Działalność przeważająca - próba definicji

Tematyka: działalność przeważająca, WSA Gdańsk, ZUS, ulga, PKD, działalność gospodarcza, rodzaj działalności, procentowy udział, wartość przychodów, składki, stan faktyczny, decyzja, ulga, statystyka

WSA w Gdańsku wskazał, że rodzaj przeważającej działalności ustala się na podstawie procentowego
udziału poszczególnych rodzajów działalności w ogólnej wartości przychodów ze sprzedaży lub, jeżeli nie
jest możliwe zastosowanie tego miernika - na podstawie udziału pracujących, wykonujących poszczególne
rodzaje działalności, w ogólnej liczbie pracujących.
Zaskarżona decyzja
Aktem poddanym kontroli sądowej jest decyzja Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS) z 26.1.2021
r., którą odmówiono M. K. (dalej: Skarżąca) prawa do zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek za
listopad 2020 r. W ocenie ZUS, na 30.9.2020 r. kod Polskiej Klasyfikacji Działalności (dalej: PKD), tj. 46.42.Z
(sprzedaż hurtowa odzieży i obuwia), przeważającej działalności Skarżącej, w bazie CEIDG oraz REGON nie
uprawniał do skorzystania ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek. Skarżąca wskazała, że ZUS nie dokonał
ustalenia prawidłowego stanu faktycznego, skupiając się na wskazanym w CEIDG oraz REGON przeważającym
PKD prowadzonej działalności gospodarczej, podczas gdy Skarżąca od kilku lat prowadzi działalność gospodarczą
oznaczoną według PKD numerem 47.71.Z (sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych
sklepach), co wynika z dokumentacji księgowej i co uprawnia ją do zwolnienia z opłacania składek.
Zwolnienie ze składek na ubezpieczenia
Mając na uwadze oś sporu WSA w Gdańsku wskazał, że zgodnie z art. 31zo ust. 10 ustawy z 2.3.2020 r.
o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych
chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2095, dalej: KoronawirusU)
płatnikowi składek prowadzącemu na 30.9.2020 r., działalność gospodarczą oznaczoną według PKD 2007, jako
rodzaj przeważającej działalności, kodami m.in. 47.71.Z, przysługuje prawo do zwolnienia z obowiązku opłacania
należnych składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz
Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, za
okres 1-30.11.2020 r., wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres, jeżeli był zgłoszony jako
płatnik składek do 30.6.2020 r. i przychód z tej działalności w rozumieniu przepisów podatkowych uzyskany
w listopadzie 2020 r. był niższy co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w listopadzie 2019 r.
Działalność przeważająca
Jak zauważył WSA w Gdańsku, w sprawie kluczowe jest zatem wyjaśnienie pojęcia „przeważająca działalność”.
W tym kontekście WSA w Gdańsku wskazał, że:
• klasyfikacja PKD unormowana jest w rozporządzeniu Rady Ministrów z 24.12.2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji
Działalności (Dz.U. z 2007 r. poz. 1885), w załączniku do którego wyjaśniono, że przeważającą działalnością
jednostki statystycznej jest działalność posiadająca największy udział wskaźnika (np. wartość dodana,
produkcja brutto, wartość sprzedaży, wielkość zatrudnienia lub wynagrodzeń) charakteryzującego
działalność jednostki;
• w art. 42 ust. 3 pkt 4 ustawy z 29.6.1995 r. o statystyce publicznej (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 459) wskazano, że
wpisowi do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON) podlegają informacje
dotyczące wykonywanej działalności, w tym rodzaj przeważającej działalności;
• w § 9 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 30.11.2015 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia
i aktualizacji krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, wzorów wniosków, ankiet
i zaświadczeń (Dz.U. z 2015 r. poz. 2009) postanowiono, że wykonywaną działalność wpisuje się w postaci wykazu
rodzajów działalności kodowanych według PKD na poziomie działu, grupy, klasy lub podklasy, a rodzaj
przeważającej działalności na poziomie podklasy.
• w § 9 ust. 2 pkt 1 ww. rozporządzenia stanowi z kolei, że w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych
niemających osobowości prawnej, których celem jest osiąganie zysku, zakładów działalności gospodarczej:
stowarzyszeń, organizacji społecznych, fundacji, związków zawodowych, kościołów, rodzaj przeważającej
działalności ustala się na podstawie procentowego udziału poszczególnych rodzajów działalności w ogólnej
wartości przychodów ze sprzedaży lub, jeżeli nie jest możliwe zastosowanie tego miernika - na podstawie
udziału pracujących, wykonujących poszczególne rodzaje działalności, w ogólnej liczbie pracujących.
W świetle ww. regulacji jedynym możliwym sposobem odkodowania pojęcia „przeważająca działalność” jest przyjęcie
go w znaczeniu wynikającym z ww. przepisów statystycznych. Statystyczny charakter ma też informacja o tzw.

