Ochrona odbiorców energii elektrycznej, gazu i ciepła przedłużona

W związku ze zmianą legislacyjną ochrona odbiorców energii elektrycznej, gazu i ciepła została przedłużona, aby minimalizować podwyżki cen na rynkach. Cel zmian to wsparcie najbardziej wrażliwych odbiorców, takich jak gospodarstwa domowe, szpitale czy jednostki samorządu terytorialnego, przed wysokimi wzrostami rachunków. Ustawa ma utrzymać dotychczasową ochronę oraz wprowadzić dodatkowe rozwiązania korygujące.

Tematyka: ochrona odbiorców, energia elektryczna, gaz, ciepło, zmiany legislacyjne, odbiorcy uprawnieni, podwyżki cen, rekompensaty, gospodarstwa domowe, wsparcie, taryfy, ochrona cen

W związku ze zmianą legislacyjną w ustawach w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw
gazowych i ciepła doszło do przedłużenia dotychczasowej ochrony odbiorców energii elektrycznej, gazu
i ciepła przed podwyżkami cen na przedmiotowych rynkach.
Cel zmian
Jak czytamy w uzasadnieniu ustawy z 7.12.2023 r. o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej,
paliw gazowych i ciepła (Dz.U. z 2023 r. poz. 2760; dalej: ZmOchrOdbEnElU23), dostępnym na stronie internetowej
Sejmu RP (druk sejmowy nr 72), celem przyjętych zmian jest zminimalizowanie podwyżek cen energii i gazu dla
najbardziej wrażliwych odbiorców, w tym przede wszystkim odbiorców w gospodarstwach domowych,
szeroko rozumianych podmiotów użyteczności publicznej (w tym: szpitale, szkoły, przedszkola, czy ośrodki
pomocy społecznej) oraz jednostek samorządu terytorialnego, zwanych łącznie „odbiorcami uprawnionymi”,
po 31.12.2023 r., tj. w okresie od 1.1.2024 r. do 30.6.2024 r. Brak wprowadzenia takich rozwiązań – jak wskazuje
ustawodawca – spowodowałby na tych rynkach bardzo wysokie wzrosty rachunków dla odbiorców uprawnionych,
które w zależności od rynku mogłyby wynosić nawet 50%, 70% czy w skrajnych przypadkach ponad 100%.
Jak zapewnia ustawodawca, osiągnięcie ww. celu ma nastąpić przez:
• utrzymanie dotychczasowej ochrony najbardziej wrażliwych odbiorców energii elektrycznej, gazu i ciepła,
• kontynuowanie rekompensat dla przedsiębiorstw energetycznych i ciepłowniczych,
• wprowadzenie dodatkowych rozwiązań korygujących dotychczas stosowane.
Rynek energii elektrycznej
ZmOchrOdbEnElU23 zakłada utrzymanie w pierwszej połowie 2024 r. cen energii elektrycznej stosowanych w 2023
r. Innymi słowy, ZmOchrOdbEnElU23 przewiduje zatem przedłużenie do połowy 2024 r. maksymalnych cen
energii elektrycznej dla gospodarstw domowych na poziomie 412 zł za MWh netto (do obecnego poziomu limitu
zużycia, pomniejszonego o 50 proc., ponieważ ZmOchrOdbEnElU23 ma obowiązywać jedynie przez pół roku).
Powyżej ww. limitu zachowana ma być stawka 693 zł za MWh jako cena maksymalna.
Ograniczenie limitów zużycia energii elektrycznej stosowane w okresie od 1.1.2024 r. do 30.6.2024 r. do 50%
dotychczasowych limitów jest obliczone jako 6/12 (pięćdziesiąt procent) dotychczas przyjętych limitów, a więc
maksymalnie:
• 1,5 MWh dla odbiorcy uprawnionego,
• 2 MWh dla prowadzących, w dniu wejścia w życie ZmOchrOdbEnElU23, gospodarstwo rolne lub dział specjalny
produkcji rolnej oraz w przypadku odbiorcy uprawnionego posiadającego, w dniu wejścia w życie
ZmOchrOdbEnElU23, Kartę Dużej Rodziny,
• 1,8 MWh w przypadku odbiorcy uprawnionego posiadającego orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności lub zamieszkującego wspólnie z osobą posiadającą orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym
stopniu niepełnosprawności, a także dedykowanej ceny dla rodzinnych ogrodów działkowych.
Dodatkowo, wprowadzono ograniczenie cen energii elektrycznej w ramach wskazanych wyżej limitów dla odbiorców,
którzy zawarli umowy z gwarancją stałej ceny przekraczającą limity cen energii elektrycznej dla pozostałych
odbiorców uprawnionych (art. 1 pkt 8 ZmOchrOdbEnElU23).
Jednocześnie w ZmOchrOdbEnElU23 wprowadzono przepisy, które w przypadku zmiany zewnętrznych warunków
wykonywania działalności gospodarczej, wpływających na spadek cen energii elektrycznej wynikających z taryf
zatwierdzonych na 2024 r. lub część tego roku, umożliwiają obniżenie cen energii elektrycznej ustalonych w taryfie,
przewidując również odpowiednie instrumenty działania w tym zakresie dla Prezesa URE (art. 1 pkt 22
ZmOchrOdbEnElU23).
ZmOchrOdbEnElU23 utrzymuje system i mechanizm rekompensat dla przedsiębiorstw energetycznych, przy czym
w przypadku braku zatwierdzenia taryf na 2024 r. przez Prezesa URE, do chwili ich zatwierdzenia rekompensaty
będą wypłacane w wysokości 60% cen stosowanych w 2023 r. (art. 1 pkt 14 ZmOchrOdbEnElU23).
Rynek gazu

