Reklama produktów biobójczych
Produkt biobójczy nie może być reklamowany jako „przyjazny dla skóry”, gdyż taki zwrot może wprowadzić konsumentów w błąd co do ryzyka związanego ze stosowaniem produktu. Spór między dm‑ drogerie markt GmbH & Co. KG a niemieckim stowarzyszeniem zwalczania nieuczciwej konkurencji (ZBUW) dotyczył reklamy produktu biobójczego „BioLYTHE”, gdzie ZBUW uznało, że opis zawarty na etykiecie jest nieuczciwy. Pytanie prejudycjalne dotyczyło wykładni pojęcia „podobne wskazania” w rozumieniu rozporządzenia dotyczącego produktów biobójczych.
Tematyka: produkt biobójczy, reklama, ryzyko, rozporządzenie UE, TS, wyrok sądowy, zakaz reklamy, ochrona zdrowia, świadomy wybór, interpretacja przepisów, ustawodawstwo
Produkt biobójczy nie może być reklamowany jako „przyjazny dla skóry”, gdyż taki zwrot może wprowadzić konsumentów w błąd co do ryzyka związanego ze stosowaniem produktu. Spór między dm‑ drogerie markt GmbH & Co. KG a niemieckim stowarzyszeniem zwalczania nieuczciwej konkurencji (ZBUW) dotyczył reklamy produktu biobójczego „BioLYTHE”, gdzie ZBUW uznało, że opis zawarty na etykiecie jest nieuczciwy. Pytanie prejudycjalne dotyczyło wykładni pojęcia „podobne wskazania” w rozumieniu rozporządzenia dotyczącego produktów biobójczych.
Produkt biobójczy nie może być reklamowany jako „przyjazny dla skóry”. Taki zwrot wprowadza konsumentów w błąd w odniesieniu do ryzyka związanego ze stosowaniem tego produktu. Stan faktyczny Spór pomiędzy dm‑ drogerie markt GmbH & Co. KG (dalej jako: dm) a niemieckim stowarzyszeniem zwalczania nieuczciwej konkurencji (dalej jako: ZBUW) dotyczył opisu produktu biobójczego „BioLYTHE”. Etykieta umieszczona na tym produkcie zawierała m.in. oznaczenia „Ekologiczny uniwersalny środek dezynfekujący o szerokim spektrum działania” oraz „Przyjazny dla skóry • bio • bez alkoholu”. ZBUW uznało, że jest to nieuczciwa reklama ze względu na naruszenie zasad zachowania na rynku właściwym, przewidzianych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 528/2012 z 22.5.2012 r. dotyczącego udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych (Dz.Urz. UE L z 2012 r. Nr 167, s. 1). Pytanie prejudycjalne niemieckiego trybunału dotyczyło wykładni pojęcia „podobne wskazania” w rozumieniu art. 72 ust. 3 zd. 2 rozporządzenia 528/2012/UE, a mianowicie czy obejmuje ono wszelkie wskazania, które minimalizują ryzyko, jakie produkt biobójczy może stwarzać dla zdrowia lub środowiska, lub w odniesieniu do jego skuteczności, nie mając przy tym charakteru ogólnego. Stanowisko TS W art. 72 ust. 3 zd. 1 rozporządzenia 528/2012/UE przewidziano, że reklamy produktów biobójczych nie mogą odnosić się do produktu w sposób wprowadzający w błąd w odniesieniu do związanego z produktem ryzyka dla zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt lub dla środowiska lub skuteczności produktu. W drugim zdaniu tego ustępu uściślono, że w żadnym wypadku reklama produktu biobójczego nie może zawierać zwrotów „produkt biobójczy niskiego ryzyka”, „nietoksyczny”, „nieszkodliwy”, „naturalny”, „przyjazny dla środowiska”, „przyjazny dla zwierząt” ani jakichkolwiek podobnych wskazań. Co do pojęcia „jakichkolwiek podobnych wskazań” w rozumieniu art. 72 ust. 3 zd. 2 rozporządzenia 528/2012/UE, TS wskazał, że wyrażenia „jakichkolwiek wskazań” i „podobnych” zostały użyte w odniesieniu do zwrotów wymienionych w tym zdaniu, a mianowicie „produkt biobójczy niskiego ryzyka”, „nietoksyczny”, „nieszkodliwy”, „naturalny”, „przyjazny dla środowiska” i „przyjazny dla zwierząt”. Z jednej strony z treści tych zwrotów wynika, że zaprzeczają one istnieniu różnych rodzajów ryzyka dla ludzi, zwierząt i środowiska, jakie stwarzają produkty