Przeważająca działalność gospodarcza

W wyroku WSA w Gdańsku z 9.11.2022 r. omówiono kwestię wsparcia podmiotów faktycznie prowadzących przeważającą działalność, zgodnie z kodem PKD, a także zdefiniowano pojęcie przeważającej działalności gospodarczej. Analizowane są regulacje z zakresu statystyki oraz tarcza antykryzysowa jako kontekst dla interpretacji terminu przeważającej działalności. Istotne jest także odniesienie do charakteru wpisu w KRS i jego związku z uznaniem faktycznie prowadzonej działalności. W ocenie WSA w Gdańsku stanowisko ZUS w zakresie wymogu wpisu w rejestrze CEIDG/KRS w rubryce przeważającej działalności gospodarczej prowadzi do nierównego dostępu do pomocy, naruszając zasadę równości wobec prawa.

Tematyka: przeważająca działalność gospodarcza, WSA Gdańsk, ZUS, rejestr CEIDG, KRS, ulga składowa, pandemia, Tarcza Antykryzysowa, równość wobec prawa

W wyroku WSA w Gdańsku z 9.11.2022 r. zaprezentowano stanowisko, zgodnie z którym wsparcie w postaci
zwolnienia z opłacania należności z tytułu składek na ubezpieczenia powinny otrzymywać podmioty
faktycznie prowadzące na dany dzień, jako przeważającą działalność, we wskazanym zakresie, według
podanego PKD.
Postępowanie przed ZUS
Decyzją z 13.4.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych utrzymał w mocy własną decyzję z 8.2.2022 r.,
odmawiającą I. Sp. z o.o. z siedzibą G. (dalej: Skarżąca) prawa do zwolnienia z opłacania należności z tytułu składek
należnych za okres od 1.12.2021 r. do 31.12.2021 r. W uzasadnieniu ZUS wskazał, że według wpisu w KRS
Skarżąca wykonywała działalność, której przeważającym kodem był 56.10.A., który nie został wymieniony przez
ustawodawcę jako uprawniający do zwolnienia z obowiązku opłacenia ww. należności.
Istota sporu
W sprawie sporna jest kwestia spełnienia przez Skarżącą przesłanek do uzyskania zwolnienia z obowiązku opłacania
składek na:
• Ubezpieczenia społeczne;
• Ubezpieczenie zdrowotne;
• Fundusz Pracy;
• Fundusz Solidarnościowy;
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- w szczególności przesłanki prowadzenia na 31.3.2021 r. działalności objętej kodem PKD, uprawniającym do
uzyskania tego zwolnienia.
Przeważająca działalność gospodarcza
Mając na uwadze tak zarysowany spór, WSA w Gdańsku wskazał, że kwestię zwolnienia z obowiązku opłacania
należności z tytułu składek na ubezpieczenia reguluje § 10 ust. 2b rozporządzenia Rady Ministrów z 26.2.2021 r.
w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (t.j. Dz.U.
z 2022 r. poz. 1291; dalej: WspUczObrGospR). Dla wyjaśnienia sprawy konieczne jest poprawne zinterpretowanie
terminu „przeważającej działalności”, czym zajął się WSA we Wrocławiu w wyroku z 4.2.2021 r., III SA/Wr 614/20,
, którego stanowisko podziela WSA w Gdańsku z uwagi na poniższą argumentację.
1. Regulacje z zakresu statystyki. Klasyfikacja PKD unormowana jest w rozporządzeniu Rady Ministrów
z 24.12.2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (t.j. Dz.U. z 2007 r. poz. 1885), które zostało
wydane na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z 29.6.1995 r. o statystyce publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 459;
dalej: StatPublU), gdzie nie zawarto definicji terminu „przeważająca działalność gospodarcza”. Wyjaśniono
jedynie, że przeważającą działalnością jednostki statystycznej jest działalność posiadająca największy
udział wskaźnika (np. wartość dodana, produkcja brutto, wartość sprzedaży, wielkość zatrudnienia lub
wynagrodzeń) charakteryzującego działalność jednostki (załącznik PKD Zasady Budowy Klasyfikacji, pkt 7).
Ponadto w art. 42 ust. 3 pkt. 4 StatPublU wskazano, że wpisowi do krajowego rejestru urzędowego podmiotów
gospodarki narodowej (REGON) podlegają informacje dotyczące wykonywanej działalności, w tym rodzaj
przeważającej działalności. Informacje te są wpisywane do rejestru na wniosek podmiotu. Wobec powyższego
możliwym sposobem definiowania terminu „przeważającej działalności” jest przyjęcie go w znaczeniu
wynikającym z ww. przepisów statystycznych. Zatem WSA w Gdańsku stwierdził, że podmiot uprawiony do
otrzymania dotacji to podmiot prowadzący na 30.9.2020 r. przeważającą działalność według podanego
w przepisie PKD, a dana przeważająca działalność jest ustalona na podstawie procentowego udziału
poszczególnych rodzajów działalności w ogólnej wartości przychodów ze sprzedaży, lub jeżeli nie jest
możliwe zastosowanie tego miernika, na podstawie udziału pracujących, wykonujących poszczególne
rodzaje działalności, w ogólnej liczbie pracujących.
2. Tarcza Antykryzysowa. Jednocześnie WSA w Gdańsku miał na uwadze, że tzw. pakiet ustaw Tarczy
Antykryzysowej stanowi rozwiązanie dla polskiej gospodarki w dobie epidemii koronawirusa, opierając się na
pięciu filarach: ochronie miejsc pracy i bezpieczeństwu pracowników, finansowaniu przedsiębiorców, ochronie

