedyskryminację w traktowaniu transmisji danych i praw użytkowników końcowych.

Tematyka: Internet, dostawca usług, stawka zerowa, prawo Unii, TS, użytkownicy końcowi, transmisja danych

Oferty dostawców Internetu, które pozwalają korzystać bez limitu z określonych aplikacji i usług po
wyczerpaniu wykupionego pakietu danych, są niezgodne z prawem Unii
Stan faktyczny
Węgierska spółka T m.in. świadczy usługi dostępu do Internetu. Do oferowanych usług należą dwie oferty pakietowe:
MC i MM. MC jest ofertą pakietową umożliwiającą klientom, którzy ją wybiorą zakup danych w ilości jednego
gigabajtu i korzystanie z nich bez ograniczeń, aż do wyczerpania limitu, poprzez swobodny dostęp do oferowanych
aplikacji i usług. Przy czym korzystanie z sześciu szczególnych aplikacji służących do komunikacji online, które
zostały objęte „stawką zerową” – nie jest potrącane z oferowanej ilości danych. MM jest ofertą pakietową, na którą
składają się trzy różne produkty, które są dostępne dla klientów dysponujących wcześniej pakietem usług dostępu do
Internetu i które umożliwiają klientom, którzy je wybrali, przede wszystkim słuchanie muzyki online za pomocą m.in.
czterech aplikacji do transmisji muzyki oraz sześciu usług radiowych, przy czym korzystanie z tych aplikacji i usług
objętych „stawką zerową” nie jest potrącane z ilości danych zawartych w zakupionym pakiecie. Zarówno w ramach
MC jak i MM po wyczerpaniu przewidzianej ilości danych klienci, którzy ją wybiorą, mogą nadal korzystać bez
ograniczeń z ww. szczególnych aplikacji, natomiast środki polegające na zablokowaniu lub spowolnieniu transmisji
danych są stosowane względem pozostałych dostępnych aplikacji i usług.
Pytanie prejudycjalne
Czy art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2120 z 25.11.2015 r. ustanawiającego środki
dotyczące dostępu do otwartego Internetu (Dz.Urz. L z 2015 r. Nr 310, s. 1) należy interpretować w taki sposób, że
oferty pakietowe stosowane przez dostawcę usług dostępu do Internetu w drodze umów zawartych z użytkownikami
końcowymi – zgodnie z którymi użytkownicy ci mogą nabywać pakiety dające im prawo do korzystania bez
ograniczeń z określonej ilości danych, przy czym korzystanie z określonych aplikacji i usług szczególnych objętych
„stawką zerową” nie jest potrącane z tej ilości danych, a po jej wyczerpaniu mogą oni nadal korzystać bez ograniczeń
z tych szczególnych aplikacji i usług, natomiast środki polegające na blokowaniu lub spowalnianiu transmisji danych
są stosowane do pozostałych dostępnych aplikacji i usług – są sprzeczne z art. 3 ust. 2 w zw. z art. 3 ust. 1
rozporządzenia 2015/2120 lub z art. 3 ust. 3?
Stanowisko TS
Równe i niedyskryminacyjne traktowanie
Zgodnie z art. 3 ust. 2 rozporządzenia 2015/2120, z jednej strony umowy zawarte między dostawcami usług dostępu
do Internetu a użytkownikami końcowymi, a z drugiej strony, praktyki handlowe stosowane przez tych dostawców –
nie powinny ograniczać korzystania przez użytkowników końcowych z ich praw, o których mowa w art. 3 ust. 1
tego rozporządzenia. Prawa te obejmują w szczególności prawo do wykorzystywania treści, aplikacji i usług za
pośrednictwem usługi dostępu do Internetu oraz prawo do udostępniania takich treści, aplikacji i usług za jego
pośrednictwem. Trybunał podkreślił, że przepisy rozporządzenia 2015/2120 mają na celu zapewnienie równego
i niedyskryminującego traktowania transmisji danych w ramach świadczenia usług dostępu do Internetu,
a także praw pokrewnych użytkowników końcowych.
Praktyki handlowe
Trybunał wskazał, że art. 3 ust. 2 rozporządzenia 2015/2120 dotyczy „postanowień umownych”, na podstawie których
dostawca usług dostępu do Internetu z jednej strony i użytkownik końcowy z drugiej strony uzgadniają warunki
handlowe i techniczne, jak również cechy usług dostępu do Internetu świadczonych przez dostawcę na rzecz
użytkownika, takie jak cena sprzedaży i ilość danych oraz opłaty towarzyszące. Trybunał stwierdził, że „praktyki
handlowe”, o których mowa w art. 3 ust. 2 rozporządzenia 2015/2120 odnoszą się do „praktyk dostawców usług
dostępu do Internetu”. Zatem ich celem nie jest odzwierciedlanie porozumienia woli pomiędzy dostawcą
a użytkownikiem końcowym. Podobnie jak „postanowienia umowne”, o których mowa w art. 3 ust. 2
rozporządzenia 2015/2120, również „praktyki handlowe” nie powinny ograniczać korzystania przez
użytkowników końcowych z ich praw, ani w konsekwencji umożliwiać obejścia przepisów tego rozporządzenia
dotyczących gwarancji dostępu do otwartego Internetu.
Użytkownicy końcowi
Z art. 2 rozporządzenia 2015/2120 i z przepisów dyrektywy 2002/21, do których rozporządzenie to odsyła wynika, że
pojęcie „użytkowników końcowych” obejmuje wszystkie osoby fizyczne lub prawne, które korzystają lub które

