Ujawnienie informacji poufnych przez dziennikarza
Trybunał orzekł, że ujawnienie przez dziennikarza informacji poufnej dotyczącej publikacji artykułu relacjonującego pogłoski o przejęciu spółek notowanych na giełdzie nie narusza unijnego rozporządzenia w sprawie nadużyć na rynku. Ważne jest, aby ujawnienie było konieczne do wykonywania zawodu dziennikarza oraz proporcjonalne. TSUE podkreślił, że precyzyjność informacji jest istotna, a faktory takie jak renoma dziennikarza i podmiotu prasowego mogą wpływać na jej wiarygodność. Rozważania dotyczące wolności prasy są istotne w kontekście ujawniania informacji poufnych do celów dziennikarskich.
Tematyka: Ujawnienie informacji poufnych, dziennikarz, TSUE, rozporządzenie 596/2014/UE, precyzyjność informacji, wolność prasy, integralność rynków finansowych
Trybunał orzekł, że ujawnienie przez dziennikarza informacji poufnej dotyczącej publikacji artykułu relacjonującego pogłoski o przejęciu spółek notowanych na giełdzie nie narusza unijnego rozporządzenia w sprawie nadużyć na rynku. Ważne jest, aby ujawnienie było konieczne do wykonywania zawodu dziennikarza oraz proporcjonalne. TSUE podkreślił, że precyzyjność informacji jest istotna, a faktory takie jak renoma dziennikarza i podmiotu prasowego mogą wpływać na jej wiarygodność. Rozważania dotyczące wolności prasy są istotne w kontekście ujawniania informacji poufnych do celów dziennikarskich.
Trybunał orzekł, że ujawnienie przez dziennikarza informacji poufnej, dotyczącej zbliżającej się publikacji artykułu relacjonującego pogłoski o przejęciu spółek notowanych na giełdzie, nie narusza unijnego rozporządzenia w sprawie nadużyć na rynku. Warunkiem jest, by ujawnienie było konieczne do wykonywania zawodu dziennikarza oraz by było zgodne z zasadą proporcjonalności. Stan faktyczny A. (dziennikarz finansowy) jest autorem m.in. dwóch artykułów opisujących pogłoski o złożeniu publicznych ofert przejęcia spółek H. i M. po cenach znacznie przewyższających notowania ich akcji na rynku Euronext. Następnego dnia po publikacji kurs akcji tych spółek znacznie wzrósł. W ramach dochodzenia przeprowadzonego przez francuski urząd ds. rynków finansowych (dalej: AMF) okazało się, że na krótko przed publikacją tych artykułów niektórzy brytyjscy rezydenci złożyli zlecenia zakupu akcji H. i M., a wkrótce po tej publikacji je sprzedali. AMF zarzucił A. przekazanie rezydentom informacji poufnej, dotyczącej publikacji artykułów, i nałożył na niego karę pieniężną w kwocie 40 tys. euro. Informacja „precyzyjna” TSUE przypomniał, że wśród elementów definiujących pojęcie „informacji wewnętrznej (poufnej)”, zawartej w art. 1 pkt. 1 dyrektywy 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 28.1.2003 r. w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku) (Dz.Urz. UE L z 2003 r. Nr 96, s. 16), istnieje wymóg precyzyjności. Informacje „o ściśle określonym charakterze (precyzyjne)” muszą spełniać dwie przesłanki: po pierwsze, wskazują one na zestaw okoliczności, które zaistniały lub ich zaistnienie można przewidywać w sposób uzasadniony, lub wydarzenie, które miało miejsce lub można je przewidywać w sposób uzasadniony; po drugie, są na tyle precyzyjne, aby umożliwić wyciągnięcie wniosków w zakresie możliwego wpływu tego zestawu okoliczności lub wydarzenia na ceny instrumentów finansowych lub związanych z nimi pochodnych instrumentów finansowych. Sąd odsyłający miał wątpliwości co do drugiej z przesłanek. Trybunał wskazał, że precyzyjności danej informacji nie można wykluczyć tylko z tego powodu, że należy ona do kategorii informacji dotyczących zbliżającej się publikacji artykułów relacjonujących pogłoski rynkowe, dotyczących możliwego przedstawienia publicznej oferty przejęcia. Podkreślił, że należy zbadać poziom szczegółowości treści tej pogłoski oraz wiarygodność relacjonującego ją źródła. W tym kontekście wzmianka o proponowanej cenie nabycia tych akcji, stanowiąca część składową pogłoski dotyczącej publicznej oferty przejęcia akcji