Ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji
Od sierpnia 2020 r. obowiązuje ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Nowe przepisy stanowią długo wyczekiwane rozwiązanie dla praktyków prawa restrukturyzacyjnego i beneficjariuszy pomocy, w tym rodzaje pomocy, procedury udzielania oraz limity wydatków budżetowych.
Tematyka: ustawa, pomoc publiczna, restrukturyzacja, przedsiębiorcy, plan restrukturyzacji, wsparcie, budżet państwa, limity wydatków, beneficjariusze, praktycy prawa restrukturyzacyjnego
Od sierpnia 2020 r. obowiązuje ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Nowe przepisy stanowią długo wyczekiwane rozwiązanie dla praktyków prawa restrukturyzacyjnego i beneficjariuszy pomocy, w tym rodzaje pomocy, procedury udzielania oraz limity wydatków budżetowych.
Od sierpnia 2020 r. obowiązuje ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców z 16.7.2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1298; dalej: PomPublPrzedU). Przepisy zupełnie nowej regulacji pomocowej, skierowane do przedsiębiorców stojących w obliczu kryzysowych sytuacji, są długo wyczekiwanym rozwiązaniem tak dla praktyków prawa restrukturyzacyjnego jak samych beneficjariuszy pomocy. Ustawa z 15.5.2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 814; dalej: PrRestr), pozwala przedsiębiorcom borykającym się z problemami finansowymi na przeprowadzenie szeregu działań i środków zaradczych według czterech różnych procedur. Tym optymalnym rozwiązaniom brakowało najistotniejszego instrumentu w postaci nowego finansowania dla podmiotów w restrukturyzacji. Wydaje się że omawiana PomPublPrzedU stanowi odpowiedź na dotychczasowe problemy w postaci niedostatecznych środków finansowych na kompleksowe przeprowadzenie restrukturyzacji. Kto udzieli pomocy publicznej przedsiębiorcy? Pomocy na wniosek przedsiębiorcy, udziela minister właściwy do spraw gospodarki, który swoje zadania w tym zakresie powierzył Agencji Rozwoju Przemysłu Spółce Akcyjnej. Pomocy na restrukturyzację w formie ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej udziela zaś organ który nałożył administracyjną karę pieniężną. Jakie rodzaje pomocy przewidziano w ustawie? Ustawodawca przewidział następujące rodzaje pomocy: • na ratowanie, celem wsparcia przedsiębiorcy w okresie opracowania planu restrukturyzacji, • tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne, celem kontynuowania wykonywanej działalności gospodarczej w trakcie wdrażania środków restrukturyzacyjnych, oraz • na restrukturyzację, w celu realizacji planu restrukturyzacji. Pomoc na ratowanie Ten rodzaj pomocy ma umożliwić przedsiębiorcy prowadzenie działalności przez okres w którym będzie on diagnozował przyczyny trudnej sytuacji ekonomicznej w celu opracowania planu restrukturyzacji lub likwidacji działalności. Pomoc na ratowanie jest udzielana w formie oprocentowanej pożyczki na okres sześciu miesięcy który może ulec przedłużeniu. Udzielenie pomocy na ratowanie może zostać uzależnione od ustanowienia zabezpieczenia zwrotu pożyczki. Ustawodawca wymienił przykładowy katalog zabezpieczeń tej formy pomocy do którego należą: hipoteka, zastaw cywilny lub rejestrowy, cesja wierzytelności, oświadczenie o poddaniu się egzekucji i weksel własny in blanco. Wysokość pomocy na ratowanie jest ograniczona do kwoty niezbędnej do utrzymania działalności operacyjnej, w rozumieniu art. 48b ust. 3 pkt 1 RachunkU, w okresie na który pomoc została udzielona. Pomoc w postaci tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego Celem tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego jest przywrócenie mikro, małemu lub średniemu przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. Zadaniem tego rodzaju pomocy jest umożliwienie kontynuowania działalności gospodarczej przez czas niezbędny do wdrożenia działań restrukturyzacyjnych. Jest to zatem wsparcie płynności przedsiębiorcy w celu przywrócenia rentowności. Powyższe ma przeciwdziałać trudnościom społecznym lub prowadzić do przezwyciężenia niedoskonałości