ubiegają się o publicznie dostępną usługę łączności elektronicznej, inną niż te, które oferują publiczne sieci
łączności lub publicznie dostępne usługi łączności elektronicznej. Pojęcie to obejmuje zatem zarówno
konsumentów, jak i profesjonalistów. W ocenie TS ewentualne istnienie zakazanego ograniczenia korzystania przez
użytkowników końcowych z ich praw należy oceniać z uwzględnieniem oddziaływania postanowień umownych lub
praktyk handlowych danego dostawcy usług dostępu do Internetu na prawa nie tylko przedsiębiorców
i konsumentów, którzy korzystają z usług dostępu do Internetu lub którzy świadczą usługi dostępu do Internetu w celu
uzyskania dostępu do treści, aplikacji i usług, ale również profesjonalistów, którzy opierają się na takich
usługach dostępu do Internetu w celu udostępniania treści, udostępniania aplikacji i świadczenia usług.
Zakres
W ocenie TS umowa, na mocy której dany klient wybiera ofertę pakietową, z której wynika, iż po przekroczeniu ilości
danych zawartej w zakupionym pakiecie klient ten ma dostęp bez ograniczeń tylko do niektórych aplikacji i do
niektórych usług objętych „stawką zerową”, może prowadzić do ograniczenia korzystania z praw określonych
w art. 3 ust. 1 rozporządzenia 2015/2120. Trybunał stwierdził, że analizowane oferty wchodzące w zakres pojęcia
praktyki handlowej, w rozumieniu art. 3 ust. 2 rozporządzenia 2015/2120, ze względu na łączne oddziaływanie
postanowień umownych, do których mogą prowadzić, mogą zwiększyć korzystanie z niektórych szczególnych
aplikacji i usług, a mianowicie tych, które mogą być wykorzystywane bez ograniczeń wedle „stawki zerowej” po
wyczerpaniu ilości danych zawartej w pakiecie zakupionym przez klientów, i w związku z tym uczynić korzystanie
z innych dostępnych aplikacji i usług rzadkim, przy uwzględnieniu środków za pomocą których dany dostawca
dostępu do Internetu czyni to korzystanie technicznie utrudnionym, a wręcz niemożliwym. Zatem im większa jest
liczba klientów – zawierających umowy, w ramach których przyjmują takie oferty pakietowe, tym większe jest
skumulowane oddziaływanie tych umów, przy uwzględnieniu ich zakresu, poprzez który mogą one prowadzić do
znacznego ograniczenia korzystania przez użytkowników końcowych ich praw, a nawet naruszać samą istotę tych
praw, o której mowa wyraźnie w motywie 7 rozporządzenia 2015/2120. Wynika z tego zdaniem TS, że zawieranie
takich umów na znaczącej części rynku może ograniczać korzystanie przez użytkowników końcowych z ich praw
w rozumieniu art. 3 ust. 2 rozporządzenia 2015/2120.
Obiektywne różnice
Trybunał wskazał, że art. 3 ust. 3 akapit pierwszy w zw. z motywem 8 rozporządzenia 2015/2120 nakłada na
dostawców usług dostępu do Internetu powszechny obowiązek równego traktowania bez dyskryminacji, ograniczenia
lub ingerencji w transmisję danych, od którego nie można w żadnym przypadku odstąpić poprzez praktyki handlowe
stosowane przez tych dostawców lub umowy zawarte przez nich z użytkownikami końcowymi. Z art. 3 ust. 3 akapit
drugi oraz z motywu 9 rozporządzenia 2015/2120 wynika, że dostawcy usług dostępu do Internetu zachowują
możliwość przyjęcia odpowiednich środków zarządzania transmisją danych. Jednakże możliwość ta jest uzależniona
od warunku, że środki takie są oparte na „obiektywnych różnicach w wymogach dotyczących technicznej
jakości usług w zakresie określonych kategorii ruchu transmisji danych, a nie są podyktowane „względami
handlowymi”.
Reasumując TS orzekł, że art. 3 rozporządzenia 2015/2120 należy interpretować w ten sposób, iż oferty
pakietowe stosowane przez dostawcę usług dostępu do Internetu w drodze umów zawieranych
z użytkownikami końcowymi, zgodnie z którymi użytkownicy końcowi mogą nabywać pakiety dające im
prawo do korzystania bez ograniczeń z określonej ilości danych, przy czym korzystanie z niektórych aplikacji
i niektórych usług szczególnych objętych „stawką zerową” nie jest potrącane z tej ilości danych, a po jej
wyczerpaniu mogą oni nadal korzystać bez ograniczeń z tych szczególnych aplikacji i usług, natomiast
środki polegające na blokowaniu lub spowalnianiu transmisji danych są stosowane do pozostałych
dostępnych aplikacji i usług:
– są niezgodne z art. 3 ust. 2 w zw. z art. 3 ust. 1, jeżeli te oferty pakietowe, postanowienia umowne i środki
polegające na blokowaniu lub spowalnianiu transmisji danych ograniczają korzystanie przez użytkowników
końcowych z ich praw; oraz
– są niezgodne z art. 3 ust. 3, jeżeli stosowanie środków polegających na blokowaniu lub spowalnianiu
transmisji danych jest podyktowane względami handlowymi.

