Zmiana systemu rozliczeń prosumentów

Prezydent RP podpisał ustawę z 29.10.2021 r. o zmianie systemu rozliczeń prosumentów, wprowadzając net-billing zamiast systemu opustów. Nowe przepisy mają promować odnawialne źródła energii i ułatwić osiągnięcie celów dot. udziału energii odnawialnej w końcowym zużyciu. Wprowadzenie net-billingu ma zmniejszyć należności prosumentów za energię elektryczną i zachęcić do korzystania z odnawialnych źródeł energii.

Tematyka: zmiana systemu rozliczeń, prosument, net-billing, odnawialne źródła energii, ustawa, wdrożenie, korzyści, środowisko naturalne

Prezydent RP podpisał ustawę z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2376). Akt wprowadza zasadniczą zmianę w sposobie
rozliczania prosumentów.

• Stworzenie warunków większej partycypacji społeczeństwa ma zmodyfikować system prosumpcji;
• Net-billing zastąpi wykorzystywany dotychczas system opustów;
• Ustawa ma promować odnawialne źródła energii, dzięki czemu uda się osiągnąć krajowy cel udziału energii ze
źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto.
System opustów a net-billing
Rozliczenie w systemie opustów opiera się na wyprodukowanej i wprowadzonej do sieci energii w cyklu rocznym.
Właściciel mikroinstalacji może wprowadzić nadwyżkę wyprodukowanej energii do sieci i następnie ją odebrać.
Rachunek dotyczy więc ilości energii i jest wyrażany w kilowatogodzinach (kWh). Net-billing ma być sposobem na
zmniejszenie należności prosumenta za energię elektryczną. System rozliczeń jest prosty. To operator, w oparciu
o algorytm, obliczy nadwyżkę energii na koncie prosumenta. Rozliczenie będzie dokonywane na podstawie wartości
energii elektrycznej, określanej na podstawie jej notowań na rynku dnia następnego, a więc w pieniądzu (PLN).
Aby pozostać w systemie opustów przez następne 15 lat, dotychczasowi oraz nowi prosumenci muszą złożyć
wniosek o przyłączenie do mikroinstalacji do Operatora Sieci Dystrybucyjnej (OSD) do 31.3.2022 r. Ci, którzy z winy
operatora systemu dystrybucyjnego nie zostaną podłączeni do systemu, również będą mogli korzystać z systemu
opustów. Net-billing obejmie zaś nowych użytkowników, którzy będą składać swoje wnioski od 1.4.2022 r.
Etapy wdrażania nowego systemu
Ustawa z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2021 r. poz. 2376) przewiduje trzy etapy wdrażania nowego systemu:
1. Okres przejściowy potrwa od 1.4.2022 r. do 30.6.2022 r. W tym czasie prosumenci mają być rozliczani na
starych zasadach. Jeśli na koniec okresu rozliczeniowego zostaną zanotowane jakieś nadwyżki energii, to
wówczas zostaną one rozliczone w oparciu o średnią cenę z czerwca br. Prosumenci zaś automatycznie trafią
do systemu rozliczenia wartościowego;
2. Począwszy od 30.6.2022 r. prosumenci będą rozliczani wg zasad net-billingu. Ci nowi, którzy przyłączyli
mikroinstalację po 31.3.2022 r. przejdą automatycznie na system net-billingu. Do 1.7.2022 r. cena energii
wprowadzanej przez nich do sieci będzie stanowiła cenę rynkową miesięczną;
3. Od 1.7.2022 r. cenę energii prosumentów mają wyznaczać godzinowe okresy rozliczeniowe.
Korzyści z przyjętych rozwiązań
Nowa ustawa wdraża przepisy, które obowiązują w Unii Europejskiej. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) 2019/944 z 5.6.2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca
dyrektywę 2012/27/UE (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 158, s. 125) mówi, że każdy uczestnik rynku energii musi ponosić
opłaty sieciowe. Prosumenci muszą mieć także możliwość otrzymywania wynagrodzenia w oparciu o wartość
rynkową energii. To właśnie przepisy o net-billingu pozwalają na wdrożenie tych założeń.
Ustawa, która wejdzie w życie w drugim kwartale 2022 r., zachęcą do korzystania z urządzeń przeznaczonych do
magazynowania energii elektrycznej i dysponowania nią w domu. Ponadto wprowadza ona nowe pojęcia:
• prosument wirtualny energii odnawialnej – odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną wyłącznie
z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w instalacji odnawialnego źródła energii, przyłączonej do sieci
dystrybucyjnej elektroenergetycznej w innym miejscu niż miejsce dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy,
która jednocześnie nie jest przyłączona do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej za pośrednictwem wewnętrznej
instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego
odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym wytwarzanie to nie stanowi przedmiotu przeważającej
działalności gospodarczej określonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z 29.6.1995
r. o statystyce publicznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 955 ze zm.; dalej: StatPublU);

• prosument zbiorowy energii odnawialnej – odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną wyłącznie
z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji lub małej instalacji przyłączonej do sieci
dystrybucyjnej elektroenergetycznej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego,
w której znajduje się punkt poboru energii elektrycznej tego odbiorcy, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy
końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym wytwarzanie to nie stanowi
przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej określonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 40
ust. 2 StatPublU.
To rozwiązanie może jeszcze bardziej zachęcić do korzystania z odnawialnych źródeł energii i poszerzyć krąg
prosumentów, co z kolei ma szansę pozytywnie wpłynąć na środowisko naturalne.

Nowa ustawa o zmianie systemu rozliczeń prosumentów wprowadza trzy etapy wdrażania nowego systemu, zaczynając od okresu przejściowego, a kończąc na rozliczaniu prosumentów wg zasad net-billingu. Przyjęte rozwiązania mają zachęcić do korzystania z odnawialnych źródeł energii i poszerzyć krąg prosumentów, co pozytywnie wpłynie na środowisko naturalne.