ZmOchrOdbEnElU23 utrzymuje cenę maksymalną paliw gazowych (tj. na poziomie wynikającym z taryfy
zatwierdzonej przez Prezesa URE dla operatora systemu dystrybucyjnego na 2022 r.) oraz stawki opłat za
świadczenie usług dystrybucji paliw gazowych stosowane w rozliczeniach z niektórymi odbiorcami paliw gazowych
w okresie od 1.1.2024 r. do 30.6.2024 r. Zakres podmiotów objętych ochroną – podmiotów uprawnionych – nie uległ
zmianie. Nie dotyczy to tych sprzedawców, którzy ustalili w ramach zawartych ze swoimi odbiorcami umów albo
zatwierdzonych taryf na 2024 r., ceny korzystniejsze niż cena maksymalna. (art. 3 pkt 4 ZmOchrOdbEnElU23).
W ZmOchrOdbEnElU23 utrzymano wsparcie dla odbiorców paliw gazowych w gospodarstwach domowych
o najniższych dochodach, którzy jako główne źródło ogrzewania wykorzystują kocioł na paliwa gazowe, wpisany lub
zgłoszony do centralnej ewidencji emisyjności budynków, w postaci refundacji podatku VAT.
Rynek ciepła
W art. 4 ZmOchrOdbEnElU23 utrzymano na okres od 1.1.2024 r. do 30.6.2024 r. dotychczasowych mechanizmów
ograniczenia wysokości cen za ciepło i jego dostawę do odbiorców zarówno w systemach ciepłowniczych
taryfowanych, w których ceny i stawki opłat podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa URE, jak i w zwolnionych
z obowiązku przedkładania taryf dla ciepła do zatwierdzania Prezesowi URE. Ograniczenie to będzie wynikało
z zastosowania najniższej z trzech cen:
• cen i stawek opłat wynikających ze stosowanych taryf,
• maksymalnych cen i stawek opłat ustalonych przez Prezesa URE na 30.9.2022 r. powiększonych o 40%,
• cen ciepła wynikających ze średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą obliczoną na podstawie określonych
ustawowo cen wytwarzania ciepła dla danego źródła ciepła (gaz, olej, węgiel, OZE) powiększonych o aktualnie
stosowane stawki taryfowe opłat dystrybucji ciepła.
Zakres podmiotów objętych ochroną – podmiotów uprawnionych – nie uległ zmianie. Tym samym pozostają nimi:
gospodarstwa domowe, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, podmioty zobowiązane do dostaw na potrzeby
mieszkaniowe i użyteczności oraz podmiotów użyteczności publicznej.
ZmOchrOdbEnElU23 przewiduje mechanizm wypłaty i rozliczenia świadczenia wyrównawczego dla
przedsiębiorstw energetycznych z tytułu stosowania maksymalnej ceny dostawy, za okres od 1.1.2024 r. do
30.6.2024 r. (art. 4 pkt 9 ZmOchrOdbEnElU23).
Dodatek osłonowy
ZmOchrOdbEnElU23 nowelizuje m.in.: ustawę z 17.12.2021 r. o dodatku osłonowym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 759).
Zgodnie z nowymi przepisami przedmiotowy dodatek będzie przysługiwał za okres od 1.1.2024 r. do 30.6.2024 r. (art.
12 ZmOchrOdbEnElU23), a zasady jego przyznawania nie ulegną zmianie. Tak jak dotychczas jego wysokość będzie
zróżnicowana w zależności od tego, ile osób wchodzi w skład gospodarstwa domowego oraz tego, czy rodzina ma
źródło ogrzewania zasilane węglem – w tym przypadku jest przewidziana wyższa kwota dodatku.
Etap legislacyjny
Ustawa weszła w życie 31.12.2023 r.

Ustawa o zmianie ustaw ma na celu zminimalizowanie podwyżek cen energii i gazu dla odbiorców uprawnionych, głównie w gospodarstwach domowych, szpitalach, szkołach i jednostkach samorządu terytorialnego. Przewiduje ona utrzymanie dotychczasowych cen energii elektrycznej i gazu oraz rekompensat dla przedsiębiorstw energetycznych i ciepłowniczych. Dodatkowo wprowadza mechanizmy korygujące cenę energii elektrycznej w przypadku zmian zewnętrznych warunków działalności gospodarczej.