Ewidencjowanie sprzedaży przez placówki handlowe otwarte w niedzielę i święta

Na podstawie ZmOgrHandNiŚU21 placówki handlowe z wolnością gospodarczą w niedziele i święta zobligowane są do raportowania przychodów oraz prowadzenia ewidencji z podziałem na różne kategorie, w celu umożliwienia kontroli inspektorom pracy. Nowe przepisy mają na celu eliminację sprzedaży hurtowej jako działalności przeważającej oraz precyzyjne określenie sposobu ewidencjonowania przychodów.

Tematyka: ZmOgrHandNiŚU21, ewidencja sprzedaży, handel w niedziele i święta, placówki handlowe, raportowanie przychodów, nieodpłatna pomoc rodziny

Na podstawie ZmOgrHandNiŚU21 placówki handlowe, które mogą handlować oraz powierzać swoim
pracownikom lub innym zatrudnionym w niej osobom wykonywanie pracy w handlu w dni wolne od pracy,
zostały zobowiązane do raportowania swoich przychodów. Sposób prowadzenia ewidencji wraz z jej wzorem
oraz szczegółową treścią zamieszczanych w niej wpisów przez podmioty wyłączone z zakazu został
określony w drodze rozporządzenia Ministra Finansów z 28.1.2022 r. w sprawie ewidencji miesięcznego
przychodu ze sprzedaży (Dz.U. z 2022 r. poz. 229).
• Ustawa z 14.10.2021 r. o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni
(Dz.U. z 2021 r. poz. 1891; dalej: ZmOgrHandNiŚU21) oraz rozporządzenie, wydane w celu jej wykonania,
obowiązują od 1.2.2022 r.;
• Placówki korzystające z wolności gospodarczej w niedziele i święta są zobowiązane do prowadzenia
ewidencji przychodów.
Zakres podmiotowy nowelizacji
Obiekty korzystające z wyłączenia mają powinność prowadzenia ewidencji z podziałem na przychody ze sprzedaży
z ich przeważającej działalności oraz przychodów z działalności pozostałej, co wynika z art. 6 ust. 3, dodanego do
ustawy z 10.1.2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 936
ze zm.; dalej: OgrHandNiŚU). Wspomniane wyłączenie dotyczy w głównej mierze: handlu kwiatami, pamiątkami lub
dewocjonaliami, prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów
wzajemnych, wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi; usług gastronomicznych, wynajmu i zarządzaniu
nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolno-spożywczymi, a także działalności opierającej się na
świadczeniu usług pocztowych, w rozumieniu ustawy z 23.11.2012 r. Prawo pocztowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1041
ze zm.). Nałożone obowiązki sprawozdawcze mają umożliwić inspektorom pracy kontrolę, czy dana placówka
zajmująca się handlem w dni wolne od pracy może faktycznie prowadzić działalność w świetle kryteriów ustawowych.
Działalność przeważająca
Przeważająca działalność, podlegająca raportowaniu, odnosi się do rodzaju działalności wskazanej we wniosku
o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, o którym mowa w art. 42 ustawy
z 29.6.1995 r. o statystyce publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 459 ze zm.). Działalność ta musi ponadto stanowić co
najmniej 40% miesięcznego przychodu ze sprzedaży detalicznej w rozumieniu ustawy z 6.7.2016 r. o podatku od
sprzedaży detalicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1293 ze zm.). ZmOgrHandNiŚU21 ma na względzie wyeliminowanie
przypadków, gdy przeważającą działalnością wskazaną przez placówkę handlową jest sprzedaż hurtowa. W Polskiej
Klasyfikacji Działalności sprzedaż detaliczna jest objęta odrębnymi kodami PKD. Kod PKD danego przedsiębiorcy
musi być zgodny ze zgłoszonym kodem PKD jako działalność przeważająca i obejmować tylko kody sklasyfikowane
jako sprzedaż detaliczna.
Sposób ewidencjonowania
Każda placówka handlowa korzystająca z wolności gospodarczej w niedzielę i święta zobligowana jest prowadzić
ewidencję zgodnie ze wzorem określonym w załączniku do rozporządzenia, w formie papierowej lub elektronicznej.
W celu odzwierciedlenia faktycznej wielkości przychodów ewidencja powinna zawierać: datę albo okres uzyskania
przychodu, numer dokumentu będącego podstawą wpisu, wartość przychodu (z działalności przeważającej,
pozostałej działalności oraz ogółem w danym miesiącu), oraz wysokość udziału przychodu z działalności
przeważającej w przychodzie ogółem w danym miesiącu. Raportowane wpisy muszą być dokonywane w porządku
chronologicznym, nie później niż do 20. dnia każdego miesiąca za poprzedni miesiąc, w sposób umożliwiający
identyfikację osób wprowadzających wpisy lub ich korekty. Dopuszczalne dokumenty, które będą determinować dane
wartości liczbowe to: raporty fiskalne dobowe lub miesięczne, skorygowane o kwoty mające wpływ na wysokość
przychodów ze sprzedaży, w tym korekty wynikające ze zwrotów i uznanych reklamacji ujętych w odrębnej ewidencji
bądź wystawione na koniec dnia lub miesiąca dowody wewnętrzne (w przypadku ewidencjonowania sprzedaży przy
zastosowaniu kas rejestrujących). Jeśli natomiast sprzedaż nie jest ewidencjonowana, to podstawę wpisu stanowią:
faktury, faktury VAT RR, rachunki, dokumenty albo dzienne zestawienia faktur lub dowody wewnętrzne, wystawione
na koniec dnia lub miesiąca.
Nieodpłatna pomoc przez członków rodziny

