Prawo do odliczania VAT z tytułu nabywanych przez hotel usług gastronomicznych i noclegowych

Publikacja omawia kwestię prawa do odliczania VAT z tytułu nabywanych przez hotel usług gastronomicznych i noclegowych. Autor analizuje sytuację podatnika prowadzącego działalność hotelarską oraz interpretację organów podatkowych dotyczącą możliwości odliczenia podatku naliczonego. Przedstawione zostają argumenty Spółki oraz organu podatkowego, a także istotne zmiany legislacyjne dotyczące odliczania VAT od usług noclegowych. Publikacja stanowi wartościowe źródło informacji dla podatników z branży hotelarskiej.

Tematyka: odliczanie VAT, usługi gastronomiczne, usługi noclegowe, hotelarstwo, interpretacja podatkowa, WSA Poznań, VATU, zmiany legislacyjne

Niedopuszczalna jest sytuacja, w której podatnik prowadzący działalność hotelarską i w związku z tym
nabywający usługi gastronomiczne w celu ich odprzedaży na rzecz swoich klientów, pozbawiony byłby
prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych usług. W ten sposób ciężar ekonomiczny
podatku poniósłby nie ostateczny konsument, jakim jest gość hotelowy, a przedsiębiorca.
Stan faktyczny
Komentowany wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym: wniosek o wydanie interpretacji złożyła Spółka
będąca czynnym podatnikiem VAT, świadcząca usługi zakwaterowania zarówno na rzecz konsumentów, jak
i podmiotów będących podatnikami VAT.
Spółka wskazała, że w ramach świadczonych usług hotelarskich, zamierza oferować gościom posiłki, w tym obiady
oraz kolacje, które to planuje nabywać od podmiotu trzeciego (jako usługi gastronomiczne), które będą
odsprzedawane gościom hotelowym. Planuje również stosować tzw. „overbooking”, tj. przyjmować rezerwacje
większej liczby gości niż jest w stanie pomieścić w hotelu. W przypadku pełnej realizacji rezerwacji w hotelu,
zobowiązana będzie nabywać we własnym imieniu usługi zakwaterowania (hotelowe) dla gości objętych
overbookingiem od podmiotów trzecich.
Jak wskazała Spółka, podmioty, od których będzie nabywać usługi gastronomiczne oraz noclegowe będą czynnymi
podatnikami podatku od towarów i usług. Nabywane usługi będą dokumentowane fakturami.
Wniosek o interpretację
W związku z powyższym Spółka zadała pytanie, czy będzie jej przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT
naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie od podmiotów trzecich usług gastronomicznych
i noclegowych przeznaczonych do dalszej odprzedaży gościom hotelowym?
Spółka stanęła na stanowisku, że na powyższe pytanie należy udzielić odpowiedzi twierdzącej, co jednak nie
spotkało się z aprobatą Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, który uznał jej stanowisko za nieprawidłowe.
Organ w swojej argumentacji wskazał, że nie można samych usług zakwaterowania czy wyżywienia utożsamiać
z usługami turystyki, o których mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. a VATU, w brzmieniu obowiązującym do 30.11.2008 r.,
gdyż stanowią one usługi o odmiennym charakterze. W konsekwencji, organ stwierdził, że Spółce nie będzie
przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie od podmiotów
trzecich usług gastronomicznych i noclegowych przeznaczonych do dalszej odprzedaży gościom hotelowym.
Spółka zaskarżyła interpretację indywidualną do WSA w Poznaniu zarzucając jej naruszenie prawa materialnego
i wnosząc o jej uchylenie.