zdrowia, wzmocnieniu systemu finansowego i inwestycjach publicznych. Prawidłowe zdefiniowanie terminu
„przeważającej działalności” ma więc istotne znaczenie także z punktu widzenia celu ww. regulacji. Chodzi
bowiem o to, aby wsparcie otrzymały podmioty faktycznie prowadzące na dany dzień, jako przeważającą
działalność, we wskazanym zakresie, według podanego PKD.
3. Charakter wpisu w KRS. Zdaniem WSA w Gdańsku konieczne jest odniesienie się do charakteru zapisów
w KRS i wskazanie, że zgodnie z art. 40 pkt. 1 ustawy z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U.
z 2022 r. poz. 1683) w dziale 3 rejestru przedsiębiorców zamieszcza się następujące dane: przedmiot
działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) - nie więcej niż dziesięć pozycji, w tym jeden
przedmiot przeważającej działalności na poziomie podklasy, z tym że w przypadku oddziałów przedsiębiorców
zagranicznych, głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń oraz głównych oddziałów
zagranicznych zakładów reasekuracji, przedmiot działalności i przedmiot przeważającej działalności określa się
dla oddziału. W doktrynie podnosi się, że przedmiot działalności wskazany we wniosku nie może różnić się od
przedmiotu działalności określonego w umowie lub statucie, nie musi jednakże stanowić jego dosłownego
powtórzenia. Jednocześnie należy wskazać, że z uwagi na istotę postępowania rejestracyjnego ani organ
ewidencyjny, ani później podatkowy, nie badają z urzędu zgodności zadeklarowanej działalności (zgodnie
z PKD) z ewentualnymi czynnościami, które w ramach tej działalności, np. podatnik, zamierza faktycznie podjąć.
Ponadto w orzecznictwie sądów administracyjnych zgodnie podkreśla się, że wpis do ewidencji działalności
gospodarczej jest swoistą deklaracją (zgłoszeniem) działalności zamierzonej przez osobę fizyczną, ma charakter
deklaratoryjny i rodzi jedynie domniemanie faktyczne jej prowadzenia (wyrok WSA w Warszawie z 21.3.2006 r.,
VI SA/Wa 2215/05,
). Co więcej informacja o rodzaju działalności wynikająca z rejestru REGON nie
tworzy żadnego stanu prawnego, a jedynie ma potwierdzać stan faktyczny według oświadczenia wiedzy
podmiotu prowadzącego taką działalność (wyrok SN z 7.1.2013 r., II UK 142/12,
). Okoliczność, czy
zawarta w oświadczeniu informacja jest prawdziwa, jest zatem kwestią dowodową. Przywołane rozstrzygnięcia
dotyczą więc skutków prawnych podania w formularzu ZUS IWA rzeczywistego rodzaju działalności według PKD
- niepokrywającego się z rejestrem REGON.
Ocena stanowiska ZUS
Zdaniem WSA w Gdańsku wpis w jednej CEIDG/KRS zastosowany przez ZUS, jako jedyny sposób (dowód)
spełnienia wymogu do otrzymania ulgi, nie znajduje uzasadnienia ani jako pełniący funkcję zabezpieczenia przed
dostępem do skorzystania z ulgi podmiotów nieuprawnionych, ani jako uproszczenie procedur.
Przyjęty sposób weryfikacji podmiotów uprawnionych prowadzi de facto do wykluczenia ze wsparcia podmiotów,
które spełniająw warstwie merytorycznej warunek do przyznania ulgi (prowadzą na dzień złożenia wniosku
przeważającą działalność według podanych PKD), nie spełniają jedynie warstwy formalnej (uchybiły obowiązkom
statystycznym).
W ocenie WSA w Gdańsku, przy takim rozumieniu terminu „przeważającej działalności”, jaką przyjął ZUS, dochodzi
do naruszenia zasady równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji RP). Wprowadzenie wymogu wpisu w rejestrze
CEIDG/KRS w rubryce przeważającej działalności gospodarczej, jako jedynego sposobu weryfikacji spełnienia
przedmiotowego kryterium, doprowadziło do sytuacji, w której podmioty znajdujące się w tej samej sytuacji, tj.
faktycznie prowadzące na dzień złożenia wniosku jako przeważającą działalność gospodarczą według PKD,
wymienioną w § 10 ust. 2b WspUczObrGospR, zostały pozbawione dostępu do zwolnienia. Dokonana więc przez
ZUS wykładnia § 10 ust. 2b WspUczObrGospR prowadzi do nierównego dostępu do pomocy, a tym samym - nie
realizuje głównego celu przyjętej regulacji prawnej. Ponadto wpis w CEIDG/KRS w rubryce zadeklarowanej
przeważającej działalności nie uzasadnia pominięcia faktycznie prowadzonej przez dany podmiot przeważającej
działalności, skoro istnieje możliwość wykazania spełnienia warunku do przyznania ulgi w inny sposób, na podstawie
innych dowodów, o ile oczywiście, jak to ma miejsce w sprawie, strona kwestionuje zasadność rozstrzygnięcia na
podstawie kodu PKD.
Rozstrzygnięcie WSA w Gdańsku
Z ww. względów WSA w Gdańsku ocenił zaskarżone rozstrzygnięcie jako wadliwe, w którym przedwcześnie przyjęto,
że Skarżąca podlega wyłączeniu z kręgu podmiotów mogących ubiegać się o ulgę, bez umożliwienia wykazania, że
spełnia kryterium prowadzenia (na 31.3.2021 r.) faktycznej, przeważającej działalności według PKD. Mając powyższe
na uwadze, WSA w Gdańsku uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z 8.2.2022 r.

