Tarcza antyinflacyjna: akcyza na energię elektryczną i paliwa (czasowo) w dół

Jednym ze sposobów na walkę z inflacją może być obniżka akcyzy na energię elektryczną i paliwa. Pierwsza obniżka ma dojść do skutku jeszcze przed Bożym Narodzeniem, a kolejne zmiany mają być wprowadzane stopniowo. Projekt 'antyinflacyjny' przewiduje czasowe zwolnienie z akcyzy na energię elektryczną dla gospodarstw domowych oraz obniżenie akcyzy na wybrane paliwa. Obniżki te mają na celu zahamowanie wzrostu cen paliw na stacjach oraz wsparcie gospodarstw domowych w obliczu rosnących kosztów energii elektrycznej.

Tematyka: tarcza antyinflacyjna, akcyza, energia elektryczna, paliwo, obniżka podatków, inflacja, gospodarstwa domowe, ceny paliw, opodatkowanie detaliczne, Ministerstwo Finansów

Jednym ze sposobów na walkę z inflacją może być obniżka podatków. I choć władza odżegnywała się od
obniżek akcyzy na paliwo czy energię elektryczną, wiele wskazuje na to, że obniżki takie staną się jednak
faktem. Pierwszy z zapowiadanej serii projektów w ramach tzw. tarczy antyinflacyjnej dotyczy właśnie akcyzy
oraz (przy okazji) podatku od handlu detalicznego. Szanse na szybkie wejście w życie są wysokie. Pierwsza
obniżka ma dojść do skutku jeszcze przed Bożym Narodzeniem.
Zgodnie z art. 1 ustawy z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 722 ze zm; dalej: AkcyzU),
ustawa określa opodatkowanie podatkiem akcyzowym wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych,
organizację obrotu wyrobami akcyzowymi, a także oznaczanie znakami akcyzy. Akcyza stanowi zaś dochód budżetu
państwa. Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z 9.5.2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2019 r.
poz. 178; dalej: InfCenTiUU), w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na
podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub
podatkiem akcyzowym. Przez cenę rozumie się również stawkę taryfową.
Wpływ akcyzy na cenę wyrobów akcyzowych jest więc oczywisty. I znaczny. W najbardziej plastycznym z możliwych
przykładów akcyza stanowi ponad 60% ceny netto półlitrowej butelki wódki, kosztującej w sklepie 25 zł. Im wyższa
akcyza, tym wyższa cena wyrobu. Bo jej ekonomiczny koszt ponosi oczywiście konsument.
O ile w przypadku np. wyrobów tytoniowych czy alkoholowych obniżki akcyzy są raczej mało prawdopodobne (choć
zdarzają się, o czym wiedzą amatorzy np. cydru), to w przypadku paliw i energii polityka akcyzowa ma duże
znaczenie w walce z galopującymi cenami. Wzrost cen surowców energetycznych na rynkach światowych jest istotną
przyczyną wzrostu inflacji w Polsce i innych krajach unijnych. Pomimo więc początkowej niechęci, Ministerstwo
Finansów postanowiło sięgnąć po czasową obniżkę akcyzy jako po jedno z rozwiązań tzw. pakietu anty-inflacyjnego.
Zwolnienie z akcyzy – energia elektryczna
Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 2 AkcyzU, sprzedaż energii elektrycznej nabywcy końcowemu na terytorium kraju podlega
akcyzie. Zgodnie zaś z art. 89 ust. 3 AkcyzU, stawka akcyzy na energię elektryczną wynosi 5,00 zł za
megawatogodzinę (MWh). Projekt „antyinflacyjny” przewiduje zaś, że w okresie do 31.5.2022 r. sprzedaż energii
elektrycznej nabywcy końcowemu będącemu odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym będzie
zwolniona z akcyzy.
Odbiorcą energii elektrycznych w gospodarstwie domowym jest odbiorca końcowy dokonujący zakupu energii
elektrycznej wyłącznie w celu ich zużycia w gospodarstwie domowym. Za gospodarstwo domowe nie uznaje się zaś
nieruchomości w całości wykorzystywanej na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Powyższe nie
oznacza, że ustawodawca nie przewiduje preferencji także dla innych odbiorców końcowych energii elektrycznej.
Przewiduje, przy czym polegać mają na tym, że w okresie od 1.1.2022 r. do 31.5. 2022 r. stawka akcyzy na energię
elektryczną wynieść ma 4,60 zł za megawatogodzinę (MWh).
Obniżka akcyzy – paliwa
Obniżona zostanie akcyza na wybrane paliwa. Chodzi konkretnie o benzyny silnikowe (art. 89 ust. 1 pkt 2 AkcyzU),
oleje napędowe (art. 89 ust. 1 pkt 6 AkcyzU), biokomponenty stanowiące samoistne paliwa (art. 89 ust. 1 pkt 8
AkcyzU) oraz gazu LPG (art. 89 ust. 1 pkt 12 lit. a AkcyzU). Ustawodawca postawił na regresywną obniżkę,
stosownie do wskazanego przez siebie okresu. I tak:
• akcyza na benzyny silnikowe zmniejszy się z 1514 zł/1000 litrów obecnie do 1 369 zł/1000 litrów w okresie od
20.12.2021 r. do 31.12.2021 r. a następnie wzrośnie do 1413 zł/1000 litrów w okresie od 1.1.2021 r. do 31.5.2022 r.;
• akcyza na olej napędowy zmniejszy się z 1 145 zł/1000 litrów obecnie do 1065 zł/1000 litrów w okresie od
20.12.2021 r. do 31.12.2021 r. a następnie wzrośnie do 1104 zł/1000 litrów w okresie od 1.1.2021 r. do 31.5.2022 r.;
• akcyza na biokomponenty zmniejszy się z 1145 zł/1000 litrów obecnie do 1065 zł/1000 litrów w okresie od
20.12.2021 r. do 31.12.2021 r. a następnie wzrośnie do 1104 zł/1000 litrów w okresie od 1.1.2021 r. do 31.5.2022 r.;
• akcyza na LPG zmniejszy się z 644 zł/1000 kilogramów obecnie do 344 zł/1000 kilogramów w okresie od
20.12.2021 r. do 31.12.2021 r. a potem wzrośnie do 387 zł/1000 litrów w okresie od 1.1.2021 r. do 31.5.2022 r.
Paliwo bez podatku od sprzedaży detalicznej