W pierwotnym brzmieniu OgrHandNiŚU przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który prowadzi handel wyłącznie
osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek, podlega wyłączeniu spod zakazu handlu w niedzielę i święta.
Zgodnie z art. 6 ust. 4 OgrHandNiŚU ustanowiono, że może on korzystać z nieodpłatnej pomocy małżonka, dzieci
własnych, dzieci małżonka, dzieci przysposobionych, rodziców, macochy, ojczyma, rodzeństwa, wnuków oraz
dziadków. To, co przesądziło o implementacji normy w takim kształcie to powszechna praktyka faktycznie
świadczonej pomocy na rzecz przedsiębiorców działających na mniejszą skalę przez członków ich rodzin,
zaobserwowana przez ustawodawcę i akceptowalna społecznie. Ukonstytuowanie podstawy prawnej do legalizacji
takich działań pociągnęło za sobą jednoczesne ograniczenie, z którego wynika, że osoby enumeratywnie wskazane
w zamkniętym katalogu nie mogą być pracownikami przedsiębiorcy ani zatrudnionymi w placówce handlowej.
Zgodnie z uzasadnieniem ZmOgrHandNiŚU21 świadczenie nieodpłatnej pomocy może mieć miejsce jedynie w tej
placówce handlowej, w której przedsiębiorca, będący osobą fizyczną, osobiście wykonuje handel. Działanie to ma na
celu zapobiec ewentualnym nadużyciom, polegającym na możliwości otwarcia jednocześnie kilku placówek
handlowych należących do jednego przedsiębiorcy, które mogłyby być obsługiwane przez członków rodziny
w sytuacji, w której tylko w jednej z nich przedsiębiorca może osobiście prowadzić handel.

Zmiany w zakresie handlu w niedziele i święta wprowadzone przez ZmOgrHandNiŚU21 dotyczą także możliwości korzystania z nieodpłatnej pomocy członków rodziny przez przedsiębiorców prowadzących handel. Ograniczenia w tym zakresie mają na celu zapobieżenie potencjalnym nadużyciom i kontrolę nad prowadzoną działalnością.