Wykup auta z leasingu na cele prywatne a VAT

Podatkowe rozliczenie szeroko rozumianych wydatków samochodowych jest sprawą równie skomplikowaną jak wybór najkorzystniejszej na rynku oferty najmu czy leasingu. Warto pamiętać o rozliczeniach już na etapie podpisywania umowy. Artykuł omawia kwestie związane z wykupem samochodu z leasingu na cele prywatne a VAT. Dowiedz się, jak unikać problemów podatkowych przy przenoszeniu auta do majątku prywatnego.

Tematyka: leasing, wykup auta, VAT, podatek naliczony, rozliczenia podatkowe, umowa leasingu, samochód firmowy, działalność gospodarcza, interpretacja indywidualna

Podatkowe rozliczenie szeroko rozumianych wydatków samochodowych jest sprawą równie skomplikowaną
jak wybór najkorzystniejszej na rynku oferty najmu czy leasingu. Dlatego też warto o tych rozliczeniach
myśleć już w momencie podejmowania decyzji o zawarciu samej umowy. Jeśli na starcie, leasingobiorca jest
w stanie mniej lub bardziej naszkicować, co chce zrobić z autem po zakończeniu umowy (np. oddać, wykupić
i użytkować, wykupić i sprzedać itp.), dobrym pomysłem jest ustalenie warunków umowy tak, by podatki nie
okazały się później solą w oku. Nie tylko kolor auta lub limit przebiegu mają więc znaczenie.
Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm., dalej:
VATU), nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa podlega
opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty
podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich
części składowych.
Przepis ten gwarantuje neutralność systemu VAT, w myśl zasady „jeśli odliczyłeś VAT, musisz go też naliczyć”. Ale
w praktyce rodzi także po stronie podatników sporo wątpliwości. W tym w sytuacjach, w których przekazują oni do
majątku prywatnego towary wykorzystywane wcześniej w ramach działalności gospodarczej. Nie zawsze jednak
przenosząc do takiego majątku prywatnego składnik wykorzystywany wcześniej w działalności dochodzi do
spełnienia przesłanek art. 7 ust. 2 VATU. Oto całkiem plastyczny przykład podatkowego „odcięcia”.
Czego dotyczyła sprawa?
Podatnik prowadzi działalność w zakresie organizacji szkoleń z bezpiecznej jazdy samochodami osobowymi. Zawarł
on kilka lat temu umowę leasingu operacyjnego auta osobowego. Okres trwania umowy wynosił 59 miesięcy, po
których podatnik mógł dokonać wykupu samochodu.
W okresie trwania leasingu podatnik odliczał 100% podatku naliczonego z faktur otrzymywanych od leasingodawcy.
Samochód był bowiem przedmiotem umowy najmu, zatem służył podatnikowi wyłącznie do wykonywania czynności
opodatkowanych. Podatnik odliczał też w pełni wydatki eksploatacyjne (np. zakup paliwa, polisy ubezpieczeniowe,
bieżące drobne serwisy, wymiana opon, obowiązkowe badania techniczne, usługi utrzymania czystości samochodu
itp.).
Umowa leasingu dobiega jednak końca. Po jej zakończeniu podatnik zamierza wykupić auto na cele prywatne. Nie
będzie już wykorzystywał go do celów prowadzonej działalności gospodarczej. Faktura wykupu nie będzie więc przez
podatnika podatkowo rozliczana. Auto zostanie „być może” sprzedane przez podatnika, ale „raczej” nie przed
upływem pół roku od momentu nabycia… Tak czy owak, podatnik nabrał w takim stanie faktycznym wątpliwości co
do ewentualnego opodatkowania VAT czynności przekazania samochodu do majątku prywatnego. Naszły go także
wątpliwości, czy dokonywane na przestrzeni trwania umowy wydatki uprawniały go w tym kontekście do odliczania
podatku naliczonego (tj. czy nie jest potrzebna stosowna korekta w tym zakresie).
Wydając interpretację indywidualną z 9.4.2021 r., 0113-KDIPT1-3.4012.23.2021.4.MJ Dyrektor KIS zajął stanowisko
z perspektywy podatnika korzystne. Zauważył bowiem, że umowa leasingu operacyjnego sprowadza się do używania
rzeczy i pobierania pożytków, nie rodzi natomiast powstania prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Po
zakończeniu podstawowego okresu trwania umowy leasingu – jednym z wariantów jest sprzedaż przedmiotu umowy
leasingobiorcy. Opcja wykupu samochodu będącego przedmiotem umowy leasingu jest uprawnieniem, z którego
leasingobiorca może skorzystać, ale nie musi. Wykup przedmiotu leasingu jest więc odrębną czynnością – dostawą
towaru – niezwiązaną z samą umową leasingu.
A skoro samochód ma być wykupiony na cele prywatne i nie będzie wprowadzany do firmy ani w żaden sposób
wykorzystywany dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia
podatku naliczonego przy wykupie tego samochodu. W konsekwencji też, przekazanie go na cele prywatne
samochodu osobowego w momencie wykupu z leasingu, nie będzie podlegało opodatkowaniu.
Oczywiście, ww. klasyfikacja nie ma też wpływu na prawo do odliczenia podatku naliczonego w przeszłości (np. z rat
leasingowych lub wydatków eksploatacyjnych). Odliczenie tych wydatków odbywa się bowiem na bieżąco. Nie są one
objęte przepisami właściwymi dla korekty wieloletniej podatku naliczonego zgodnie z art. 91 ust. 1 VATU.

