Obniżka VAT m.in. na żywność, paliwa i prąd przedłużona do 31.10.2022 r.

Jednym z praktycznych przejawów funkcjonowania tzw. tarczy antyinflacyjnej jest czasowa obniżka stawek VAT. Chodzi o 0% VAT na żywność, gaz i nawozy. Oraz odpowiednio obniżone stawki VAT na energię elektryczną, cieplną i paliwa. Obniżka została przedłużona do 31.10.2022 r. Zmiana ta wpisuje się w trend wspierania konsumentów w obliczu wzrostu cen i inflacji. Obniżki stawek VAT mają charakter tymczasowy i zostały wydłużone na mocy ustawy z 7.7.2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom.

Tematyka: obniżka VAT, żywność, paliwa, prąd, stawki VAT, PomocKredytU, wsparcie konsumentów, inflacja, regulacje UE

Jednym z praktycznych przejawów funkcjonowania tzw. tarczy antyinflacyjnej jest czasowa obniżka stawek VAT. Chodzi o 0% VAT na żywność, gaz i nawozy. Oraz odpowiednio obniżone stawki VAT na energię elektryczną, cieplną i paliwa. Obniżka została przedłużona do 31.10.2022 r. Zmiana ta wpisuje się w trend wspierania konsumentów w obliczu wzrostu cen i inflacji. Obniżki stawek VAT mają charakter tymczasowy i zostały wydłużone na mocy ustawy z 7.7.2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom.

 

Jednym z praktycznych przejawów funkcjonowania tzw. tarczy antyinflacyjnej jest czasowa obniżka stawek
VAT. Chodzi o 0% VAT na żywność, gaz i nawozy. Oraz odpowiednio obniżone stawki VAT na energię
elektryczną, cieplną i paliwa. Pierwotnie, obniżka miała trwać jedynie do 31.7.2022 r. Dziś wiemy już, że
zostanie z nami (przynajmniej) do końca października.
Zgodnie z art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej:
VATU), stawka podatku wynosi 22%, z pewnymi rzecz jasna zastrzeżeniami. Dla towarów i usług wymienionych
w załączniku nr 3 do VATU, stawka podatku wynosi 7% VAT. Obecny poziom stawek VAT w wysokości 8% i 23% ma
charakter „tymczasowy”, od 1.1.2011 r. zgodnie z art. 146a i art. 146aa VATU. Towary i usługi wskazane
w załączniku 10 do VATU korzystają z 5% stawki VAT.
Czasowa obniżka – jednak do 31.10.2022 r.
Zgodnie z art. 146da ust. 1 VATU, w okresie od 1.2.2022 r. do 31.7.2022 r. obniżeniu do 0% uległa stawka VAT na
szereg towarów. Chodzi konkretnie o:
• podstawowe towary spożywcze wymienione w poz. 1-18 załącznika 10 do VATU (a więc m.in. mięso, pieczywo,
ryby, produkty mleczarskie, warzywa, owoce, zboże, tłuszcze i oleje, przetwory z warzyw, owoców, wody i niektóre
napoje);
• środki poprawiające właściwości gleby, stymulatory wzrostu oraz podłoży do upraw (z wyłączeniem podłoży
mineralnych), nawozy i środki ochrony roślin, zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej a także ziemi
ogrodniczej;
• gaz ziemny.
W tym samym okresie, obniżeniu z podstawowej do 5% uległa stawka VAT dla energii elektrycznej i cieplnej (art.
146db VATU). Do 8% VAT ze stawki podstawowej obniżona została zaś zgodnie z art. 146dc VATU stawka na
paliwa. A konkretnie, benzyny silnikowe (CN 2710 12 45 lub 2710 12 49) oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych
benzyn z biokomponentami, oleje napędowe (CN 2710 19 43 i 2710 20 11) oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych
olejów z biokomponentami, same biokomponenty stanowiące samoistne paliwa. Ale także na przeznaczone do
napędu silników spalinowych gaz ziemny (mokry) i pozostałe węglowodory gazowe (CN 2711, z wyłączeniem CN
2711 11 00 2711 21 00) oraz gazowe węglowodory alifatyczne objęte pozycją CN 2901, skroplone.
Zgodnie z art. 53 ustawy z 7.7.2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy
kredytobiorcom (Dz.U. z 2022 r. poz. 1488; dalej: PomocKredytU), stosowanie ww. preferencji zostało wydłużone do
31.10.2022 r. Wydłużony został też obowiązek przekazywania nabywcom ww. towarów w czytelnej informacji, że do
ich odstawy stosowana jest obniżona stawka podatku. Według wzoru skonstruowanego przez Ministra Finansów.

