Nowe przepisy chroniące pluralizm i niezależność mediów

Nowe Europejskie Prawo o Wolności Mediów weszło w życie 7.5.2024 r. Celem regulacji jest harmonizacja przepisów krajowych dotyczących pluralizmu mediów i niezależności redakcyjnej. Rozporządzenie 2024/1083/UE określa wspólne przepisy dotyczące prawidłowego funkcjonowania wewnętrznego rynku usług medialnych oraz ustanawia Europejską Radę Usług Medialnych. Zapewnienie niezależności i pluralizmu usług medialnych to kluczowe cele nowych przepisów.

Tematyka: Nowe Europejskie Prawo o Wolności Mediów, Rozporządzenie 2024/1083/UE, pluralizm mediów, niezależność redakcyjna, Europejska Rada Usług Medialnych, regulacje medialne

Nowe Europejskie Prawo o Wolności Mediów weszło w życie 7.5.2024 r. Chodzi o Rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2024/1083 z 11.4.2024 r. w sprawie ustanowienia wspólnych ram
dla usług medialnych na rynku wewnętrznym i zmiany dyrektywy 2010/13/UE (Dz.Urz. UE L z 2024 r. Nr 73 s.
1083) (dalej: rozporządzenie 2024/1083/UE). Celem regulacji jest harmonizacja przepisów krajowych
dotyczących pluralizmu mediów i niezależności redakcyjnej.
• Rozporządzenie 2024/1083/UE określa wspólne przepisy dotyczące prawidłowego funkcjonowania
wewnętrznego rynku usług medialnych oraz ustanawia Europejską Radę Usług Medialnych.
• Celem regulacji jest gwarancja niezależności i pluralizmu usług medialnych.
• Rozporządzenie 2024/1083/UE weszło w życie 7.5.2024 r., a od 8.8.2025 r. będzie musiało być w pełni
stosowane.
Prawo odbiorców usług medialnych
Jak wynika z art. 3 rozporządzenia 2024/1083/UE, państwa członkowskie działają z poszanowaniem prawa
odbiorców usług medialnych do posiadania dostępu do różnorodnych i redakcyjnie niezależnych treści medialnych.
Jest to konieczne dla wolnego i demokratycznego dyskursu. Zadaniem państw członkowskich jest zapewnienie
warunków ramowych w celu zagwarantowania prawa obywateli do dostępu do pluralistycznych mediów.
Prawa dostawców usług medialnych
Rozporządzenie 2024/1083/UE wprowadza zasadę, zgodnie z którą dostawcy usług medialnych są uprawnieni do
prowadzenia działalności gospodarczej na rynku wewnętrznym bez ograniczeń innych niż ograniczenia dozwolone
zgodnie z prawem Unii.
Działania państw członkowskich nie mogą ingerować w strategie lub decyzje redakcyjne dostawców usług
medialnych ani próbować na nie wpływać.
Co do zasady, państwa członkowskie nie mogą również podejmować środków wymienionych w art. 4 ust. 3
rozporządzenia 2024/1083/UE, m.in.:
• zobowiązywać dostawców usług medialnych lub ich personelu do ujawniania informacji dotyczących źródeł
dziennikarskich lub umożliwiających identyfikację źródeł dziennikarskich;
• pozbawiać wolności, nakładać kar, zatrzymywać, lub dokonywać oględzin w odniesieniu do dostawców usług
medialnych lub ich personelu redakcyjnego;
• stosować oprogramowania do inwazyjnego nadzoru w odniesieniu do fizycznego, cyfrowego urządzenia, maszyny
lub narzędzia wykorzystywanego przez dostawców usług medialnych.
Gwarancje niezależnego funkcjonowania dostawców publicznych usług medialnych
Jako gwarancje niezależnego funkcjonowania dostawców publicznych usług medialnych art. 5 rozporządzenia
2024/1083/UE wskazuje:
• niezależność dostawców publicznych usług medialnych pod względem redakcyjnym i funkcjonalnym;
• zapewnienie przez dostawców publicznych usług medialnych swoim odbiorcom pluralizmu informacji i opinii
w sposób bezstronny;
• powoływanie kierownictwa najwyższego szczebla lub członków zarządu dostawców publicznych usług medialnych
na podstawie przejrzystych, obiektywnych, niedyskryminacyjnych i proporcjonalnych kryteriów;
• oparcie procedur finansowania dostawców publicznych usług medialnych na ustanowionych z wyprzedzeniem
przejrzystych i obiektywnych kryteriach;
• wyznaczenie co najmniej jednego niezależnego organu lub wprowadzenie mechanizmu wolnego od wpływów
politycznych ze strony władzy wykonawczej w celu monitorowania ww. gwarancji.
Obowiązki dostawców usług medialnych

