Stosowanie SARON

Tematyka: SARON, LIBOR, frankowicze, TSUE, rozporządzenie KE, skarga, kredyt hipoteczny, KNF, umowy finansowe

Unijny Sąd odrzucił ze względów formalnych skargę polskiej frankowiczki na rozporządzenie Komisji,
wprowadzające wskaźnik SARON. Tym samym stosowanie SARON nie zostało podważone z mocy prawa
w umowach frankowych, które na dzień wejścia w życie rozporządzenia KE nie posiadały odpowiednich
klauzul awaryjnych.
Stan faktyczny
Od 1.1.2022 r. wskaźnik LIBOR dla franka szwajcarskiego został zastąpiony wskaźnikiem SARON. Rozporządzenie
wykonawcze 2021/1847 z 14.10.2021 r. w sprawie wyznaczenia ustawowego zamiennika dla niektórych terminów
zapadalności stopy LIBOR dla franka szwajcarskiego (CHF LIBOR) (Dz.Urz. UE L z 2021 r. Nr 374, s. 1)
opublikowała Komisja Europejska. Zgodnie z art. 1 ust. 1 rozporządzenia 2021/1847/UE w odniesieniach do stopy
CHF LIBOR w każdej umowie i w każdym instrumencie finansowym, zdefiniowanym w dyrektywie Parlamentu
Europejskiego i Rady 2014/65/UE z 15.5.2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca
dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz.Urz. UE L z 2014 r. Nr 173, s. 349), 1-miesięczną stopę CHF
LIBOR zastępuje się 1-miesięczną stopą składaną SARON, odnotowaną w 1-miesięcznym okresie poprzedzającym
dany okres odsetkowy. Natomiast 3-, 6- i 12- miesięczna stopa CHF LIBOR zostaje zastąpiona 3-miesięczną stopą
składaną SARON, odnotowaną w 1-miesięcznym okresie poprzedzającym dany okres odsetkowy. Polska
frankowiczka złożyła skargę do TSUE z żądaniem stwierdzenia nieważności przywołanego rozporządzenia.
Stanowisko TSUE
Zgodnie z art. 126 Regulaminu postępowania przed Sądem z 23.4.2015 r. (Dz.Urz. UE L z 2015 r. Nr 105, s. 1; dalej:
RegPostUE), jeżeli skarga jest oczywiście niedopuszczalna, Sąd może o tym orzec postanowieniem
z uzasadnieniem bez dalszych czynności procesowych. W niniejszym przypadku Sąd uznał, że po zapoznaniu się
z aktami sprawy ma on wystarczającą wiedzę, i zgodnie z tym przepisem postanowił orzec bez dalszych czynności
procesowych.
Na mocy art. 21 akapitu pierwszego Protokołu Nr 3 w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
(Dz.Urz. UE C z 2012 r. Nr 326, s. 201), mającym zastosowanie w postępowaniu przed Sądem zgodnie z art. 53
akapit pierwszy Statutu TSUE i z art. 76 lit. d) RegPostUE, skarga powinna zawierać przedmiot sporu oraz
zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów. Elementy te powinny być wystarczająco jasne i precyzyjne, aby
umożliwić stronie pozwanej przygotowanie obrony, a Sądowi wydanie rozstrzygnięcia w przedmiocie skargi, w razie
potrzeby bez udzielania dodatkowych informacji. W celu zapewnienia pewności prawa i prawidłowego
administrowania wymiarem sprawiedliwości do tego, aby skarga była dopuszczalna, konieczne jest, by istotne
okoliczności faktyczne i prawne, na których się ona opiera, spójnie wynikały z samej treści skargi (postanowienia
TSUE: z 28.4.1993 r., De Hoe/Komisja, T-85/92, pkt 20,
; z 21.5.1999 r., Asia Motor France i in./Komisja, T-
154/98, pkt 49,
; wyrok TSUE z 15.6.1999 r., Ismeri Europa/Trybunał Obrachunkowy, T-277/97, pkt 29,
).
W niniejszej sprawieTSUE stwierdził, że skarga nie zawiera „choćby pobieżnie” zarzutów na jej poparcie. Ponadto
cytowanie prawa Unii, które ma wskazywać kwestie prawne podniesione w skardze, zdaniem Sądu nie spełnia
wymogów art. 21 akapit pierwszy Statutu TSUE, jak również wymogów art. 76 lit. d) RegPostUE. Zdaniem Sadu
z powyższego wynika, że skarga nie została sformułowana w sposób wystarczająco jasny, precyzyjny
i spójny, aby umożliwić stronie pozwanej przygotowanie obrony, a Sądowi wydanie orzeczenia
w przedmiocie skargi. W związku z powyższym skarga nie spełnia minimalnych wymogów art. 76 lit. d) RegPostUE.
W konsekwencji TSUE uznał, że niniejszą skargę należy odrzucić jako oczywiście niedopuszczalną, bez
konieczności doręczenia jej stronie pozwanej oraz bez konieczności orzekania w przedmiocie wniosku o rozpoznanie
sprawy w trybie przyspieszonym.