Komentarz
Opisywana zmiana została uwzględniona w przepisach PomocKredytU, której jednym z zasadniczych celów jest
wsparcie kredytobiorców dotkniętych skutkami wzrostu stóp referencyjnych NBP. Chodzi o tzw. wakacje kredytowe,
czyli zawieszenie obowiązku dokonywania płatności, do których kredytobiorca zobowiązany jest na podstawie
zawartej umowy o kredyt hipoteczny, niebędący kredytem walutowym. Maksymalny termin zawieszenia wykonania
umowy wynosi 2 miesiące w każdym z dwóch ostatnich kwartałów 2022 r. oraz 1 miesiąc w każdym kwartale 2023 r.
Okres zawieszenia wykonywania umowy nie jest traktowany jako okres kredytowania, dlatego okres kredytowania
oraz wszystkie terminy przewidziane w umowie kredytu, ulegają stosownemu przedłużeniu o okres, na który
nastąpiło zawieszenie wykonywania umowy.
Wydłużenie możliwości stosowania obniżonych stawek VAT wpisuje się w trend wspierania konsumentów w obliczu
galopujących cen i szalejącej inflacji. Jest to jednak z definicji wsparcie ograniczone w czasie. Pamiętać należy, że
na szczeblu wspólnotowym przyjęte zostały przepisy umożliwiające państwom członkowskim szersze (i stałe)
stosowanie obniżonych stawek VAT. Zasady te wynikają z przepisów Dyrektywy 2022/542 z 5.4.2022 r. w sprawie
zmiany dyrektyw 2006/112/WE i (UE) 2020/285 w zakresie stawek podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L
z 2022 r. Nr 107, s. 1). Na ich podstawie, państwa członkowskie mogą na stałe wprowadzić np. 0% stawkę VAT na
żywność oraz 5% VAT na energię elektryczną i cieplną. Ale już nie np. na gaz ziemny, choć tu możliwa jest
preferencja na poziomie 5% lub 8%. Nie skorzystają ze stałej obniżki stawek VAT za to paliwa konwencjonalne
(benzyny, oleje napędowe). Wciąż otwarte pozostaje więc pytanie o zgodność obniżki w tym zakresie z prawem UE.
Omawiane przedłużenie terminów ma jeszcze jeden (drobny) wymiar praktyczny. Otóż wiążące informacje stawkowe
(WIS) wydane w okresie czasowej obniżki wygasają z mocy prawa w przypadku zmiany przepisów VATU



odnoszących się do towaru, będącego przedmiotem tej WIS, w wyniku której WIS staje się niezgodna z tymi
przepisami. Wszystkie uzyskane w tym czasie WIS nie utracą mocy wiążącej 31.7.2022 r., lecz trzy miesiące później
(póki co).







 

Wydłużenie możliwości stosowania obniżonych stawek VAT ma na celu wsparcie konsumentów w obliczu galopujących cen i inflacji. Obniżki stawek VAT zostały przedłużone do 31.10.2022 r. Zgodnie z przepisami PomocKredytU, obowiązek przekazywania nabywcom informacji o obniżonej stawce podatku został wydłużony. Omawiana zmiana jest ograniczona w czasie i podlega regulacjom prawnym UE.