Ww. kategoria paliw, w stosunku do których obniżona zostanie akcyza, poszerzona dodatkowo o gaz ziemny
w stanie gazowym, gaz ziemny o kodach CN 2711 11 00 i 2711 21 00 oraz wyprodukowane w składzie podatkowym
i spełniające wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach biogaz, wodór i bio-wodór nie będą podlegać
opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy z 6.7.2016 r. o podatku od sprzedaży detalicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r.
poz. 1293, dalej: PodSprzedDetU).
Obowiązek informacyjny
Żeby przypadkiem nikt nie zapomniał, komu konsumenci zawdzięczają „obniżkę” cen paliw, do 31.5.2022 r.
sprzedawca dokonujący sprzedaży paliw silnikowych będzie musiał spełniać osobliwy dość obowiązek. Chodzi
konkretnie o zamieszczanie przy kasie rejestrującej w lokalu przedsiębiorstwa, w którym dokonywana jest sprzedaż
paliw, czytelnej informacji o obowiązującej obniżce akcyzy oraz wyłączeniu sprzedaży detalicznej paliw silnikowych
z opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej. Co więcej, Rada Ministrów może, w drodze obwieszczenia,
ogłosić wzór tego rodzaju informacji.

Komentarz
Fiskus ma nadzieję, że czasowe obniżki akcyzy na paliwa silnikowe doprowadzą do zahamowania wzrostu cen paliw
na stacjach paliw. Trzeba jednak przyznać, że dość groteskowo wygląda obniżka akcyzy przewidziana na raptem
kilkanaście dni. Choć oczywiście zdajemy sobie sprawę, że chodzi o okres przedświąteczny, potencjalnie obfitujący
w podróże małe i duże.
Odpowiedzią na galopujące ceny energii elektrycznej ma być zaś wspieranie gospodarstw domowych. Jest wielce
prawdopodobne, że nabywcy końcowi będą musieli zawrzeć z dostawcą energii stosowne aneksy wskazujące, czy
faktycznie „po drugiej stronie wtyczki” realizowany jest cel mieszkaniowy. Fiskus zauważa, że częstym przypadkiem
jest łączenie pod jednym dachem celów mieszkaniowych i zarobkowych. Ze zwolnienia nie skorzysta jednak tylko
ten, kto wykorzystuje nieruchomość wyłącznie do celów działalności gospodarczej.
Pamiętajmy, że obniżka akcyzy to także niższy VAT. Ministerstwo Finansów przewiduje, że w wyniku obniżek cena
benzyny silnikowej obniży się o kilkanaście groszy (brutto) a oleju napędowego o od 5 do 10 groszy (brutto) na
jednym litrze.

O ile akcyza ma realne przełożenie na cenę energii elektrycznej czy paliw, z podatkiem od sprzedaży detalicznej
sprawa jest inna. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 6 ust. 1 PodSprzedDetU, podstawę opodatkowania podatkiem
stanowi osiągnięta w danym miesiącu nadwyżka przychodów ze sprzedaży detalicznej ponad kwotę 17 000 000 zł.
Nie ma tu więc bezpośredniego przełożenia między czasowym wyłączeniem paliw z opodatkowania a ceną paliw.
Fiskus jedynie „przypuszcza”, że okresowe wyłączenie z opodatkowania sprzedaży paliw na rzecz konsumentów
będzie miało wpływ na spadek ich cen na stacjach paliw.
Powyższe nie zmienia faktu, że waga omawianych przepisów może być znaczna. M.in. także dlatego, mają one
wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw.

Fiskus liczy na to, że obniżki akcyzy przyniosą oczekiwane efekty i wpłyną na ceny energii elektrycznej oraz paliw. Pomimo różnic związanych z opodatkowaniem detalicznym, obniżki mają potencjał zmniejszenia obciążeń dla konsumentów. Ważne jest także monitorowanie wprowadzanych zmian oraz ich wpływu na rynek.