emitenta instrumentów finansowych, może mieć wpływ na ocenę precyzyjności informacji. Zdaniem TSUE poza treścią danego artykułu prasowego inne elementy także mogą przyczynić się do zapewnienia precyzyjności informacji. R enoma dziennikarza, który podpisał się pod artykułami prasowymi, a także renoma podmiotu prasowego, który zapewnił publikację tych artykułów, mogą w okolicznościach konkretnej sprawy zostać uznane za decydujące, ponieważ czynniki te pozwalają na dokonanie oceny wiarygodności relacjonowanych pogłosek. Trybunał orzekł, że art. 1 pkt 1 dyrektywy 2003/6/WE należy interpretować w ten sposób, iż w celu zakwalifikowania informacji jako poufnej, informację „precyzyjną” w rozumieniu tego przepisu może stanowić informacja dotycząca zbliżającej się publikacji artykułu prasowego, relacjonującego pogłoskę rynkową dotyczącą emitenta instrumentów finansowych. Dla dokonania oceny tej przesłanki „precyzyjności” znaczenie mają następujące elementy, o ile zostały one podane do wiadomości przed tą publikacją: okoliczność, że artykuł prasowy będzie zawierał wzmiankę o cenie, po której mają zostać zakupione papiery wartościowe tego emitenta w ramach ewentualnej publicznej oferty przejęcia; tożsamość dziennikarza, który podpisał się pod tym artykułem, oraz nazwa podmiotu prasowego, który go opublikował. W odniesieniu do rzeczywistego wpływu tej publikacji na cenę papierów wartościowych, do których się ona odnosi (chociaż wpływ może stanowić dowód ex post na to, że ta informacja jest precyzyjna) to w sytuacji braku zbadania innych okoliczności znanych lub ujawnionych przed tą publikacją nie może on sam w sobie wystarczyć do wykazania, iż ów wymóg precyzyjności został spełniony. Ujawnienie do celów dziennikarskich Z art. 21 rozporządzenia z 16.4.2014 r. Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 596/2014 w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenia w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylającego dyrektywę 2003/6/WE i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE (Dz.Urz. UE L z 2014 r. Nr 173, s. 1) wynika, że w sytuacji, gdy informacje są ujawniane do celów dziennikarskich lub do celów innych form wypowiedzi w środkach przekazu, taki czyn podlega ocenie z uwzględnieniem zasad rządzących wolnością prasy i wolnością wypowiedzi w innych środkach przekazu, oraz zasad lub kodeksów obowiązujących w zawodzie dziennikarza. Ważne jest, by osoba, która doprowadziła do ujawnienia, lub osoby blisko z nią związane, nie czerpały, bezpośrednio lub pośrednio, zysków z jej ujawnienia, oraz poprzez to ujawnienie nie miały zamiaru wprowadzić rynku w błąd. Trybunał przypomniał, że rozporządzenie 596/2014/UE ma na celu zapewnienie integralności rynków finansowych poprzez zakazanie nadużyć, takich jak wykorzystywanie informacji poufnych i ich bezprawne ujawnianie. Zgodnie z motywem 77 rozporządzenia 596/2014/WE ten cel należy realizować z poszanowaniem praw podstawowych i zasad ustanowionych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE C z 2016 r. Nr 202 s. 389; dalej: KPP), w szczególności wolności prasy i wolności wypowiedzi w innych mediach (art. 11 KPP). Ponadto w celu dokonania wykładni art. 11 KPP, zgodnie z art. 52 ust. 3 KPP, należy wziąć pod uwagę orzecznictwo ETPC dotyczące art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. poz. 284 ze zm.) (wyrok z 14.2.2019, C-345/17, Buivids, pkt 65). Trybunał orzekł, że art. 21 rozporządzenia 596/2014/UE należy interpretować w ten sposób, że za dokonane „do celów dziennikarskich” w rozumieniu tego artykułu należy uznać ujawnienie przez dziennikarza informacji, dotyczącej zbliżającej się publikacji podpisanego przezeń artykułu relacjonującego pogłoskę rynkową, w sytuacji gdy ujawnienie to jest niezbędne do prawidłowego wykonywania działalności dziennikarskiej, która obejmuje czynności dochodzeniowe prowadzone na potrzeby przygotowywania publikacji. Bezprawność Art. 10 ust. 1 rozporządzenia 596/2014/UE stanowi, że bezprawne