Komentarz
Do 31.12.2021 r. banki w Unii stosowały stopę CHF LIBOR jako stopę referencyjną w przypadku znacznej liczby
pozostających do spłaty kredytów hipotecznych, udzielonych klientom indywidualnym. Od 1.1.2022 r. stopa SARON
jest stosowana z mocy prawa we wszystkich umowach oraz instrumentach finansowych, które na dzień wejścia
w życie rozporządzenia 2021/1847/UE nie posiadają odpowiednich klauzul awaryjnych. Zgodnie ze stanowiskiem
KNF wprowadzenie zamienników z mocy prawa oznacza w praktyce, że nie jest konieczne modyfikowanie treści
umów finansowych. Oznacza to, że według interpretacji KNF banki nie mają obowiązku zawierania aneksów do
umów w tym zakresie. KNF wskazał, że oczekuje od podmiotów nadzorowanych, stosujących LIBOR CHF
w umowach oraz instrumentach finansowych, do których zastosowanie mają przepisy rozporządzenia 2021/1847/UE,

podjęcia aktywnych działań komunikacyjnych skierowanych do klientów. Chodzi tu także o te profesjonalne,
w których podmioty poinformują o zmianach w wykonywaniu umów po 1.1.2022 r., związanych ze stosowaniem
zamiennika. Zarówno treść rozporządzenia wykonawczego 2021/1847/UE, jak i jego interpretacja przez KNF,
wzbudziły zastrzeżenia polskich frankowiczów. Efektem tego jest m.in. skarga, rozpatrywana w niniejszej sprawie
przez TSUE.
Trudno wiążąco odnieść się do stanowiska Sądu i ocenić, jaki jest zakres naruszenia wymogów określonych w art. 21
akapit pierwszy Statutu TSUE przez rozpatrywaną skargę, jak również w art. 76 lit. d) RegPostUE, ponieważ treść
skargi nie została oficjalnie opublikowana. Na marginesie warto zauważyć, że z informacji podanych przez KE
wynika, że w 2021 r. wolumen umów kredytu hipotecznego, które zawierają odniesienie do stopy CHF LIBOR,
wynosił w Unii łącznie 35 mld euro. Najwięcej takich umów (spośród nadal obowiązujących) zostało zawartych
w Polsce. Z danych NBP wynika, że na koniec 2020 r. ponad 410 000 gospodarstw domowych w Polsce posiadało
umowy o kredyt hipoteczny, zawierające odniesienie do stopy CHF LIBOR. Większość tych kredytów hipotecznych
ma charakter długoterminowy - terminy ich spłaty przypadają po 2030 r.

Postanowienie TSUE z 28.1.2022 r., Sołowicz przeciwko Komisji, T-725/21

Do 31.12.2021 r. banki w Unii stosowały stopę CHF LIBOR jako stopę referencyjną w przypadku znacznej liczby pozostających do spłaty kredytów hipotecznych, udzielonych klientom indywidualnym. Postanowienie TSUE z 28.1.2022 r., Sołowicz przeciwko Komisji, T-725/21, dotyczyło odrzucenia skargi frankowiczki na rozporządzenie wprowadzające wskaźnik SARON.