Zawieszenie a zakończenie działalności gospodarczej

Stanowisko WSA w Gliwicach dotyczące przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w kontekście zawieszenia działalności gospodarczej. Ustawa o świadczeniach rodzinnych jako podstawa materialnoprawna. Analiza postępowania administracyjnego oraz skargi do sądu administracyjnego.

Tematyka: zawieszenie działalności gospodarczej, świadczenie pielęgnacyjne, rezygnacja z pracy zarobkowej, postępowanie administracyjne, skarga do sądu administracyjnego

Stanowisko WSA w Gliwicach dotyczące przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w kontekście zawieszenia działalności gospodarczej. Ustawa o świadczeniach rodzinnych jako podstawa materialnoprawna. Analiza postępowania administracyjnego oraz skargi do sądu administracyjnego.

Stanowisko, że osoba, która zawiesiła działalność gospodarczą lub zaprzestała jej prowadzenia, ale nie
wykreśliła, nie spełnia warunku przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w postaci rezygnacji
z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, ponieważ taka osoba jest przedsiębiorcą, składa deklaracje,
wypełnia obowiązki związane z czynnościami do dnia jej zawieszenia jest błędne – stwierdził WSA
w Gliwicach.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uznał, że decyzja SKO w Katowicach w zakresie, w którym nie
przyznaje M.G. (dalej: Skarżący) prawa do świadczenia pielęgnacyjnego za okres od 1.12.2020 r. do 4.3.2021 r.
została wydana z naruszeniem obowiązujących przepisów uzasadniających jej uchylenie w tej części.
Stan prawny
Podstawę materialnoprawną wskazanego rozstrzygnięcia stanowiła ustawa z 28.11.2003 r. o świadczeniach
rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 615; dalej: ŚwRodzU), w szczególności art. 17 ust. 1 ŚwRodzU, zgodnie
z którym świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
• matce albo ojcu;
• opiekunowi faktycznemu dziecka;
• osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną;
• innym osobom, na        których   ciąży   obowiązek    alimentacyjny,   z wyjątkiem   osób    o znacznym    stopniu
niepełnosprawności
– jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą
legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności
łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie
ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna
dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Definicja pracy zarobkowej została natomiast zawarta w art. 3 pkt 22 ŚwRodzU, w myśl którego zatrudnienie lub inna
praca zarobkowa oznacza wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego, umowy o pracę
nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy
o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni
usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.
Postępowanie administracyjne
W rozpatrywanej sprawie Burmistrz Miasta S. (dalej: Organ I instancji) odmówił przyznania Skarżącemu świadczenia
pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad H.G.
(dalej: matka Skarżącego) legitymującej się orzeczeniem o trwałej niezdolności do samodzielnej egzystencji,
podnosząc dwie przyczyny odmowy. Po pierwsze powstaniem niepełnosprawności po 18 roku życia oraz po drugie –
prowadzenie przez Skarżącego działalności gospodarczej, czym Skarżący nie wypełnił kryterium z art. 17 ust. 1 pkt 4
ŚwRodzU. Jednocześnie wskazano, że bezsporne jest, że to Skarżący sprawuje całodobową opiekę nad matką, jest
zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w B. jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku i prowadzi
działalność gospodarczą pod nazwą „A”.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło wskazaną decyzję i przyznało Skarżącemu prawo do świadczenia
pielęgnacyjnego od 4.3.2021 r. do 31.3.2021 r. w kwocie 1716,70 zł oraz od 1.4.2021 r. na czas nieokreślony
w kwocie 1971 zł miesięcznie. Z uzasadnienia rozstrzygnięcia wynika, że SKO nie podzieliło stanowiska Organu
I instancji w zakresie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w oparciu o art. 17 ust. 1b
ŚwRodzU, w zakresie, w którym został uznany za niekonstytucyjny. Jak wskazał NSA w uzasadnieniu wyr.
z 5.12.2017 r. (I OSK 1079/17, 
), jeżeli Trybunał Konstytucyjny uznał w wyroku z 21.10.2014 r. (K 38/13,
) wskazany przepis za niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie, w jakim różnicuje prawo do
świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku
określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, to znaczy, że od 23.10.2014 r.,
w którym weszło w życie omawiane orzeczenie TK, przepis ten nie może być stosowany w dotychczasowym
kształcie.