ujawnienie informacji poufnych, zabronione na podstawie art. 14 lit. c) rozporządzenia 596/2014/UE, ma miejsce wówczas, gdy osoba znajdująca się w posiadaniu informacji poufnych ujawnia je innej osobie, z wyjątkiem przypadków, gdy ujawnienie to odbywa się w normalnym trybie wykonywania czynności w ramach zatrudnienia, zawodu lub obowiązków. Trybunał stwierdził, że gdy dziennikarz ujawnia informacje poufne „do celów dziennikarskich” w rozumieniu art. 21 rozporządzenia 596/2014/UE, ten wyjątek należy interpretować w taki sposób, aby zachować skuteczność (effet utile) tego przepisu w świetle jego celu, a mianowicie poszanowania wolności prasy i wolności wypowiedzi w innych mediach, zagwarantowanych w szczególności w art. 11 KPP (wyrok TSUE z 29.7.2019 r., Spiegel Online, C-516/17, pkt 55). Zatem wynikający z art. 10 rozporządzenia 596/2014/UE wymóg, aby takie ujawnienie było konieczne do wykonywania zawodu dziennikarza, a także proporcjonalny charakter tego ujawnienia, należy oceniać z uwzględnieniem faktu, że art. 10 rozporządzenia 596/2014/UE w zakresie, w jakim stanowi ograniczenie prawa podstawowego zagwarantowanego w art. 11 KPP, należy interpretować zgodnie z wymogami ustanowionymi w art. 52 ust. 1 KPP. W celu ustalenia, czy takie ujawnienie jest proporcjonalne w rozumieniu art. 10 rozporządzenia 596/2014/UE TSUE wskazał, że należy zbadać, czy ograniczenie wolności prasy, które spowodowałoby zakaz takiego ujawnienia, byłoby nadmierne w stosunku do szkody, jaką takie ujawnienie mogłoby spowodować dla integralności rynków finansowych. Trybunał orzekł, że art. 10 i 21 rozporządzenia 596/2014/UE należy interpretować w ten sposób, że ujawnienie przez dziennikarza informacji poufnych jest zgodne z prawem, jeżeli należy je uznać za konieczne do wykonywania tego zawodu i za zgodne z zasadą proporcjonalności. Komentarz Niniejszy wyrok dotyczy wzajemnej relacji zakazu ujawniania informacji poufnych oraz wolności prasy. W pierwszej kolejności Trybunał wyjaśnił pojęcie informacji poufnej - por. art. 3 pkt 52 ustawy z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 328), a dokładnie przesłankę precyzyjności. Trybunał trafnie przyjął, że nie można wykluczyć, iż informacja może zostać uznana za informację precyzyjną w rozumieniu art. 1 pkt. 1 dyrektywy 2003/6/WE tylko z tego powodu, że dotyczy ona zbliżającej się publikacji artykułu relacjonującego pogłoskę rynkową o przejęciu spółki giełdowej. Wszak powzięcie przez inwestora wiadomości o zbliżającej się publikacji pogłoski może w pewnych okolicznościach wystarczyć do przyznania mu przewagi nad innymi inwestorami. Trybunał podkreślił, że sąd krajowy powinien zweryfikować w każdej takiej sprawie zwłaszcza poziom szczegółowości treści tej pogłoski, jak też wiarygodność relacjonującego ją źródła, np. biorąc pod uwagę tożsamości autora tego artykułu i podmiotu prasowego, który go opublikował. Należy zaznaczyć, że chociaż rozważania TSUE w tej części uzasadnienia omawianego wyroku odnoszą się do dyrektywy 2003/6/WE, to zachowują pełną aktualność na gruncie rozporządzenia 596/2014/UE. W niniejszym wyroku TSUE wyjaśnił szczegółowo, jak należy rozumieć wyrażenie „do celów dziennikarskich”, zawarte w art. 21 rozporządzenia 596/2014/UE. Podkreślił, że odnosi się ono nie tylko do ujawniania informacji, ale również do ujawniania, które wpisuje się w proces prowadzący do takiej publikacji. Zatem sąd krajowy powinien każdorazowo zweryfikować po pierwsze, czy takie ujawnienie było konieczne do wykonywania zawodu dziennikarza, a po drugie, czy jest ono zgodne z zasadą proporcjonalności. Wyrok TSUE z 15.3.2022 r., Autorité des marchés financiers, C-302/20,
Trybunał orzekł, że ujawnienie przez dziennikarza informacji poufnych jest zgodne z prawem, jeżeli jest konieczne do wykonywania zawodu i zgodne z zasadą proporcjonalności. Wyrok TSUE precyzuje interpretację przepisów dotyczących ujawniania informacji poufnych w kontekście wolności prasy i integralności rynków finansowych.