Wyrok łączny obejmujący kary orzeczone w Polsce i Niemczech

Trybunał przyznał, że polski sąd może wydać wyrok łączny obejmujący kary orzeczone w Polsce i Niemczech zgodnie z decyzją ramową 2008/909/WSiSW. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczył wyroku łącznego dla AV. Stosowanie decyzji ramowej 2008/909 przewiduje dostosowanie kary orzeczonej, a TSUE precyzuje warunki dostosowania kar między państwami członkowskimi.

Tematyka: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wyrok łączny, decyzja ramowa 2008/909/WSiSW, dostosowanie kary, wykładnia prawa unijnego, TSUE C-221/19, TSUE C-314/18, TSUE C-289/15

Trybunał przyznał, ze zgodnie z decyzją ramową 2008/909/WSiSW polski sąd może wydać wyrok łączny
obejmujący nie tylko jedną lub więcej kar uprzednio orzeczonych w Polsce, lecz również jedną lub więcej kar
orzeczonych wobec zainteresowanego wyrokiem zapadłym w innym państwie członkowskim. Jednakże
w takim wyroku łącznym powinny być przestrzegane warunków i ograniczeń wynikających z art. 8 ust. 2-4,
art. 17 ust. 2 i art. 19 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW w odniesieniu do tych ostatnich kar.
Stan faktyczny
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym został złożony przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w ramach
postępowania w przedmiocie wydania wobec AV wyroku łącznego obejmującego m.in. karę pozbawienia wolności,
orzeczoną przez sąd innego państwa członkowskiego, a przejętą do wykonania w Polsce.
Stosowanie decyzji ramowej 2008/909
Z art. 8 ust. 2 decyzji ramowej Rady 2008/909/WSiSW z 27.11.2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania
do wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności – w celu
wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L z 2008 r. Nr 327, s. 27; dalej: decyzji ramowej
2008/909/WSiSW) wynika, że właściwy organ państwa wykonującego, w rozumieniu art. 1 lit. d) decyzji ramowej
2008/909/WSiSW, może dostosować karę orzeczoną w państwie wydającym w rozumieniu art. 1 lit. c), tylko wtedy,
gdy jej wymiar jest niezgodny z prawem państwa wykonującego i jeżeli przekracza maksymalny wymiar kary
przewidziany w prawie tego państwa za przestępstwo tego samego rodzaju. Wymiar w ten sposób dostosowanej
kary nie może być niższy niż maksymalny wymiar kary przewidziany w prawie państwa wykonującego za
przestępstwa tego samego rodzaju [wyrok TSUE z 11.3.2020 r., SF (europejski nakaz aresztowania – gwarancja
ponownego przekazania do państwa wykonującego nakaz), C-314/18,
. W sytuacji gdy kara orzeczona
w państwie wydającym jest ze względu na jej rodzaj niezgodna z prawem państwa wykonującego, art. 8 ust. 3 decyzji
ramowej 2008/909WSiSW zezwala także, aby właściwy organ tego ostatniego państwa dostosował karę do jej
rodzaju lub środka przewidzianego za podobne przestępstwa zgodnie z prawem tego państwa, pod warunkiem że
dostosowana kara odpowiada możliwie najściślej karze orzeczonej w państwie wydającym.
Trybunał uznał, że art. 8 decyzji ramowej 2008/909WSiSW ustanawia w ust. 2-4 ścisłe warunki dotyczące
dostosowania przez właściwy organ państwa wykonującego, kary orzeczonej w państwie wydającym, które
stanowią jedyne wyjątki od ciążącego na tym organie, na mocy art. 8 ust. 1 tej decyzji ramowej, zasadniczego
obowiązku uznania przekazanego mu wyroku i niezwłocznego podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu
wykonania kary, której wymiar i rodzaj odpowiadają wymiarowi i rodzajowi przewidzianym w wyroku wydanym
w państwie wydającym (wyrok TSUE z 11.1.2017 r., Grundza, C-289/15, EU:C:2017:4, pkt 42).
W ocenie TSUE wykładni art. 17 ust. 1 i 2 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW należy dokonywać w ten sposób, że
zezwala on, aby wyrok łączny obejmował jedną lub więcej kar orzeczonych wyrokami zapadłymi w innych państwach
członkowskich, które są wykonywane na podstawie tej decyzji ramowej w państwie członkowskim, w którym zostaje
wydany wyrok łączny, o ile jest przestrzegany przewidziany w ust. 2 obowiązek zaliczenia pełnego okresu
pozbawienia wolności już odbytego w stosownym wypadku przez osobę skazaną w państwie wydającym na
poczet całkowitego okresu kary pozbawienia wolności, która ma zostać odbyta w państwie wykonującym.
Zdaniem TSUE wykładni art. 19 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW należy dokonywać w ten sposób, że zezwala on,
aby wyrok łączny obejmował jedną lub więcej kar orzeczonych wyrokami zapadłymi w innych państwach
członkowskich, które są wykonywane na podstawie tej decyzji ramowej w państwie członkowskim, w którym zostaje
wydany wyrok łączny, o ile wyrok ten nie prowadzi do rewizji tych kar.
Trybunał orzekł, że wykładni art. 8 ust. 2-4 w zw. z art. 17 ust. 1 i 2 oraz art. 19 decyzji ramowej
2008/909/WSiSW należy dokonywać w ten sposób, że zezwalają one na wydanie wyroku łącznego
obejmującego nie tylko jedną lub więcej kar uprzednio orzeczonych względem zainteresowanego wyrokiem
zapadłym w państwie członkowskim, w którym ten wyrok łączny zostaje wydany, lecz również jedną lub
więcej kar orzeczonych względem niego wyrokiem zapadłym w innym państwie członkowskim, które są
wykonywane na mocy tej decyzji ramowej w pierwszym państwie. Taki wyrok łączny nie może jednak
prowadzić do dostosowania wymiaru lub rodzaju tych kar, wykraczającego poza ścisłe granice przewidziane
w art. 8 ust. 2–4 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW, do naruszenia nałożonego w art. 17 ust. 2 decyzji ramowej
2008/909/WSiSW obowiązku zaliczenia pełnego okresu pozbawienia wolności już odbytego w stosownym
wypadku przez osobę skazaną w państwie wydającym na poczet całkowitego okresu kary pozbawienia
wolności, która ma zostać odbyta w państwie wykonującym, czy też do rewizji kar orzeczonych wyrokami

