Składniki wyrobów czekoladowych należy określić
Przedsiębiorca nie ma obowiązku zamieszczania na etykiecie produktu czekoladowego wszystkich składników złożonych, jeśli stanowią one mniej niż 2% produktu gotowego i są oznaczone zgodnie z dyrektywą. Spór między Tesco a czeskimi władzami dotyczył używania własnych tłumaczeń nazw składników. Trybunał stwierdził, że obowiązujące nazwy handlowe są obowiązkowe i zharmonizowane w celu zapewnienia jednolitości rynku wewnętrznego UE.
Tematyka: składniki złożone, nazwy handlowe, dyrektywa 2000/36/WE, unijne przepisy, etykietowanie, oznaczanie składników, Trybunał Sprawiedliwości UE
Przedsiębiorca nie ma obowiązku zamieszczania na etykiecie produktu czekoladowego wszystkich składników złożonych, jeśli stanowią one mniej niż 2% produktu gotowego i są oznaczone zgodnie z dyrektywą. Spór między Tesco a czeskimi władzami dotyczył używania własnych tłumaczeń nazw składników. Trybunał stwierdził, że obowiązujące nazwy handlowe są obowiązkowe i zharmonizowane w celu zapewnienia jednolitości rynku wewnętrznego UE.
Przedsiębiorca nie ma obowiązku zamieszczania na etykiecie produkt czekoladowego, sprzedawanego na obszarze państwa członkowskiego, wszystkich składników stanowiących składnika złożony. Jednakże pod warunkiem, że ten składnik złożony stanowi mniej niż 2% produktu gotowego oraz tylko wtedy, gdy ten składnik złożony widnieje na etykiecie tego produktu czekoladowego przy użyciu tej nazwy handlowej w wersji językowej danego państwa, w którym ten produkt jest sprzedawany. Stan faktyczny Spór powstał w związku ze sprzedażą przez Tesco Stores ČR a.s. (dalej: Tesco) określonych produktów spożywczych w Czechach, ponieważ czekolada w proszku, służąca do wyrobu tych produktów spożywczych, nie została zidentyfikowana w wykazie składników tych produktów za pomocą nazwy, pod którą taki składnik złożony występuje w czeskiej wersji językowej załącznika I do dyrektywy 2000/36/WE, a mianowicie „čokoláda v prášku”. Tesco zastąpiła tę nazwę własnym tłumaczeniem na język czeski innych wersji językowych tego załącznika, takich jak wersja niemiecka „Schokoladenpulver” i wersja polska, która zawiera określenia „proszek czekoladowy” oraz „czekolada w proszku”. Tłumaczenia te doprowadziły do posłużenia się określeniem „čokoládový prášek” (proszek czekoladowy) dla oznaczenia tego składnika złożonego. Stanowisko TS Nazwa handlowa Trybunał przypomniał, że w dyrektywie 2000/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23.6.2000 r. odnoszącej się do wyrobów kakaowych i czekoladowych przeznaczonych do spożycia przez ludzi (Dz.Urz. UE L z 2000 r. Nr 197, s. 19) dokonano pełnej harmonizacji nazw handlowych odnoszących się do wyrobów kakaowych i czekoladowych przeznaczonych do spożycia przez ludzi w celu zapewnienia jednolitości rynku wewnętrznego. Nazwy handlowe przewidziane w załączniku I do dyrektywy 2000/36/WE są zatem – zgodnie z jej art. 3 pkt 1 – obowiązkowe i zarazem zastrzeżone dla wyrobów wymienionych w tym załączniku. Ponadto, art. 4 dyrektywy 2000/36/WE zakazuje państwom członkowskim przyjmowania przepisów krajowych, które nie są przewidziane w tej dyrektywie w odniesieniu do produktów określonych w załączniku I do niej, dlatego TS uznał, że w dyrektywie tej stworzono obowiązkowy i wyczerpujący system nazw handlowych (wyrok TS z 25.11.2010 r., Komisja/Włochy, C-47/09, ). Z części A pkt 2 lit. c) załącznika I do dyrektywy 2000/36/WE w zw. z jej art. 3 pkt 1 oraz motywem 7 wynika, że do celów stosowania tej dyrektywy produkt, który składa się z mieszanki proszku kakaowego i cukrów, zawierający nie mniej niż 32% proszku kakaowego, powinien być oznaczany jako „czekolada