Komentarz
Analizowane rozstrzygnięcie WSA w Gdańsku koncentruje się wokół pojęcia „przeważającej działalności
gospodarczej” przedsiębiorcy i próbie jego prawidłowego zdefiniowania, co ma szczególne znaczenie praktyczne
wobec rozwiązań wprowadzonych w celu niwelowania skutków gospodarczych pandemii koronawirusa, w postaci
możliwości uzyskania wsparcia finansowego - zwolnienia z opłacania należności z tytułu składek na ubezpieczenia.
Ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie definicji legalnej przedmiotowego pojęcia, a WSA w Gdańsku,

w ślad za innymi sądami administracyjnymi, opowiedział się za podejściem praktycznym do rozpatrywanej kwestii
i wskazał, że dla rozstrzygnięcia, czy przedsiębiorcy przysługuje prawo do zwolnienia z ww. składek, należy kierować
się (przeważającą) działalnością faktycznie przez niego wykonywaną, nie zaś tą jedynie deklarowaną (w KRS).

Wyrok WSA w Gdańsku z 9.11.2022 r., I SA/Gd 670/22,
.

Wyrok WSA w Gdańsku z 9.11.2022 r. w sprawie przeważającej działalności gospodarczej podkreśla konieczność uwzględnienia faktycznie prowadzonej działalności przy ubieganiu się o ulgę z tytułu składek na ubezpieczenia. Zastosowanie wyłącznie wpisu w rejestrze CEIDG/KRS jako kryterium weryfikacji uprawnienia do ulgi może prowadzić do wykluczenia podmiotów spełniających warunki merytoryczne, ale niewłaściwie spełniających warunki formalne.