Adres elektroniczny profesjonalnego pełnomocnika

Tematyka: adres e-mail, pełnomocnik, ePUAP, doręczenia, portal podatkowy, Ordynacja podatkowa, adres elektroniczny, system teleinformatyczny, minister finansów, sąd administracyjny, WSA Łódź

Profesjonalny pełnomocnik nie musi mieć adresu e-mail związanego z kontem na platformie ePUAP. Jeśli
w pełnomocnictwie wskazał inny dowolny adres e-mail (np. podając go w poz. 44 formularza PPO-1), organ
powinien dokonywać doręczeń na ten adres.
Stan faktyczny
Wobec podatnika wydano decyzję wymiarową w VAT. W celu złożenia odwołania od tej decyzji podatnik ustanowił
pełnomocnika w osobie doradcy podatkowego, któremu udzielił pełnomocnictwa ogólnego z wykorzystaniem
formularza PPO-1. Pełnomocnik odwołanie złożył, ale organ stwierdził, że odwołanie zostało złożone po terminie.
Zdaniem organu, decyzja została prawidłowo wysłana do pełnomocnika za pośrednictwem platformy e-PUAP na
adres elektroniczny wskazany w treści pełnomocnictwa ogólnego (PPO-1). Ponieważ pełnomocnik strony nie odebrał
przesłanej na jego adres elektroniczny korespondencji (po dwukrotnym zawiadomieniu o możliwości odebrania pisma
w formie elektronicznej w dniach 24.3. i 1.4.2020 r.) przyjęto, że została ona doręczona w formie dokumentu
elektronicznego za pośrednictwem platformy e-PUAP 8 kwietnia. W konsekwencji termin do złożenia upłynął
22.4.2020 r., a pełnomocnik złożył odwołanie później.
Pełnomocnik wniósł skargę do sądu, wnosząc o uchylenie postanowienia zamykającego drogę do odwołania.
Podniósł, że poprzez uznanie adresu wskazanego w poz. 45 PPO-1 jako adresu na platformie ePUAP organ
podatkowy błędnie odczytał adres do doręczeń pełnomocnikowi. Prawidłowy adres do doręczeń na platformie ePUAP
- znany organowi podatkowemu, gdyż to właśnie z niego zostało wysłane odwołanie, to adres elektroniczny
wskazany w poz. 44 PPO-1. W efekcie nastąpiło pominięcie pełnomocnika oraz niedoręczenie decyzji wymiarowej.
Stan prawny
„Jeżeli przepisy ustawy przewidują doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej, doręczenie
następuje przez portal podatkowy w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów lub przez elektroniczną skrzynkę
podawczą” (art. 144 § 2 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325; dalej: OrdPU)).
„Doręczanie pism pełnomocnikowi będącemu adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym oraz organom
administracji publicznej następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo w siedzibie organu
podatkowego” (art. 144 § 5 OrdPU)).
„Jeżeli ustanowiono pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi pod adresem wskazanym w pełnomocnictwie"
(art. 145 § 2 OrdPU)).
Zgodnie z art. 152a OrdPU doręczanie pisma za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej następuje
dwuetapowo. W pierwszym etapie organ przesyła zawiadomienie zawierające informację o tym, że adresat może
pobrać pismo w formie dokumentu elektronicznego. Na adres elektroniczny adresata pisma przychodzi więc jedynie
informacja wraz z odnośnikiem (linkiem) umożliwiającym - po spełnieniu określonych warunków - zapoznanie się
z treścią dokumentu oraz jego pobranie. Drugim etapem jest samo odebranie (technicznie: pobranie) elektronicznego
pisma.
Zgodnie z art. 138j § 1 pkt 1 OrdPU minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze
rozporządzenia „wzór pełnomocnictwa ogólnego (...) obejmujący dane identyfikujące mocodawcę i pełnomocnika,
mając na celu uproszczenie zgłaszania pełnomocnictwa.”
Stanowisko WSA w Łodzi
Sąd zgodził się z pełnomocnikiem, że decyzja nie została mu prawidłowo doręczona. Sąd przypomniał, że co do
zasady doręczenia pism dla stron reprezentowanych w postępowaniu podatkowym przez profesjonalnych
pełnomocników następować mają za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Pełnomocnik będący radcą
prawnym, adwokatem lub doradcą podatkowym musi zatem dysponować adresem elektronicznym. W OrdPU nie
zdefiniowano pojęcia adresu elektronicznego. Przepis art. 152a OrdPU odróżnia dwa adresy elektroniczne - adres
elektroniczny adresata i adres elektroniczny w systemie teleinformatycznym organu podatkowego. Nie muszą to być
adresy tożsame, skoro pierwszy - adres elektroniczny adresata służy do doręczenia zawiadomienia o wysłaniu
pisma, a drugi - adres elektroniczny w systemie teleinformatycznym organu podatkowego - służy do odbioru pisma.
Dopiero ten drugi adres jest jednoznacznie określony jako adres w systemie teleinformatycznym organu
podatkowego. Organ nie tylko jest zobowiązany do podania tego drugiego adresu, ale także ma wskazać sposób
identyfikacji adresata w systemie teleinformatycznym organu. Uznać zatem należy, że obowiązek posiadania adresu
elektronicznego przez pełnomocnika profesjonalnego dotyczy adresu elektronicznego w systemie

