Rachunek płatniczy przedsiębiorcy

Przedsiębiorca, aby rozliczyć koszty podatkowe, musi dokonać płatności poprzez rachunek płatniczy. W publikacji omawiane są stanowiska organów oraz argumenty Skarżącego dotyczące zaliczania wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Spór dotyczy interpretacji przepisów podatkowych i obowiązku korzystania z rachunku płatniczego przez przedsiębiorców. Wyrok WSA w Gdańsku wyjaśnia, że wartość transakcji przekraczająca 15 000 zł musi być rozliczana poprzez rachunek płatniczy przedsiębiorcy.

Tematyka: rachunek płatniczy przedsiębiorcy, koszty podatkowe, zaliczanie wydatków, spór podatkowy, WSA w Gdańsku, obowiązek posiadania rachunku płatniczego

Przedsiębiorca aby rozliczyć koszty podatkowe, musi dokonać płatności poprzez rachunek płatniczy.
Stanowisko organów
Zaskarżoną decyzją 12.12.2023 r. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej (dalej: Dyrektor IAS), po rozpatrzeniu
odwołania P.P. (dalej: Skarżący) od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wejherowie (dalej: Organ pierwszej
instancji) z 11.8.2023 r., określającej zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2020
r., utrzymał w mocy decyzję Organu pierwszej instancji.
W 2020 r. Skarżący prowadził działalność gospodarczą pod firmą P.P. T. z siedzibą w R., ul. [...]. Przeważającym
przedmiotem działalności był transport drogowy towarów (kod PKD: 49.41.Z). W wyniku kontroli podatkowej
Skarżącemu określono wysokość zobowiązania podatkowego za 2020 r. w kwocie innej od zadeklarowanej.
Skarżący zawyżył bowiem koszty uzyskania przychodów, poprzez zaliczenie do ww. kosztów kwot przekraczających
limit płatności gotówkowych (art. 22p ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; t.j. Dz.U.
z 2024 r. poz. 226; dalej: PDOFizU). Dyrektor IAS zwrócił uwagę, że Skarżący zawarł z L.P. (ojcem Skarżącego)
1.12.2018 r. umowy dzierżawy:
• samochodu ciężarowego - umowa na czas nieokreślony, czynsz - 1 500 zł netto + VAT,
• naczepy kontenerowej - umowa na czas nieokreślony, czynsz - 1 000 zł netto + VAT.
Dyrektor IAS, mając na względzie art. 19 pkt 2 ustawy z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz.
236; dalej: PrPrzed), zgodnie z którym dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną
działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku,
gdy: (...) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł
lub równowartość tej kwoty, stwierdził, że w tym przypadku transakcją nie jest pojedyncza płatność z tytułu
miesięcznego czynszu za dzierżawę pojazdu czy naczepy, ale łączna wartość umowy. Dyrektor IAS wskazał, że
limit płatności gotówkowych odnosi się do wartości transakcji, którą należy utożsamiać z równowartością płatności,
czyli kwotą brutto faktury. Bez wpływu na tę kwalifikację pozostaje wartość, którą podatnik może zaliczyć do kosztów,
czyli wartość netto. Zatem wydatki Skarżącego z tytułu umowy dzierżawy samochodu przekroczyły limit 15 000 zł
w styczniu 2020 r. W zakresie umowy dzierżawy naczepy ww. limit transakcji został przekroczony już w lipcu 2019 r.
W sytuacji, gdy płatność przekracza wartość ustawowego limitu, skutkuje to brakiem możliwości zaliczenia wydatku
odnoszącego się do tej płatności do kosztów uzyskania przychodu. Oznacza to, że - wbrew ustaleniom Organu
pierwszej instancji - Skarżący nie miał prawa do zaliczenia do kosztów kwoty netto z faktury dotyczącej dzierżawy
naczepy ze stycznia 2020 r. Dyrektor IAS stwierdził, że Skarżący zawyżył koszty uzyskania przychodów poprzez
ujęcie w księdze wydatków z tytułu dzierżawy pojazdów opłaconych gotówką w kwocie przekraczającej dozwolony
limit płatności gotówkowych.
Stanowisko Skarżącego
Skarżący zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie m.in. art. 22p ust. 1 i 2 PDOFizU w zw. z art. 19 PrPrzed, poprzez
ich nieprawidłowe zastosowanie i uznanie, że transakcję opłacone gotówką nie mogą stanowić kosztów uzyskania
przychodu, gdy wartość danej transakcji przekracza kwotę 15 000 złotych od początku trwania danej umowy,
podczas gdy transakcję zw. z dzierżawą pojazdów winny być rozliczane w okresach miesięcznych (ewentualnie
rocznych), a nie w trakcie całego czasu trwania umowy.
Istota sporu
Kwestią sporną jest, czy Skarżący, zaliczając do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej w 2020 r. działalności
gospodarczej wydatki związane z wykonaniem umów dzierżawy samochodu ciężarowego oraz naczepy
kontenerowej, naruszył art. 22p ust. 1 PDOFizU.
Stan prawny
Stosownie do art. 22p ust. 1 PDOFizU podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do
kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19
PrPrzed została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Art. 22 ust. 2 PDOFizU stanowi, że w przypadku
zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca ww. transakcji została
dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą:
1. zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo

