Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej a świadczenie pielęgnacyjne

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest utożsamiane z rezygnacją z innej pracy zarobkowej, bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Decyzja dotyczy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego Skarżącej z tytułu opieki nad niepełnosprawną matką. W analizie przepisów prawnych i orzecznictwa WSA w Łodzi podkreśla znaczenie zrozumienia kryterium rezygnacji z pracy zarobkowej w kontekście prowadzenia działalności gospodarczej.

Tematyka: Zawieszenie działalności gospodarczej, rezygnacja z pracy zarobkowej, świadczenie pielęgnacyjne, opieka nad osobą niepełnosprawną, WSA w Łodzi

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest w pełni utożsamiane z rezygnacją z innej pracy
zarobkowej, o jakiej mowa w art. 17 ust. 1 ŚwRodzU. Jednocześnie nie ma przy tym podstaw do wiązania
rezygnacji zatrudnienia z utratą dochodu.
Stan faktyczny
Przedmiotem skargi do WSA w Łodzi jest decyzja SKO utrzymująca w mocy decyzję Burmistrza A. o odmowie
przyznania M.B. (dalej: Skarżąca) prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej
pracy zarobkowej, wnioskowanego na jej niepełnosprawną matkę - S.B. (dalej: Matka Skarżącej).
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia SKO podniosło, że z akt sprawy wynika, iż Skarżąca jest córką S.B. i J.B.
i zamieszkuje wspólnie z rodzicami. Matka Skarżącej legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawności wydanym na stałe, z którego wynika, że nie da ustalić daty powstania jej niepełnosprawności.
Matka Skarżącej jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. J.B. - mąż Matki Skarżącej - również legitymuje się
orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Skarżąca w okresie od 1.5.2018 r. do 1.3.2021 r. prowadziła działalność gospodarczą, a w marcu 2021 r. zawiesiła
jej wykonywanie. W ocenie SKO zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest tożsame
z rezygnacją z pracy zarobkowej, o jakiej mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych
(t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 615; dalej: ŚwRodzU). Zdaniem SKO Burmistrz A. bezrefleksyjnie przyjął, że rozwód
Skarżącej uzasadnia ustalenie istnienia związku przyczynowo-skutkowego, gdyż wcześniej Skarżąca mogła liczyć na
pomoc i wsparcie swojego męża, obecnie zaś nie utrzymuje on kontaktu z teściami. W ocenie SKO z powyższego nie
sposób jednak wywieść wniosków, iż zawieszenie prowadzonej działalności gospodarczej przez Skarżącą nastąpiło
„w związku z koniecznością zapewnienia opieki nad niepełnosprawną Matką Skarżącej”, uniemożliwiając przy tym
pracę choćby w niepełnym wymiarze czasu, pokrywającym się z pomocą byłego męża, który prawdopodobnie sam
również pracował. Ponadto SKO zauważyło, że zawieszenie działalności gospodarczej nie jest tożsame
z zaprzestaniem jej prowadzenia, a więc i z rezygnacją z zatrudnienia na tle ŚwRodzU, gdyż odmienna ocena
prowadziłaby do sytuacji, w której na potrzeby wnioskowanego świadczenia osoba pozostająca w stosunku pracy,
a przebywająca na np. urlopie bezpłatnym, byłaby traktowana w sposób zgoła odmienny od osoby, która zawiesiła
prowadzenie działalności gospodarczej.
Świadczenie pielęgnacyjne
Odnosząc się zasadności argumentacji SKO w zakresie, w jakim dotyczy ona prawa ubiegania się o świadczenie
pielęgnacyjnej przez osobę, która zawiesiła działalność gospodarczą, WSA w Łodzi uznał, że należy odmówić jej
racji.
W pierwszej kolejności WSA w Łodzi wskazał, że zgodnie z art. 17 ust. 1 ŚwRodzU świadczenie pielęgnacyjne
z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
1. Matce albo ojcu;
2. Opiekunowi faktycznemu dziecka;
3. Osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny
i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 447);
4. Innym osobom, na których zgodnie z ustawą z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2020 r.
poz. 1359) ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności
– jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą
legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności
łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie
ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna
dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Następnie WSA w Łodzi zaakcentował, że w niniejszej sprawie istotą sporu jest zasadność odmowy przyznania
Skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, albowiem – jak skonstatowało SKO - Skarżąca nie spełniała
określonej w art. 17 ust. 1 ŚwRodzU przesłanki rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku

koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawną w stopniu znacznym Matką Skarżącej. W ocenie WSA
w Łodzi przyjęta przez SKO interpretacja ww. przepisu w zakresie tej przesłanki jest nieprawidłowa.
Rezygnacja z pracy zarobkowej przesłanką przyznania świadczenia pielęgnacyjnego
W tym kontekście WSA w Łodzi wskazał, iż definicja „pracy zarobkowej” zawarta jest w art. 3 pkt 22 ŚwRodzU,
zgodnie z którym należy przez nią rozumieć wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego,
umowy o pracę nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy
zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych
lub spółdzielni usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Rezygnacją
z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej jest zatem rezygnacja z wykonywania pracy na podstawie stosunku pracy
(a nie rezygnacja z samego pozostawania w stosunku pracy) lub innych stosunków prawnych, bez konieczności
rozwiązania stosunku pracy (wyrok WSA w Warszawie z 4.11.2010 r., I SA/Wa 1683/10,
).
W doktrynie i orzecznictwie zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest w pełni utożsamiane
z rezygnacją z innej pracy zarobkowej. Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j.
Dz.U. z 2021 r. poz. 162; dalej: PrPrzed) przedsiębiorca wpisany do CEiDG może zawiesić wykonywanie działalności
gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni. W okresie zawieszenia
wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać
bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 25 ust. 1 PrPrzed). W ocenie WSA w Łodzi nie
ma przy tym podstaw do wiązania rezygnacji z zatrudnienia z utratą dochodu i wiązania dopuszczalności
zawieszenia działalności gospodarczej w tym przypadku z przesłankami, o których mowa w art. 36aa ust. 1 ustawy
z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. 2022 r. poz. 1009; dalej: SysUbSpołU). Należy
zauważyć, że art. 17 ust. 1 pkt 4 ŚwRodzU nie odnosi się do utraty dochodu, a do rezygnacji z zatrudnienia
lub innej pracy zarobkowej. Jakkolwiek konsekwencją zaprzestania pracy lub prowadzenia pozarolniczej
działalności gospodarczej jest brak możliwości uzyskiwania własnych dochodów i w efekcie, jeżeli jest to związane
z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, możliwość częściowej rekompensaty
utraconych dochodów przez państwo, to jednak przesłanka warunkująca przyznanie świadczenia nie odnosi się
do utraty dochodu, a do utraty pracy. Wg WSA w Łodzi to z kolei przesądza, iż art. 36aa ust. 1 SysUbSpołU nie
mógł mieć zastosowania w niniejszej sprawie. Z akt sprawy wynika, że Skarżąca w dacie złożenia wniosku
o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną w stopniu znacznym
Matką (23.3.2021 r.) nie prowadziła działalności gospodarczej, gdyż ją zawiesiła w marcu 2021 r. (wyciąg z CEiDG).
Tym samym, w ocenie WSA w Łodzi, w dacie złożenia wniosku Skarżąca wykazała spełnienie przesłanki rezygnacji
z innej pracy zarobkowej. Z uwagi na zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, stosownie do art. 25 ust.
1 PrPrzed, Skarżąca nie mogła jej już od 1.3.2021 r. wykonywać i osiągać z niej bieżących przychodów. Okoliczność
ta jest w sprawie bezsporna.
Rozstrzygnięcie WSA w Łodzi
Uznając, że doszło do naruszenia zarówno przepisów postępowania administracyjnego jak i przepisów prawa
materialnego w postaci art. 17 ust. 1 pkt 4 ŚwRodzU, WSA w Łodzi uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję ją
poprzedzającą.
Jednocześnie WSA w Łodzi nie wskazał na konkretne rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. Konieczne jest poczynienie
ustaleń, w szczególności, czy zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez Skarżącą nastąpiło w celu
sprawowania opieki nad osobą jej wymagającą, przy ustaleniu spełnienia pozostałych przesłanek – zakresu opieki.
Dla porządku WSA w Łodzi dodał, że rolą organów będzie też ustalenie, czy w CEiDG działalność gospodarcza
Skarżącej nadal ma taki status. Gdy działalność gospodarcza nie została wykreślona, a zawieszona,
świadczenie pielęgnacyjne przysługiwać bowiem może jedynie – co do zasady - w okresie zawieszenia
działalności gospodarczej.

Komentarz
W analizowanym rozstrzygnięciu WSA w Łodzi odniósł się do jednej z przesłanek przyznania prawa do świadczenia
pielęgnacyjnego, a mianowicie „rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad
osobą niepełnosprawną”. Prawidłowe rozumienie ww. kryterium jest szczególnie istotne w przypadku osób
prowadzących działalność gospodarczą. W takiej sytuacji tożsame z taką rezygnacją jest już zawieszenie
działalności gospodarczej, a ustalenie tej okoliczności powinno odbywać się na podstawie danych zawartych
w CEiDG. Przedsiębiorcy, który zawiesił prowadzoną działalność gospodarczą, może po spełnieniu pozostałych
przesłanek ustawowych przysługiwać prawo do przedmiotowego świadczenia.

Wyrok WSA w Łodzi z 2.6.2022 r., II SA/Łd 190/22,

WSA w Łodzi uchylił decyzję SKO odmawiającą Skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Sprawa wymaga dalszych ustaleń dotyczących celu zawieszenia działalności gospodarczej oraz statusu tej działalności w CEiDG. Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego może przysługiwać w okresie zawieszenia działalności.