w proszku”. Trybunał stwierdził, że przy założeniu, iż sporny składnik spełnia kryteria pozwalające na oznaczenie go jako „czekolada w proszku” w rozumieniu części A pkt 2 lit. c) załącznika I do dyrektywy 2000/36/WE – które to założenie wymaga potwierdzenia przez sąd odsyłający – ten składnik złożony powinien być oznaczany w handlu jako „czekolada w proszku”. Trybunał uznał, że powyższy wniosek znajduje potwierdzenie w fakcie, że nazwa „czekolada w proszku” wskazana w części A pkt 2 lit. c) załącznika I do dyrektywy 2000/36/WE stanowi „nazwę przewidzianą w przepisach”, tzn. określoną w unijnych przepisach mających zastosowanie do tego środka spożywczego w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. n) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z 25.10.2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1924/2006 i (WE) Nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) Nr 608/2004 (Dz.Urz. UE L z 2011 r. Nr 304, s. 18). Taka nazwa powinna być stosowana na całym obszarze UE zgodnie z art. 17 i 18 tego rozporządzenia. Ponadto TS wskazał, że w myśl art. 15 ust. 1 tego rozporządzenia nazwę taką należy zamieścić na produkcie żywnościowym w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów z państwa członkowskiego, w którym produkt ten jest wprowadzany na rynek. Zgodnie z art. 9 ust. 1 lit. b) i art. 18 ust. 1 rozporządzenia 1169/2011/UE wykaz składników, który powinien znajdować się na środkach spożywczych, obejmuje wszystkie składniki danego środka spożywczego, w malejącej kolejności ich masy w momencie ich użycia przy wytwarzaniu tego środka spożywczego. Niemniej zgodnie z częścią E pkt 2 lit. a) załącznika VII do rozporządzenia 1169/2001/UE wyszczególnienie składników stanowiących składnik złożony nie jest obowiązkowe, jeżeli skład składnika złożonego jest zdefiniowany w unijnych przepisach i pod warunkiem, że ten składnik złożony stanowi mniej niż 2% produktu gotowego. Użycie własnego tłumaczenia Trybunał uściślił, że z motywu 17 rozporządzenia 1169/2011/UE wynika, iż obowiązkowy charakter informacji na temat składników środków spożywczych jest podyktowany koniecznością umożliwienia konsumentom identyfikacji i właściwego wykorzystywania danego środka spożywczego oraz dokonywania wyborów zaspokajających ich indywidualne potrzeby dietetyczne. Tego rodzaju cel wymaga, aby informacje na temat środków spożywczych były poprawne, neutralne i obiektywne. Informacje te nie powinny także wprowadzać konsumenta w błąd w szczególności co do charakteru środka spożywczego, jego tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła czy pochodzenia, ani metod wytwarzania czy produkcji (wyrok TS z 4.6.2015 r., Bundesverband der Verbraucherzentralen und Verbraucherverbände, C-195/14, ). W ocenie TS ten cel byłby poważnie zagrożony, gdyby przedsiębiorcy, zobowiązani do stosowania ustanowionej w unijnych przepisach nazwy handlowej składnika złożonego, mogli odstąpić od posługiwania się nazwą handlową tego składnika, podaną w odpowiedniej wersji językowej tych przepisów, i swobodnie tłumaczyć wyrażenia tworzące nazwę owego składnika złożonego w innych wersjach językowych tych przepisów. W niniejszej sprawie wyrażenie „čokoláda v prášku” (czekolada w proszku) zostało szczegółowo zdefiniowane w części A pkt 2 lit. c) załącznika I do dyrektywy 2000/36/WE. Na gruncie unijnych przepisów taka definicja nie istnieje natomiast w odniesieniu do wyrażenia „čokoládový prášek” (proszek czekoladowy). Tesco podkreśliła, że sporny składnik złożony zawiera kakao i cukier, a zawartość kakao stanowi co najmniej 32%, wobec czego spełnia on wszystkie określone w załączniku I do dyrektywy 2000/36/WE