działalności przeważającej, którą dany podmiot musi obowiązkowo podać rejestrując działalność gospodarczą.
Należy zatem - zdaniem WSA w Gdańsku - stwierdzić, że podmiot uprawiony do otrzymania ulgi to płatnik składek
prowadzący na dzień złożenia wniosku o zwolnienie z opłacania składek przeważającą działalność według podanego
w przepisie PKD, a dana przeważająca działalność jest ustalona na podstawie procentowego udziału
poszczególnych rodzajów działalności w ogólnej wartości przychodów ze sprzedaży lub - jeżeli nie jest możliwe
zastosowanie tego miernika - na podstawie udziału pracujących, wykonujących poszczególne rodzaje działalności,
w ogólnej liczbie pracujących.
Wpis do rejestru
WSA w Gdańsku wskazał również, że z uwagi na istotę postępowania rejestracyjnego organ ewidencyjny, ani później
organ podatkowy, nie badają z urzędu zgodności zadeklarowanej działalności (zgodnie z PKD), z ewentualnymi
czynnościami, które w ramach tej działalności podatnik zamierza faktycznie podjąć. W orzecznictwie sądów
administracyjnych przyjmuje się, że wpis do ewidencji działalności gospodarczej jest swoistą deklaracją
(zgłoszeniem) zamierzonej przez osobę fizyczną działalności, ma on charakter deklaratoryjny i rodzi jedynie
domniemanie faktyczne jej prowadzenia (np. wyrok NSA z 26.8.2014 r., II GSK 1010/13,
). W zakresie
charakteru prawnego wniosku przedsiębiorcy o wpisanie lub aktualizację danych do rejestru REGON przywołać
należy orzecznictwo SN, zgodnie z którym informacja o rodzaju działalności wynikająca z rejestru REGON nie tworzy
żadnego stanu prawnego, a jedynie ma potwierdzać stan faktyczny według oświadczenia wiedzy podmiotu
prowadzącego taką działalność. Oświadczenia wiedzy mają charakter potwierdzenia faktów. Mogą być więc
zakwestionowane, ponieważ stan nimi stwierdzony jako fakt podlega ocenie w kategoriach prawdy lub fałszu.
Okoliczność, czy zawarta w oświadczeniu informacja jest prawdziwa, jest zatem kwestią dowodową (np. wyrok SN
z 7.1.2013 r., II UK 142/12,
). Nie można zatem przyjąć, że dane w zakresie PKD ujęte w rejestrze REGON
w każdym przypadku są danymi prawidłowymi, a w konsekwencji, że zawsze podanie innego rodzaju działalności
według PKD niż wynikający z rejestru REGON będzie podaniem nieprawdziwej informacji. Podsumowując WSA
w Gdańsku wskazał, że wpis w CEIDG nie ma charakteru pewnego, tj. korzysta z domniemania prawdziwości, jest
jednak ono wzruszalne, a zatem nie można takiego wpisu traktować jako gwarancji, że podmiot wnioskujący o ulgę
na pewno spełnia wymóg ustawowy, co uzasadniałoby wyłączność takiego dowodu i przesądzało o prawidłowości
postępowania ZUS.
Rozstrzygnięcie WSA w Gdańsku
W związku z powyższym, przyjęty przez ZUS sposób wykładni art. 31zo ust. 10 KoronawirusU, sprowadzający się
jedynie do sprawdzenia zapisu w odpowiedniej rubryce CEIDG (REGON), uznać należało - w ocenie WSA
w Gdańsku - za nieprawidłowy. Wpis w CEIDG (REGON), w rubryce zadeklarowanej przeważającej działalności, nie
uzasadnia bowiem pominięcia faktycznie prowadzonej przez dany podmiot przeważającej działalności, skoro istnieje
możliwość wykazania spełnienia warunku do przyznania ulgi w inny sposób, na podstawie innych
dowodów/dokumentów. O ile oczywiście, jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie, strona kwestionuje zasadność
rozstrzygnięcia na podstawie kodu PKD wpisanego w rubryce przeważającej działalności, wskazując jednocześnie,
że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wskazanego w art. 31zo ust. 10 KoronawirusU kodu PKD 2007. Ze
wskazanych powyżej względów wydane w sprawie decyzje WSA w Gdańsku ocenił jako wadliwe, bowiem
przedwcześnie przyjęto, że Skarżąca podlega wyłączeniu z kręgu podmiotów mogących ubiegać się o ulgę, bez
umożliwienia wykazania, że spełnia ona kryterium prowadzenia na 30.9.2020 r. przeważającej działalności według
PKD wskazanych w art. 31zo ust. 10 KoronawirusU. Jednocześnie, zdaniem WSA w Gdańsku, ZUS dokonał
nieprawidłowej wykładni treści analizowanego przepisu, bowiem z jego językowego brzmienia wynika, że ulgę należy
przyznać na wniosek płatnika prowadzącego, na określony dzień, z opłacania składek, działalność gospodarczą
oznaczoną według PKD 2007, jako rodzaj przeważającej działalności wymienionymi tam kodami. Ustawodawca nie
zastrzegł w tej regulacji, że chodzi o kod PKD wpisany jako rodzaj przeważającej działalności w odpowiednim
rejestrze (CEIDG, REGON). Takie rozumienie analizowanej regulacji jest wadliwe, niezasadnie pomija kwestię
faktycznej przeważającej działalności danego podmiotu, a przez to nie realizuje ratio legis przepisów
antykryzysowych.