rynku zdefiniowanym w art. 3 pkt 7 PomPublPrzedU. Omawiany rodzaj pomocy jest udzielany w formie pożyczki na okres osiemnastu miesięcy. Oprocentowanie, zabezpieczenie i wysokość pożyczki jest ustalana na tych samych zasadach co pomoc na ratowanie. Udzielenie pomocy jest uzależnione także od wdrożenia uproszczonego planu restrukturyzacji, stanowiącego zgodnie z treścią art. 29 ust. 6 PomPublPrzedU obligatoryjny załącznik do wniosku o pomoc. Wsparcie restrukturyzacyjne może zostać udzielone także w przypadku gdy przedsiębiorca otrzymał uprzednio pomoc na ratowanie a ta okazała się niewystarczająca. Co więcej, okres tymczasowego wsparcia przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej, może zostać wydłużony do czasu udzielenia pomocy na restrukturyzację. Pomoc na restrukturyzację Najszerszy katalog form pomocy ustawodawca przewidział w ramach pomocy na restrukturyzację. Zawiera się w nim: pożyczka, objęcie udziałów lub akcji w podwyższonym kapitale zakładowym lub udziału w podwyższeniu kapitału zakładowego, objęcie obligacji, zmiany terminów spłaty pożyczki wobec podmiotu udzielającego pomocy na restrukturyzację, konwersji pożyczki udzielonej jako pomoc na ratowanie lub jako tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne na udziały lub akcje oraz ulgę w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej. Pomoc na restrukturyzację ma prowadzić do odzyskania przez przedsiębiorcę długookresowej zdolności do konkurowania na rynku zdefiniowanej w treści art. 3 PomPublPrzedU. Oznacza to że przedsiębiorca który uzyskał pomoc na restrukturyzację powinien co do zasady kontynuować działalność samodzielnie, bez pomocy publicznej, przez okres dziesięciu lat. Finalnym celem jest zatem trwałe przywrócenie rentowności. Szczególnie istotną kwestią jest to że pomoc na restrukturyzację ogranicza się do minimum niezbędnego przedsiębiorcy do przywrócenia długookresowej zdolności do konkurowania na rynku i jednocześnie może stanowić jedynie uzupełnienie wkładu własnego przedsiębiorcy w finansowaniu kosztów restrukturyzacji. Pomoc nie zostanie udzielona jeśli wnioskujący o nią przedsiębiorca nie wykaże realnie wniesionego wkładu własnego w wysokości określonej treścią art. 37 PomPublPrzedU. Pomoc na restrukturyzację udzielona w formie pożyczki może zostać uzależniona od ustanowienia zabezpieczenia, którego wysokość będzie uwarunkowana od płynności i sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy. Podobnie do wsparcia restrukturyzacyjnego, pomoc na restrukturyzację jest uzależniona od wdrożenia planu restrukturyzacji, którego zakres enumeratywnie precyzuje art. 43 ust. 2 PomPublPrzedU. Ustawodawca wykluczył możliwość udzielenia pomocy na restrukturyzację w sytuacji gdy przewidziane w planie środki restrukturyzacji ograniczają się do redukcji zobowiązań przedsiębiorcy czy przewidują nowe inwestycje które nie przyczynią się do przywrócenia długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. Limit wydatków budżetowych przeznaczony na realizację założeń omawianej pomocy publicznej Pomoc publiczna udzielana w celach określonych PomPublPrzedU jest ograniczona limitem środków zaplanowanych w budżecie państwa. Łączny limit wydatków budżetowych w latach 2020 - 2029 określono na kwotę 1 200 000 000 zł. z jednoczesnym zakreśleniem maksymalnego limitu w danym roku na kwotę 120 000 000 zł. Warto w tym miejscu podkreślić że wnioski o pomoc są rozpatrywane według kolejności ich wpływu co oznacza że największe szanse na uzyskanie pomocy mają przedsiębiorcy którzy starają się o udzielenie pomoc na początku roku kalendarzowego. Informacja o dacie dostępności lub wyczerpania środków przeznaczonych na udzielenie pomocy jest zamieszczana na stronie Biuletynu Informacji Publicznej.
Pomoc publiczna udzielana zgodnie z ustawą jest ograniczona limitem środków określonym w budżecie państwa. W latach 2020-2029 łączny limit wydatków wynosi 1 200 000 000 zł, a roczny limit - 120 000 000 zł. Wnioski o pomoc są rozpatrywane według kolejności ich wpływu.