wymogi pozwalające uznać go za „czekoladę w proszku”. Jednakże TS zaznaczył, że nie zmienia to faktu, iż w niniejszym przypadku jedynie nazwa tego składnika złożonego podana w czeskiej wersji językowej załącznika I do dyrektywy 2000/36/WE jest w stanie spełnić wymogi w zakresie odpowiedniego informowania konsumentów. Ponadto Trybunał uznał, że umożliwienie podmiotom gospodarczym określania składnika złożonego, oznaczonego nazwą handlową na podstawie dyrektywy 2000/36/WE, poprzez swobodne tłumaczenie takiej nazwy z innych wersji językowych tej dyrektywy, podważałoby dokonaną w tej dyrektywie pełną harmonizację nazw handlowych. Oznaczałoby to bowiem, że w wykazie składników produktu spożywczego składnik złożony, o którym mowa w załączniku I do dyrektywy 2000/36/WE, mógłby zostać wymieniony pod nazwą, która nie figuruje w żadnej z wersji językowych tego załącznika i która w konsekwencji stanowi odstępstwo od przewidzianej w tej dyrektywie nazwy przewidzianej w przepisach. Trybunał orzekł, że część E pkt 2 lit. a) załącznika VII do rozporządzenia 1169/2011/UE należy interpretować w ten sposób, iż podmiot gospodarczy, w ramach etykietowania produktów sprzedawanych na terytorium państwa członkowskiego, jest zwolniony z obowiązku wyszczególnienia wszystkich składników stanowiących składnik złożony w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. h) tego rozporządzenia tylko wtedy, gdy ten składnik złożony objęty nazwą handlową na podstawie części A załącznika I do dyrektywy 2000/36/WE został oznaczony w wykazie składników przy użyciu tej nazwy handlowej w wersji językowej danego państwa. Komentarz Z niniejszego wyroku wynikają jasne wskazówki dla przedsiębiorców, co do brzmienia elementów składników złożonych w wykazie na etykiecie wyrobów kakaowych i czekoladowych. Przede wszystkim należy zaznaczyć, że w dyrektywie 2000/36/WE dokonano pełnej harmonizacji nazw handlowych odnoszących się do tych wyrobów. Z niniejszego wyroku wynika, że producent może pominąć wyszczególnienia składników tworzących składnik złożony, jedynie w sytuacji, gdy składnik złożony jest oznaczony, na podstawie unijnych przepisów, własną nazwą w języku dla konsumentów w państwie członkowskim, w którym ten produkt spożywczy jest wprowadzany na rynek. Ponadto, ten składnik złożony powinien stanowić mniej niż 2% produktu gotowego. Natomiast TS w prezentowanym wyroku wykluczył, aby ten wyjątek miał zastosowanie w sytuacji, w której przedsiębiorca nie posłużył się nazwą składnika złożonego określoną w wersji językowej załącznika I do dyrektywy 2000/36/WE właściwej dla danego państwa członkowskiego, lecz zastąpił tę nazwę własnym tłumaczeniem, nawet nawiązując wprost do brzmienia wskazanego w innych wersjach językowych tego załącznika I. Uzasadniając swoje stanowisko TS odwołał się do celu interpretowanych przepisów, tj. wysokiego poziomu ochrony konsumentów w zakresie informacji co do żywności, aby umożliwić im dokonywanie w pełni świadomych wyborów. Niniejszy wyrok odnosi się bezpośrednio do jednego z wyrobów czekoladowych, jednak powinien być on również stosowany do innych produktów używanych jako składniki złożone, jednak pod warunkiem, że dokonano pełnej harmonizacji ich nazw handlowych np. soków owocowych. Wyrok TS z 13.1.2022 r., w spr. Tesco Stores ČR a.s. przeciwko Ministerstvo zemědělství, C-881/19,
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 13.1.2022 r. potwierdził konieczność stosowania unijnych nazw handlowych na etykietach produktów spożywczych, zwłaszcza składników złożonych. Decyzja ta ma zapobiec wprowadzaniu konsumentów w błąd oraz zagwarantować im pełne i zrozumiałe informacje dotyczące produktów.