teleinformatycznym, jednakże dla potrzeb doręczenia adres ten może być w jakimkolwiek systemie umożliwiającym
porozumiewanie się za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Nie musi to być adres konta na
platformie ePUAP, gdyż profesjonalny pełnomocnik nie został przez ustawodawcę zobowiązany do posiadania
takiego adresu.
Tezie tej nie zaprzecza treść urzędowego wzoru pełnomocnictwa PPO-1, w którym w wyjaśnieniu do rubryki 44
zastrzeżono, że w przypadku adwokata, radcy prawnego lub doradcy podatkowego adres elektroniczny oznacza
adres elektroniczny w systemie teleinformatycznym organu podatkowego. Zastrzeżenie to jest jednak nieważne.
Upoważnienie ustawowe do określenia wzoru PPO-1 nie zawiera bowiem umocowania do zdefiniowania pojęcia
adresu elektronicznego profesjonalnego pełnomocnika. Z tego względu wskazanie we wzorze, że ma to być adres
elektroniczny w systemie teleinformatycznym organu podatkowego, wykracza poza zakres upoważnienia
ustawowego i nie jest - z mocy art. 178 w zw. z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP- wiążące dla sądu. Kształtuje bowiem
obowiązki pełnomocnika w postępowaniu podatkowym odmiennie od ustawy. Skoro ustawa nie definiuje adresu
elektronicznego pełnomocnika, a przeciwnie - posługuje się przy określaniu sposobu doręczeń za pomocą środków
komunikacji elektronicznej określeniami adres elektroniczny adresata i adres w systemie teleinformatycznym organu
podatkowego, to minister nie był uprawniony do zawężenia pojęcia adresu elektronicznego adresata wyłącznie do
adresu elektronicznego w systemie teleinformatycznym organu podatkowego.

Komentarz
Starszym uczestnikom obrotu prawnego niniejszy kazus może przypominać klimat socjalistycznego systemu prawa,
w którym na porządku dziennym było to, że władza wykonawcza aktami prawnymi niższego rzędu kształtowała
obowiązki adresatów prawa. No bo tak się też stało w niniejszej sprawie, gdzie w przypisie 10 do pozycji 44 wzoru
PPO-1, w której pełnomocnik powinien wpisać swój adres e-mail, Minister Finansów zamieścił zdanie: „Adres
elektroniczny oznacza adres w systemie teleinformatycznym (np. ePUAP) wykorzystywanym przez organ
podatkowy.”
Wyrok sądu świadczy o tym, że obecnie na tak tworzone obowiązki prawne nie ma zgody. Na szczęście.
Z praktycznego punktu widzenia podkreślmy, że sąd wskazał wyraźnie, iż adres e-mail, jakim posługuje się
profesjonalny pełnomocnik w kontaktach z organem podatkowym, może być dowolny.

Wyrok WSA w Łodzi z 19.5.2021 r., I SA/Łd 164/21,

Wyrok sądu świadczy o tym, że obecnie na tak tworzone obowiązki prawne nie ma zgody. Na szczęście. Z praktycznego punktu widzenia podkreślmy, że sąd wskazał wyraźnie, iż adres e-mail, jakim posługuje się profesjonalny pełnomocnik w kontaktach z organem podatkowym, może być dowolny.