Projekt ustawy o ekonomii społecznej
Minister Rodziny i Polityki Społecznej przygotował projekt ustawy o ekonomii społecznej, mający na celu aktywne zaangażowanie społeczne osób zagrożonych wykluczeniem poprzez tworzenie miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych. Ustawa reguluje organizację i funkcjonowanie tych przedsiębiorstw, realizację usług społecznych i formy wsparcia przez administrację publiczną. Projekt odwołuje się do zasad społecznej gospodarki rynkowej i solidarności społecznej, dążąc do pełnego zatrudnienia i rozwoju społeczno-gospodarczego.
Tematyka: projekt ustawy, ekonomia społeczna, przedsiębiorstwa społeczne, zatrudnienie, rozwój lokalny, spółdzielnie socjalne, usługi społeczne, solidarność społeczna
Minister Rodziny i Polityki Społecznej przygotował projekt ustawy o ekonomii społecznej, mający na celu aktywne zaangażowanie społeczne osób zagrożonych wykluczeniem poprzez tworzenie miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych. Ustawa reguluje organizację i funkcjonowanie tych przedsiębiorstw, realizację usług społecznych i formy wsparcia przez administrację publiczną. Projekt odwołuje się do zasad społecznej gospodarki rynkowej i solidarności społecznej, dążąc do pełnego zatrudnienia i rozwoju społeczno-gospodarczego.
Minister Rodziny i Polityki Społecznej przygotował projekt ustawy o ekonomii społecznej. Ustawa stawia sobie za cel aktywne włączenie społeczne osób zagrożonych wykluczeniem społecznym poprzez tworzenie stabilnych miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych. Ekonomia społeczna ma być narzędziem reintegracji społecznej i zawodowej osób bezrobotnych i niepełnosprawnych oraz wspierać ma cele zatrudnieniowe i rozwój lokalny w jednostkach samorządu terytorialnego. • Nowa ustawa reguluje organizację i zasady funkcjonowania przedsiębiorstw społecznych; zasady realizacji usług społecznych przez podmioty ekonomii społecznej oraz zasady i formy wspierania podmiotów ekonomii społecznej przez organy administracji publicznej. Projektowana ustawa odwołuje się do konstytucyjnych zasad społecznej gospodarki rynkowej, idei i wartości solidarności społecznej, jest też, jak wskazują jej twórcy, wyrazem dążenia do pełnego i produktywnego zatrudnienia. Ustawa ma też za zadanie nadanie ekonomii społecznej charakteru istotnego instrumentu polityki społecznej, stymulującego rozwój społeczno-gospodarczy. Definicja ekonomii społecznej Na wstępie trzeba wyraźnie zaznaczyć, że projektowana ustawa nie definiuje wprost pojęcia ekonomii społecznej. Jest to pojęcie o szerokim znaczeniu, czerpiące zarówno ze sfery gospodarczej, jak i społecznej. Twórcy ustawy przyjęli, że obejmuje ona oddolne działania obywateli, które realizowane są wspólnie w określonym społecznym celu. Ponadto ekonomia społeczna powiązana jest także z zadaniami realizowanymi przez administrację publiczną, w szczególności administrację samorządową, w sferze usług społecznych i rozwoju lokalnego. Uznano wobec tego, że definiowanie tak szerokiego pojęcia w ustawie nie jest konieczne. Ograniczono się jedynie do ustawowego uregulowania podmiotów i instrumentów sprzyjających rozwojowi ekonomii społecznej, bez przesądzania o jej kształcie. Dlatego też przyjąć można, że ekonomia społeczna to działalność społeczna lub ekonomiczna, która służy zwiększaniu spójności i solidarności społecznej i jest prowadzona przez podmioty ekonomii społecznej. Co istotne, w projekcie ustawy określono sfery działań charakterystycznych dla ekonomii społecznej. Pierwszą z tych sfer jest sfera usług społecznych, Ukierunkowana na potrzeby lokalnych społeczności. Druga ze sfer odnosi się do wymiaru solidarnościowego i realizowana jest zazwyczaj przez przedsiębiorstwa społeczne. Przedsiębiorstwa te tworzą nowe miejsca pracy, które sprzyjają aktywizacji oraz integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, takich jak bezrobotni i niepełnosprawni. Istotnym aspektem ekonomii społecznej jest jej ekonomiczny wymiar. w praktyce oznacza to możliwość prowadzenia działalności gospodarczej generującej przychód, który służy potem do realizacji celów społecznych. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy, za zasady wyróżniające podmioty ekonomii społecznej uznać można: • nadrzędność celów społecznych nad celami ekonomicznymi; • nadrzędność świadczenia usług dla członków, pracowników lub wspólnoty nad kategoriami bezwzględnego zysku; • autonomiczne zarządzanie i partycypacyjny proces decyzyjny; • prowadzenie w sposób regularny działalności w oparciu o instrumenty ekonomiczne; • ponoszeniu w związku z tą działalnością ryzyka ekonomicznego. Podmioty ekonomii społecznej Projektowana ustawa przewiduje szeroki katalog podmiotów ekonomii społecznej, uwzględniając przy tym szerokie spektrum form prawnych, jakie mogą przyjmować. W pierwszej kolejności do podmiotów ekonomii społecznej zaliczać się będą spółdzielnie socjalne działające na podstawie ustawy z 27.4.2006 r. o spółdzielniach socjalnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2085 ze zm). Wśród podmiotów ekonomii społecznej znalazły się także warsztaty terapii zajęciowej i zakłady aktywności zawodowej działające na podstawie ustawy z 27.8.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573 ze zm.), centra integracji społecznej i kluby integracji społecznej działające na podstawie ustawy z 13.6.2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 176 ze zm.) oraz spółdzielnie pracy, w tym spółdzielnie inwalidów i spółdzielnie niewidomych działające na podstawie ustawy z 16.9.1982 r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 648 ze zm.). Ponadto do podmiotów ekonomii społecznej zaliczono koła gospodyń wiejskich działające na podstawie ustawy z 9.11.2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 165 ze zm.), a także organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z 24.4.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1057 ze zm.; dalej: PożPubWolontU), z wyjątkiem: partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych i fundacji utworzonych przez partie polityczne, oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1, 2 i 4 PożPubWolontU. Przedsiębiorstwo społeczne Projektowana ustawa przewiduje, że status przedsiębiorstwa społecznego może uzyskać podmiot ekonomii społecznej prowadzący odpłatną działalność pożytku publicznego w rozumieniu PożPubWolontU, działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów ustawy z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.) lub inną działalność o charakterze odpłatnym. W ustawie zastrzeżone zostanie, że podmiotem ekonomii społecznej nie może zostać podmiot, nad którym Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub państwowa albo samorządowa osoba prawna posiada kontrolę, o której mowa w art. 4 pkt 4 ustawy z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 275 ze zm.), z wyłączeniem spółdzielni socjalnych. Działalność przedsiębiorstwa społecznego ma być skupiona na rozwoju lokalnym i ma przyczyniać się do reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym lub do realizacji usług społecznych. Projekt ustawy o ekonomii społecznej przewiduje, że w takim przedsiębiorstwie powinno być zatrudnionych co najmniej trzech pracowników na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, w wymiarze co najmniej 1/2 etatu. Jeżeli celem przedsiębiorstwa ma być reintegracja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, to projekt przewiduje, że co najmniej 30 proc. osób zatrudnionych powinny stanowić osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, w wymiarze co najmniej 1/2 etatu. W sytuacji, gdy takie przedsiębiorstwo zatrudniać będzie powyżej dziesięciu osób, powinno utworzyć dla nich specjalny program reintegracyjny. Zakres programu ustala projektowana ustawa. Projekt zakłada także, że przedsiębiorstwo społeczne nie będzie mogło przeznaczyć zysku lub nadwyżki bilansowej uzyskanych z wykonywanej działalności gospodarczej do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy lub pracowników. Projektowana ustawa szczegółowo określi zasady tworzenia przedsiębiorstw i kwestie ich statutu. Ponadto w projekcie ustawy przewidziano instrumenty wsparcia dla przedsiębiorstw społecznych. Pochodzić ono będzie między innymi ze środków Funduszu Pracy i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Przedsiębiorstwa te będą też mogły skorzystać z dofinansowania do kredytów i ulg w podatku dochodowym.
Projekt ustawy o ekonomii społecznej ma na celu stymulowanie rozwoju społeczno-gospodarczego poprzez działania podmiotów ekonomii społecznej. Ustawa definiuje zasady działań charakterystycznych dla ekonomii społecznej oraz katalog podmiotów, w tym społdzielnie socjalne, warsztaty terapii zajęciowej, przedsiębiorstwa społeczne i inne organizacje społeczne. Przedsiebiorstwa społeczne mają przyczyniać się do reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz realizacji usług społecznych.