biobójcze (art. 3 ust. 1 lit. a) w zw. z motywem 1 rozporządzenia Nr 528/2012/UE), z powodu ich swoistych właściwości i związanych z nimi zastosowań. Z drugiej strony TS stwierdził, że treść art. 72 ust. 3 zd. 2 rozporządzenia 528/2012/UE nie zawiera żadnego wskazania, zgodnie z którym zakaz stosowania w reklamie produktów biobójczych byłby ograniczony wyłącznie do wskazań ogólnych. W ocenie TS z treści art. 72 ust. 3 zd. 2 rozporządzenia 528/2012/UE wynika zatem, że wspólny charakter zwrotów wymienionych w tym przepisie polega na tym, że bagatelizują one ryzyko, jakie produkty biobójcze mogą stwarzać dla zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt lub dla środowiska, lub ryzyko dotyczące ich skuteczności, a nawet zaprzeczają istnieniu tego ryzyka, nie mając jednak koniecznie charakteru ogólnego. Co do kontekstu, w jaki wpisuje się art. 72 ust. 3 zd. 2 rozporządzenia 528/2012/UE, TS wskazał, że jak wynika z jego motywu 61, zasadniczą częścią systemu ustanowionego na mocy tego rozporządzenia jest w szczególności skuteczne przekazywanie informacji na temat ryzyka związanego z produktami biobójczymi. Reklama produktów biobójczych powinna zatem umożliwiać konsumentom uzyskanie wystarczającego poziomu informacji na temat ryzyka związanego ze stosowaniem tych produktów, aby nie lekceważyć tego ryzyka i dokonać świadomego wyboru przy zakupie takich produktów. Trybunał stwierdził, że art. 72 ust. 3 rozporządzenia 528/2012/UE powinno się interpretować w związku z przepisami dotyczącymi etykietowania produktów biobójczych przewidzianymi w art. 69 rozporządzenia 528/2012/UE. Artykuł 69 ust. 2 rozporządzenia 528/2012/UE ustanawia zakaz, zgodnie z którym etykiety produktów biobójczych nie mogą być mylące w odniesieniu do ryzyka dla zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt lub dla środowiska powodowanego przez dany produkt lub w odniesieniu do ich skuteczności, i stanowi, że w żadnym wypadku etykiety tych produktów nie mogą zawierać wymienionych w nim zwrotów, które są identyczne ze zwrotami przewidzianymi w art. 72 ust. 3 tego rozporządzenia 528/2012/UE, które w sposób oczywisty są mylące. Wobec powyższego TS uznał, że art. 72 ust. 3 rozporządzenia 528/2012/UE ustanawia ogólne uregulowanie reklamy produktów biobójczych, które opiera się na reakcji konsumentów w odniesieniu do postrzegania ryzyka, jakie produkty te mogą stwarzać dla zdrowia ludzi lub zwierząt lub dla środowiska i które mają zastosowanie niezależnie od rzeczywistych rodzajów ryzyka i właściwości tych produktów. Zwroty, o których mowa w art. 72 ust. 3 zd. 2 rozporządzenia 528/2012/UE, w tym zwrot „jakichkolwiek podobnych wskazań”, stanowią przykłady zwrotów, które w sposób oczywisty wprowadzają w błąd co do tego ryzyka, a zatem są przedmiotem zakazu używania w reklamie produktów biobójczych przewidzianym w art. 72 ust. 3 rozporządzenia 528/2012/UE. Zdaniem TS wynika z tego, że jeśli chodzi o znaczenie podnoszonego ogólnego charakteru zwrotów, o których mowa w art. 72 ust. 3 zd. 2 rozporządzenia 528/2012/UE, wskazanie zarówno ogólne, jak i szczególne może w sposób oczywisty wprowadzać w błąd użytkownika w odniesieniu do ryzyka związanego ze stosowaniem produktów biobójczych, bagatelizując ryzyko, jakie te produkty biobójcze mogą stwarzać dla zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt lub dla środowiska, lub też w odniesieniu do ich skuteczności, a nawet zaprzeczając istnieniu tego ryzyka, wobec czego taki ogólny charakter nie może mieć znaczenia dla ustalenia, czy wskazanie dotyczące produktu biobójczego objęte jest pojęciem „jakichkolwiek podobnych wskazań” w rozumieniu art. 72 ust. 3 zd. 2 rozporządzenia 528/2012/UE. Trybunał