2. w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody -
w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
W art. 19 PrPrzed wskazano, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością
gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub
równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu
walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień
dokonania transakcji.
Stanowisko WSA w Gdańsku
WSA w Gdańsku stwierdził zatem, że przedsiębiorca aby rozliczyć koszty podatkowe, musi dokonać płatności
poprzez rachunek płatniczy. Aby wyznaczyć zakres obowiązku wynikającego z art. 19 PrPrzed konieczne jest
ustalenie znaczenia pojęcia „jednorazowa wartość transakcji”. Przy czym przyjąć należy, że dotyczy to wartości
transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekraczających równowartość 15 000 zł. Tym
samym jednorazowa wartość transakcji oznacza ogólną wartość wierzytelności lub zobowiązań, określoną w umowie.
Jednak przymiot jednorazowości nie odnosi się do liczby płatności, lecz odzwierciedla wymóg powiązania
poszczególnych świadczeń w jednym stosunku umownym.
W ocenie WSA w Gdańsku, dokonując wykładni tego pojęcia można odwołać się do art. 4 pkt 1
NadmOpTransHandlU23, a w konsekwencji należy przyjąć, że istotna jest wartość całego kontraktu, a nie np.
wartość poszczególnych, okresowych rozliczeń. Jeżeli w przypadku umowy zawartej na czas określony znana
jest ogólna wartość transakcji, to do niej, a nie do poszczególnych okresów rozliczeniowych (zlecenia-płatności),
odnosić będzie się pojęcie jednorazowej wartości transakcji. Jeżeli zatem suma płatności wynikająca z umowy
przekroczyłaby limit 15 000 zł, to w przypadku płatności dokonywanych w formie gotówkowej, wydatków tych nie
będzie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, a w przypadku ich zaliczenia zastosowanie znajdzie art.
22p ust. 2 PDOFizU.
WSA w Gdańsku odniósł się także do celu, jakim było stworzenie warunków umożliwiających większą przejrzystość
finansów publicznych prowadzonych przez przedsiębiorców.
Tym samym, jeżeli przedsiębiorcy nabywający usługi, towary od innych przedsiębiorców są zobligowani do
regulowania zobowiązań, wykorzystując rachunek płatniczy w każdym tym przypadku, w którym, bez względu na
ilość płatności, wartość transakcji przekroczy równowartość 15.000,00 zł, to nie sposób jest uznać, że możliwym jest
obchodzenie tego wymogu poprzez dzielenie płatności dokonywanych przez przedsiębiorcę na poszczególne
płatności wykonywane w ramach jednej umowy ramowej (wyrok WSA w Gdańsku z 19.9.2017 r., I SA/Gd 1016/17,
). Przy czym, co już wyżej podkreślono, pojęcia jednorazowej transakcji nie można utożsamiać z pojęciem
pojedynczej płatności.
Mając na względzie przedstawione powyżej okoliczności, WSA w Gdańsku, na podstawie art. 151 PostAdmU, oddalił
skargę.

Komentarz
Mając na uwadze stan faktyczny zaistniały w rozpatrywanej sprawie WSA w Gdańsku wypowiedział się na temat
jednego z obowiązków, jakie ciążą na przedsiębiorcy, a mianowicie obowiązku posiadania rachunku płatniczego.
Ustawodawca nałożył na przedsiębiorcę nie tylko obowiązek posiadania konta bankowego, ale także obowiązek
korzystania z niego. Przedsiębiorca powinien bowiem dokonać za pośrednictwem ww. rachunku każdej transakcji,
która jednocześnie zawarta jest z innym przedsiębiorcą a jej wartość przekracza 15 000 zł. Niedopełnienie ww.
obowiązku nie jest zagrożone odpowiedzialnością karną, nie wpływa na skuteczność transakcji (z której wynika
płatność), może jednak wywołać skutki na gruncie prawa podatkowego - jak to miało miejsce w rozpatrywanej
sprawie.

Wyrok WSA w Gdańsku z 29.5.2024 r., I SA/Gd 134/24,

WSA w Gdańsku stwierdził, że przedsiębiorca musi dokonać płatności poprzez rachunek płatniczy w przypadku transakcji przekraczających 15 000 zł. Brak zastosowania się do tego wymogu może wpłynąć na rozliczenia podatkowe przedsiębiorcy. Z kolei nieprawidłowe zaliczanie wydatków do kosztów uzyskania przychodów może prowadzić do konsekwencji podatkowych.