Komentarz
Istotą sporu w niniejszej sprawie była zasadność odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu usług noclegowych
i gastronomicznych świadczonych następnie na rzecz klientów Spółki. Przede wszystkim, wątpliwości budził fakt czy
świadczenie ww. usług mieści się w pojęciu usług turystyki, o których stanowił art. 88 ust. 1 pkt 4 lit a VATU
w brzmieniu obowiązującym do 30.11.2008 r.
Zgodnie z brzmieniem VATU do 30.11.2020 r., podatnikom nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego
od usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem przypadków, gdy usługi te zostały nabyte przez podatników
świadczących usługi turystyki.
Przepis ten został uchylony 1.12.2008 r., jednakże jego uchylenie, jak stwierdził TSUE w wyroku z 2.5.2019 r., C-
225/18,
- stało w sprzeczności z tzw. klauzulą standstill. Klauzula ta zezwala państwom członkowskim na
utrzymywanie obowiązujących w tym państwie ograniczeń możliwości odliczania podatku naliczonego, które to
ograniczenia obowiązywały w tym państwie przed wejściem do UE. Jednakże zabronione jest rozszerzanie tych
ograniczeń już po wstąpieniu do UE, co też, zdaniem TSUE, miało miejsce poprzez uchylenie cytowanego powyżej
przepisu – zakaz prawa do odliczenia VAT naliczonego od usług noclegowych i gastronomicznych został
rozszerzony.
Z powyższego wynika więc, że pomimo uchylenia art. 88 ust. 1 pkt 4 lit a VATU podatnicy wykorzystujący nabywane
usługi gastronomiczne oraz nocleg do świadczenie usług turystyki w dalszym ciągu mają możliwość odliczenia VAT
naliczonego na tych zakupach.

Kością niezgody w niniejszej sprawie jest jednak określenie, czym są „usługi turystyki”, które nie zostały zdefiniowane
w VATU. Jak uznał organ podatkowy, usługą turystyki muszą mieć charakter złożony, zaś realizowane przez Spółkę
usługi takiej cechy nie posiadają. W konsekwencji, zdaniem organu nie można uznać ich za usługi turystyki, a tym
samym Spółce nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.
WSA w Poznaniu nie zgodził się jednak z taką wykładnią wskazując, że definicja usług turystyki została
wypracowana przez orzecznictwo (por. orzeczenia NSA: z 4.9.2008 r., I FSK 1252/07,
z 20.6.2011 r., I FSK
897/10,
) i zgodnie z nią, usługi hotelarskie, w ramach których świadczone są tylko usługi gastronomiczne,
bez usług dodatkowych, właściwych biurom podróży są usługami turystyki. Ponadto, sąd wskazał, że akceptacja
wykładni zaprezentowanej przez organ stanowiłaby rażące naruszenie podstawowej zasady VAT, czyli zasady
neutralności. Doprowadziłoby to bowiem do sytuacji, w której ciężaru podatku nie ponosi gość hotelowy, będący
ostatecznym konsumentem usług gastronomicznych i noclegowych, ale nabywający je w celu odsprzedaży
przedsiębiorca.
W konsekwencji, WSA w Poznaniu uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną, co z całą pewnością należy ocenić
pozytywnie dla podatników. Takie orzeczenie może bowiem stać się kolejnym argumentem podatników w sporach
z organami podatkowymi, które dosyć niechętnie przyznają podatnikom prawo do odliczenia VAT naliczonego
w podobnych sprawach.
Należy jednak zaznaczyć, że wydaje się jednak, że sytuacja podatników nabywających tego typu usługi w celu
odsprzedaży zaczyna ulegać poprawie. Od 1.1.2021 r. do art. 88 ust.1 pkt 4 VATU, w ramach pakietu Slim VAT
została dodana litera c, która przyznaje prawo do odliczenia VAT od usług noclegowych nabywanych w celu ich
odprzedaży. Ustawodawca w tym przypadku odszedł już od powoływania się na „usługi turystyki”, co w praktyce
doprowadziło do rozszerzenia możliwości zastosowania tego wyjątku także na inne podmioty, nie tylko świadczące
tego typu usługi. Odliczenie VAT od usług gastronomicznych w podobnych przypadkach pozostaje niestety nadal
nieuregulowane.

Wyrok WSA w Poznaniu z 14.10.2020 r., I SA/Po 416/2

Wyrok WSA w Poznaniu z 14.10.2020 r. (I SA/Po 416/2) uchylił interpretację organu podatkowego, potwierdzając możliwość odliczenia VAT od usług noclegowych nabywanych w celu odprzedaży. Decyzja ta może wpłynąć pozytywnie na podatników, umożliwiając im skuteczniejszą obronę swoich praw w sporach z organami podatkowymi.