W odniesieniu natomiast do drugiej podstawy odmowy opartej na art. 17 ust. 1 pkt 4 ŚwRodzU Kolegium uznało, że
Skarżącemu przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego od dnia wykreślenia działalności gospodarczej.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze przywołało art. 3 pkt 22 ŚwRodzU wyjaśniając, że sformułowanie
„zatrudnienie lub inna praca zarobkowa” jest związane z określonymi stosunkami prawnymi, a nie
okolicznościami faktycznymi, a w ocenie SKO osoba, która zawiesiła działalność gospodarczą lub jej
prowadzenia zaprzestała, ale jej nie wykreśliła nie spełnia warunku rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej, ponieważ osoba taka jest przedsiębiorcą, składa deklaracje, wypełnia obowiązki związane
z czynnościami do dnia jej zawieszenia, mimo że od jakiegoś okresu nie świadczy swoich usług i nie otrzymuje
wynagrodzenia. Gdyby działalność była wykreślona to – w ocenie SKO – Skarżący spełniałby kryteria do przyznania
świadczenia pielęgnacyjnego. W związku z powyższym SKO stwierdziło, że Skarżący spełnia przesłanki ustawowe
do przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego dopiero w okresie od dnia wykreślenia działalności
gospodarczej na czas nieokreślony (zgodnie z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności).
Skarga do sądu administracyjnego
W skardze do WSA w Gliwicach Skarżący zaskarżył decyzję w części, w jakiej nie przyznano mu świadczenia
pielęgnacyjnego od 1.12.2020 r. do 4.3.2021 r. i zarzucił naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe
zastosowanie art. 17 ust. 1 ŚwRodzU. Skarżący podkreślił, że zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej
w 2001 r., natomiast wykreślenie nastąpiło 2021 r., a skutkiem tych działań była faktyczna rezygnacja z wykonywanej
dotychczas działalności gospodarczej oraz utrata dochodu osiąganego z tego tytułu.
Istota sporu
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wskazał, że kluczową kwestią pozostaje odpowiedź na pytanie, czy
w okresie poprzedzającym wskazaną datę, tj. od 1.12.2020 r. do 4.3.2021 r. wpis widniejący w Centralnej Ewidencji
i Informacji o Działalności Gospodarczej (dalej: CEIDG) może być traktowany jako tożsamy z rezygnacją
z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem
o znacznym stopniu niepełnosprawności (w rozumieniu art. 17 ust. 1 ŚwRodzU).
Stanowisko WSA w Gliwicach
W ocenie WSA w Gliwicach decyzja SKO o odmowie przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego we
wskazanym okresie, niewyartykułowana jednak wprost w sentencji zaskarżonej decyzji, została dokonana przy
całkowitym pominięciu widniejącego w CEIDG wpisu w zakresie daty zaprzestania przez Skarżącego wykonywania
działalności gospodarczej oraz pominięciu oceny, czy ewentualnie zaprzestanie działalności nastąpiło, jak tego
wymaga przepis ustawy, „w celu” sprawowania opieki nad matką. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji SKO odnosi
się wyłącznie do daty wykreślenia działalności gospodarczej. W ocenie SKO „osoba, która zawiesiła działalność
gospodarczą lub zaprzestała jej prowadzenia ale jej nie wykreśliła nie spełnia warunku rezygnacji z zatrudnienia lub
innej pracy zarobkowej”. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach nie podziela jednak wskazanego stanowiska.
Jak słusznie podkreśla się w orzecznictwie sądowoadministracyjnym zawieszenie wykonywania działalności
gospodarczej jest tożsame z rezygnacją z innej pracy zarobkowej, o jakiej stanowi art. 17 ust. 1 ŚwRodzU.
Zgodnie bowiem z art. 25 ust. 1 ustawy z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.;
dalej: PrPrzed) w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać
działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Zawieszenie
działalności gospodarczej należy zatem uznać za faktyczną rezygnację z jej wykonywania (wyrok WSA w Warszawie
z 27.9.2012 r., I SA/Wa 1596/12, 
).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach przyjął za własny pogląd o konieczności odczytywania regulacji
objętych przedmiotem niniejszego postępowania przez pryzmat zasad i wartości wyrażonych w Konstytucji RP, przy
uwzględnieniu celu unormowań, którym jest przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego osobom rzeczywiście
sprawującym opiekę nad bliskimi osobami niepełnosprawnymi wymagającymi tej opieki. Ma to istotne znaczenie
również dla oceny zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej. Do zawartej w CEIDG daty zaprzestania
wykonywania działalności gospodarczej SKO jednak w ogóle się nie odniosło. Przy dokonywanej analizie SKO nie
powinno również pominąć wynikających z CEIDG zmian we wpisie dotyczących kwestii Numeru Identyfikacji
Podatkowej oraz numeru REGON pod kątem daty nadania tych numerów istotnych z punku widzenia faktycznego
prowadzenia działalności gospodarczej, na które to okoliczności WSA w Gliwicach zwrócił uwagę z urzędu.
Z uwagi na powyższe ustalenia WSA w Gliwicach uchylił zaskarżoną decyzję, w zakresie w którym nie przyznano
Skarżącemu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego za okres od 1.12.2020 r. do 4.3.2021 r. i wskazał, że konieczne
jest ustalenie, czy zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez Skarżącego nastąpiło w celu
sprawowania opieki nad osobą jej wymagającą, przy ustaleniu spełnienia pozostałych przesłanek.

Komentarz
W komentowanym rozstrzygnięciu WSA w Gliwicach przedstawił pogląd o definiowaniu jednego z ustawowych
warunków przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, jakim jest „rezygnacja z zatrudnienia lub innej pacy



zarobkowej” w kontekście prowadzonej działalności gospodarczej. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
wskazał, że do spełnienia przedmiotowej przesłanki wystarczające jest – wbrew argumentacji przedstawionej
w niniejszej sprawie przez SKO, zgodnie zaś ze stanowiskiem prezentowanym w orzecznictwie sądów
administracyjnych – już samo zawieszenie wykonywania takiej działalności, o ile tylko doszło do niego z uwagi na
konieczność sprawowania opieki nad osobą jej wymagającą. Nie ma konieczności, by wnioskujący o prawo do
świadczenia pielęgnacyjnego zakończył dotychczasową działalność i dokonał jej wykreślenia z odpowiedniego
rejestru.

Wyrok WSA w Gliwicach z 19.1.2022 r., II SA/Gl 672/21, 
.







Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił decyzję SKO w Gliwicach, stwierdzając, że zawieszenie działalności gospodarczej jest równoznaczne z rezygnacją z innej pracy zarobkowej. Konieczne jest uwzględnienie okoliczności faktycznych i celów ustawy o świadczeniach rodzinnych.