Komentarz
Z niniejszego wyroku wynika, że oferty pakietowe, które przewidują, że wyczerpanie ilości danych zawartej
w pakiecie powoduje zastosowanie, przez dostawcę usług dostępu do Internetu wobec każdego klienta, środków
polegających na blokowaniu lub spowalnianiu transmisji danych związanej z korzystaniem z każdej aplikacji i usługi
innej niż te, które są objęte stawką zerową – są niezgodne z prawem Unii. Innymi słowy w przypadku, gdy po
wyczerpaniu zakupionej ilości danych klient, który je nabył, może nadal korzystać bez ograniczeń z aplikacji i usług
objętych stawką zerową naruszana jest unijna reguła zapewnienia równego i niedyskryminującego traktowania
transmisji danych w ramach świadczenia usług dostępu do Internetu, oraz praw pokrewnych użytkowników

końcowych.
Tym samym polscy operatorzy, którzy oferują aplikacje i usługi objęte stawką zerową, powinni zweryfikować, czy
w ramach stosowanych umów po wyczerpaniu wykupionego pakietu danych, usługi lub aplikacje objęte „stawką
zerową” są również spowolnione lub blokowane.

Wyrok TS z 15.9.2020 r., Telenor Magyarország, C-807/18 i C-39/19

Wyrok TS z 15.9.2020 r. w sprawach Telenor Magyarország, C-807/18 i C-39/19 wskazuje, że oferty pakietowe ograniczające korzystanie z aplikacji i usług objętych 'stawką zerową' po wyczerpaniu danych są niezgodne z prawem Unii. Operatorzy powinni zweryfikować, czy ich umowy nie naruszają zasad równego i niedyskryminującego traktowania transmisji danych.