Komentarz
Na tle stanu faktycznego ustalonego w rozpatrywanej sprawie WSA w Gdańsku wypowiedział się na temat wpisu
w rejestrze (CEIDG, REGON) i wskazał, że ma on charakter deklaratoryjny, tj. wtórny i jedynie potwierdzający stan
faktyczny. W tym kontekście WSA w Gdańsku podjął również próbę zdefiniowania pojęcia „przeważającej
działalności gospodarczej przedsiębiorcy”, a wskazując sposób jej ustalenia odwołał się do przepisów statystycznych,
które odnoszą się do dwóch wskaźników, tj.: (i) procentowego udziału poszczególnych rodzajów działalności
w ogólnej wartości przychodów ze sprzedaży lub (ii) procentowego udziału pracujących, wykonujących poszczególne
rodzaje działalności, w ogólnej liczbie pracujących.

Wyrok WSA w Gdańsku z 12.4.2022 r., I SA/Gd 1636/21,

WSA w Gdańsku wyjaśnił pojęcie 'przeważająca działalność' odnosząc się do przepisów statystycznych. Podmiot uprawniony do ulgi musi prowadzić działalność według określonego PKD i udowodnić spełnienie warunków. Decyzje ZUS zostały uznane za wadliwe, gdyż nie uwzględniały faktycznej przeważającej działalności danego podmiotu. WSA w Gdańsku podjął próbę zdefiniowania terminu 'przeważająca działalność gospodarcza przedsiębiorcy' odwołując się do wskaźników statystycznych.