zapadłymi w innym państwie członkowskim z naruszeniem art. 19 ust. 2 omawianej decyzji ramowej
2008/909/WSiSW.
Wykładnia art. 3 ust. 3 decyzji ramowej 2008/675/WSiSW
Zgodnie z tym celem art. 3 ust. 1j decyzji ramowej Rady 2008/675/WSiSW z 24.7.2008 r. w sprawie uwzględniania
w nowym postępowaniu karnym wyroków skazujących zapadłych w państwach członkowskich Unii Europejskiej
(Dz.Urz. UE L z 2008 r. Nr 220, s. 32; dalej: decyzji ramowej 2008/675/WSiSW) nakłada na państwa członkowskie
obowiązek zapewnienia:
• po pierwsze, że w toku nowego postępowania karnego wszczętego względem danej osoby zostaną uwzględnione
wcześniejsze wyroki skazujące zapadłe względem niej za inne czyny w innym państwie członkowskim, które
to wyroki są znane dzięki stosownym instrumentom wzajemnej pomocy prawnej lub instrumentom wymiany informacji
pochodzących z rejestrów karnych – w zakresie, w jakim zgodnie z prawem krajowym uwzględniane są wcześniejsze
krajowe wyroki skazujące – oraz
• po drugie, że będą się z nimi wiązały skutki równoważne skutkom prawnym wiążącym się z uprzednimi krajowymi
wyrokami skazującymi, zgodnie z prawem krajowym, niezależnie od tego, czy te skutki uznawane są za skutki
faktyczne, proceduralne lub materialne (wyrok TSUE z 5.7.2018 r., C-390/16, Lada,
).
W art. 3 ust. 2 decyzji ramowej 2008/675/WSiSW uściślono, że taki obowiązek ma zastosowanie do postępowania
przygotowawczego, sądowego i wykonawczego, w szczególności w odniesieniu do mających zastosowanie
przepisów postępowania, w tym przepisów dotyczących kwalifikacji przestępstwa, rodzaju i wymiaru kary oraz
przepisów dotyczących wykonania orzeczenia (wyrok Beshkov, pkt 27).
Trybunał podkreślił, że zgodnie z art. 3 ust. 3 decyzji ramowej 2008/675/WSiSW uwzględnienie w nowym
postępowaniu karnym wyroków skazujących zapadłych uprzednio w innym państwie członkowskim nie może
powodować naruszenia, uchylenia ani rewizji ze strony państwa członkowskiego prowadzącego nowe
postępowanie karne tych uprzednich wyroków skazujących, ani jakichkolwiek decyzji związanych z ich
wykonaniem, które to wyroki powinny być uwzględniane w formie, w jakiej zostały wydane (wyrok Lada, pkt 39).
Trybunał orzekł, że wykładni art. 3 ust. 3 w zw. z motywem 14 decyzji ramowej 2008/675/WSiSW należy
dokonywać w ten sposób, że zezwala on na wydanie wyroku łącznego obejmującego nie tylko jedną lub
więcej kar uprzednio orzeczonych wyrokiem zapadłym względem zainteresowanego w państwie
członkowskim, w którym zostaje wydany ten wyrok łączny, lecz również jedną lub więcej kar orzeczonych
względem niego wyrokiem zapadłym w innym państwie członkowskim, które są wykonywane na podstawie
decyzji ramowej 2008/909/WSiSW w pierwszym państwie, pod warunkiem przestrzegania w wyroku łącznym
warunków i ograniczeń wynikających z art. 8 ust. 2–4, art. 17 ust. 2 i art. 19 ust. 2 decyzji ramowej
2008/909/WSiSW w odniesieniu do tych ostatnich kar.