wskazał, że celem rozporządzenia 528/2012/UE, jest poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego poprzez harmonizację przepisów dotyczących udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska. Przy czym przepisy tego rozporządzenia opierają się na zasadzie ostrożności, której celem jest ochrona zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt oraz środowiska (art. 1 ust. 1 w zw. z motywem 3 rozporządzenia 528/2012/UE). Trybunał wskazał, że z art. 17 ust. 5 ak. 3 rozporządzenia 528/2012/UE wynika, iż państwa członkowskie podejmują środki niezbędne do udzielania społeczeństwu odpowiednich informacji o korzyściach i ryzyku związanych z produktami biobójczymi oraz o sposobach ograniczenia ich stosowania do minimum. Prawodawca Unii zamierzał zatem znaleźć równowagę między swobodnym przepływem produktów biobójczych a wysokim poziomem ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska (wyrok TS z 19.1.2023 r., CIHEF i in., C-147/21, , pkt 64). Trybunał uznał, że w niniejszej sprawie zwrot „przyjazny dla skóry” użyty w reklamie rozpatrywanego produktu biobójczego, prima facie wykazuje pozytywną konotację i unika przywołania jakiegokolwiek ryzyka, tym samym może relatywizować szkodliwe skutki uboczne tego produktu, a nawet, jak twierdzą zasadniczo grecki rząd i Komisja Europejska, sugeruje, że ten produkt może nawet być korzystny dla skóry. Otóż taki zwrot ma charakter wprowadzający w błąd, co uzasadnia zakaz jego stosowania w reklamie tego produktu zgodnie z art. 72 ust. 3 rozporządzenia 528/2012/UE. Reasumując TS orzekł, że art. 72 ust. 3 zd. 2 rozporządzenia 528/2012/UE należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „jakichkolwiek podobnych wskazań” w rozumieniu tego przepisu obejmuje każde zawarte w reklamie produktów biobójczych wskazanie, które – podobnie jak zwroty, o których mowa w tym przepisie – odnosi się do tych produktów w sposób wprowadzający użytkownika w błąd w odniesieniu do ryzyka, jakie mogą one stwarzać dla zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt lub dla środowiska, lub w odniesieniu ich skuteczności, bagatelizując to ryzyko, a nawet zaprzeczając jego istnieniu, nie mając jednak koniecznie charakteru ogólnego. Komentarz Z prezentowanego wyroku wynika, że wskazania, które bagatelizują lub wykluczają ryzyka, jakie produkty biobójcze mogą stwarzać dla zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt lub dla środowiska, lub ryzyka dotyczącego ich skuteczności, co do zasady, są objęte zakazem stosowania w reklamie produktów biobójczych przewidzianym w art. 72 ust. 3 rozporządzenia 528/2012/UE. Tym samym nie można zezwolić na stosowanie zwrotów reklamowych w odniesieniu do produktów biobójczych odnoszących się do braku ryzyka lub niskiego ryzyka lub pewnych pozytywnych skutków tych produktów, aby zbagatelizować to ryzyko, a nawet zaprzeczyć jego istnieniu. Trybunał uznał, że takie zwroty mogą sprzyjać nadmiernemu, niedbałemu lub nieprawidłowemu stosowaniu tych produktów przez konsumentów wprowadzając ich w błąd, wbrew celowi polegającemu na ograniczeniu ich stosowania do minimum. Powyższy wyrok należy uwzględnić interpretując art. 33 ust 2 ustawy z 9.10.2015 o produktach biobójczych (tj. Dz.U. z 2021, poz.24). Wyrok TS z 20.6.2024 r., DM-Drogerie Markt, C-296/23,
Wyrokiem TS z 20.6.2024 r. ustalono, że zwroty reklamowe sugerujące brak ryzyka lub niskie ryzyko związane z produktami biobójczymi są zakazane, aby nie wprowadzać konsumentów w błąd i zachęcać do świadomego wyboru. Interpretacja przepisów ma na celu ochronę zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska. Powyższy wyrok ma znaczenie dla interpretacji ustawy o produktach biobójczych.