Komentarz
Wskazane przez Dyrektora KIS skutki wykupu auta po zakończeniu leasingu operacyjnego nie zaskakują. Po
pierwsze – sam wykup jest w tym wypadku zaiste odrębną czynnością. Podatkowym odcięciem od „usługowej

przeszłości” umowy. Zatem kwalifikacja wykupu a nie wcześniejszego leasingu w kontekście prawa do odliczenia
podatku naliczonego decyduje o późniejszym opodatkowaniu (bądź nie) czynności nieodpłatnego przekazania do
majątku prywatnego. Choć w tym wypadku takie nieodpłatne przekazanie i tak wydaje się konstrukcją nazbyt
rozbudowaną. Równie dobrze można by uznać, że podatnik po prostu nabywa prawo do rozporządzania
samochodem jak właściciel poza prowadzoną przez siebie działalnością. A więc jako nie-podatnik. Niemniej, nie
dziwi aż tak bardzo rozterka podatnika co do ryzyka zastosowania art. 7 ust. 2 VATU. Zwłaszcza, że zapewne taka
kwalifikacja wynika z zawartej umowy. Więc nie czepiajmy się na siłę.
Po drugie, leasing operacyjny jest na gruncie VATU usługą. Samochód nie jest więc środkiem trwałym ujętym
w ewidencji przez podatnika i nie podlega (u niego) amortyzacji. Trudno więc doszukiwać się jakichkolwiek podstaw
do korekty odliczonego podatku naliczonego od rat leasingowych. A pytanie o wydatki eksploatacyjne to już
zdecydowanie ponadnormatywna ostrożność (choć odliczanie podatku naliczonego od zakupu paliwa w przypadku
auta oddanego w najem same w sobie może być problematyczne).
Po trzecie, można zakładać, że cena wykupu auta została określona w sposób raczej symboliczny. Podatnik „nie
traci” więc podatkowo na braku możliwości rozliczenia tego wydatku. Gdyby nieodpłatne przekazanie podlegało
opodatkowaniu, podstawą opodatkowania byłaby co prawda zgodnie z art. 29a ust. 2 VATU cena nabycia. Ale można
sobie wyobrazić, że organy podatkowe takie podejście próbowałyby kontestować, nawet pomimo braku rozsądnych
podstaw prawnych do zastosowania w takim wypadku np. wartości rynkowej (nie takie rzeczy jednak widzieliśmy).
I tak wiadomo jednak, że nie o to wszystko w tym przypadku chodzi. Clue sprawy kryje się bowiem w art. 10 ust. 1
pkt 8 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 poz. 1426 ze zm dalej:
PDOFizU). Zgodnie z tym przepisem źródłem przychodów jest m.in. zbycie rzeczy ruchomych, jeżeli nie następuje
w wykonaniu działalności gospodarczej i jednocześnie zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca
miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Natomiast zbycie rzeczy ruchomej „wyprowadzonej” z działalności po upływie
pół roku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Oczywiście autor nie przesądza, że w niniejszej sprawie tak się stanie (choć sam podatnik napomknął o swoich
planach w opisie stanu faktycznego). Ale jeśli tak, to oczywiście należy chylić czoło przed podatnikiem, który
w sposób podatkowo rozsądny zaplanował przebieg zawartej przez siebie umowy leasingowej. To dobra lekcja dla
wszystkich, którzy zastanawiają się nad zawarciem umowy leasingu samochodu. O ile przepisy po raz kolejny nie
ulegną w tym zakresie zmianie (o czym się delikatnie i nieoficjalnie wspomina).

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 9.4.2021 r., 0113-KDIPT1-3.4012.23.2021.4.MJ

Wydana interpretacja indywidualna przez Dyrektora KIS wyjaśnia, że wykup auta z leasingu na cele prywatne nie podlega opodatkowaniu VAT. Artykuł analizuje konsekwencje podatkowe i decyzje podatnika w kontekście podatku naliczonego oraz korekty wydatków eksploatacyjnych. Dzięki tej lekcji podatkowej dowiesz się, jak planować rozliczenia związane z leasingiem samochodu.