Komentarz
W świetle unijnego prawa wątpliwości może budzić, czy art. 85 § 2 KK (w którym transponowano art. 3 ust. 2 decyzji
ramowej 2008/675/WSiSW) w zw. z art. 114a KK zakazuje wydania wyroku łącznego obejmującego skazania
orzeczone mocą wyroków wydanych w Polsce oraz w innych państwach członkowskich, uznanych w celu wykonania
w Polsce. Interpretacja uznająca taki zakaz powodowałby, że osoba skazana kilkakrotnie w jednym państwie
członkowskim znajduje się w korzystniejszej sytuacji niż osoba, która została skazana w różnych państwach
członkowskich.
W niniejszym wyroku TSUE orzekł art. 8 ust. 2-4 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW zezwala, aby wyrok łączny
obejmował jedną lub więcej kar orzeczonych wyrokami zapadłymi w innych państwach członkowskich, które są
wykonywane na podstawie tej decyzji ramowej w państwie członkowskim, w którym zostaje wydany wyrok łączny,
z zastrzeżeniem uwzględniania w wyroku łącznym warunków i ograniczeń wynikających z art. 8 ust. 2–4, art. 17 ust.
2 i art. 19 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909WSiSW w odniesieniu do tych ostatnich kar. Trybunał podzielił stanowisko
rzecznika generalnego przedstawione w pkt 115 opinii, że odmienna wykładnia spowodowałaby nieuzasadnioną
różnicę w traktowaniu osób, które zostały skazane na kilka kar w jednym państwie członkowskim, i osób, które
zostały na nie skazane w kilku państwach członkowskich, w sytuacji gdy w obu tych przypadkach te kary są
wykonywane w tym samym państwie. Ponadto, taka różnica w traktowaniu dotyczyłaby w niniejszej sprawie
obywatela Unii, który skorzystał z przyznanego mu przez art. 21 TFUE prawa do przemieszczania się i pobytu na
terytorium państw członkowskich.

Wyrok TSUE z 15.4.2021 r., C-221/19,
AV (Jugement global)

Wyrok TSUE potwierdza możliwość wydania wyroku łącznego obejmującego kary z Polski i innych państw członkowskich. Interpretacja unijnego prawa wskazuje, że osoby skazane w różnych krajach powinny być traktowane równorzędnie. Przestrzeganie warunków decyzji ramowej 2008/909 jest kluczowe dla wykonania wyroku łącznego.