Rozporządzenie 2024/1083/UE nakłada na dostawców usług medialnych obowiązek informacyjny, który ma być
realizowany w stosunku do odbiorców usług medialnych.
Art. 6 rozporządzenia 2024/1083/UE zobowiązuje do udostępniania aktualnych informacji m.in. na temat
beneficjentów rzeczywistych dostawców usług medialnych, całkowitej rocznej kwoty środków publicznych
przydzielonej na reklamę państwową i całkowitej rocznej kwoty przychodów z reklam pochodzącej od organów lub
podmiotów publicznych państw trzecich.
Europejska Rada Usług Medialnych
Przepis art. 8 rozporządzenia 2024/1083/UE ustanawia Europejską Radę Usług Medialnych, która zastępuje
Europejską Grupę Regulatorów ds. Audiowizualnych Usług Medialnych.
W skład Europejskiej Rady Usług Medialnych wchodzą przedstawiciele krajowych władz lub organów regulacyjnych.
Każdy z członków posiada jeden głos (art. 10 rozporządzenia 2024/1083/UE).
Wśród zadań Europejskiej Rady Usług Medialnych art. 13 rozporządzenia 2024/1083/UE wymienia m.in.:
• udzielanie Komisji wsparcia w zakresie specjalistycznej wiedzy technicznej w zakresie zadania Komisji
polegającego na zapewnieniu spójnego i skutecznego stosowania rozporządzenia 2024/1083/UE oraz wdrażania
dyrektywy 2010/13/UE;
• propagowanie współpracy i skutecznej wymiany informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk między krajowymi
władzami lub organami regulacyjnymi w zakresie stosowania przepisów unijnych i krajowych mających zastosowanie
do usług medialnych;
• sporządzanie opinii dotyczących wniosków o współpracę między krajowymi władzami lub organami regulacyjnymi,
środków krajowych dotyczących usług medialnych spoza UE, w porozumieniu z Komisją;
• sporządzanie opinii dotyczących środków regulacyjnych lub administracyjnych, które mogą znacząco wpłynąć na
działalność dostawców usług medialnych na wewnętrznym rynku usług medialnych, z własnej inicjatywy, na wniosek
Komisji lub dostawcy usług medialnych, którego to dotyczy indywidualnie i bezpośrednio;
• sporządzanie opinii na temat koncentracji na rynku mediów, które mogą wpływać na funkcjonowanie wewnętrznego
rynku usług medialnych, z własnej inicjatywy lub na wniosek Komisji;
• pomaganie Komisji w sporządzaniu wytycznych dotyczących stosowania rozporządzenia 2024/1083/UE.
Środki krajowe wpływające na dostawców usług medialnych
Zgodnie z art. 21 rozporządzenia 2024/1083/UE, podjęte przez państwo członkowskie środki legislacyjne,
regulacyjne lub administracyjne, które mogą mieć wpływ na pluralizm mediów lub niezależność redakcyjną
dostawców usług medialnych działających na rynku wewnętrznym, muszą być:
• należycie uzasadnione;
• proporcjonalne;
• przejrzyste;
• obiektywne;
• niedyskryminacyjne.
Każda procedura krajowa stosowana do celów przyjęcia środka administracyjnego musi być przeprowadzana
w określonych z wyprzedzeniem ramach czasowych oraz bez zbędnej zwłoki.
Etap legislacyjny
Rozporządzenie 2024/1083/UE weszło w życie 7.5.2024 r. Co do zasady będzie ono stosowane od 8.8.2025 r.

Rozporządzenie 2024/1083/UE wprowadza zasady gwarantujące niezależność i pluralizm usług medialnych oraz ogranicza ingerencję państw członkowskich w działalność redakcyjną dostawców. Europejska Rada Usług Medialnych ma kluczowe zadania w propagowaniu współpracy między krajowymi organami regulacyjnymi oraz monitorowaniu działań regulacyjnych wpływających na rynek mediów.