Wypowiedzenie umowy o pracę lekarzowi skazanemu za popełnienie przestępstw umyślnych

Publikacja omawia sytuację lekarza skazanego za przestępstwa umyślne na szkodę pacjentów, który został zwolniony z pracy pomimo ochrony związkowej. Analizuje decyzję sądu, która uznała skazanie lekarza za podstawę wypowiedzenia umowy o pracę, pomimo zaskarżenia wyroku przez lekarza.

Tematyka: wypowiedzenie umowy o pracę, lekarz, skazanie, przestępstwa umyślne, Sąd Najwyższy, I PK 142/16, ochrona związkowa, naruszenie obowiązków pracowniczych

Nie narusza prawa wypowiedzenie umowy o pracę lekarzowi – działaczowi związkowemu – który został
skazany za popełnienie szeregu przestępstw umyślnych na szkodę pacjentów.
Wyrok SN z 11.4.2017 r., I PK 142/16
Przewodniczący Sędzia SN Katarzyna Gonera (przewodniczący), Sędziowie SN: Zbigniew Myszka, Krzysztof
Staryk (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych 11.4.2017 r. sprawy z powództwa Stanisława U. przeciwko Samodzielnemu Publicznemu
Zakładowi Opieki Zdrowotnej – Państwowemu Szpitalowi w R. o przywrócenie do pracy na skutek skargi
kasacyjnej powoda od wyroku SO w G. z 1.12.2015 r. […]; oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie
Wyrokiem z 6.5.2015 r. SR w R. oddalił powództwo Stanisława U. o przywrócenie do pracy w Samodzielnym
Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej – Państwowym Szpitalu w R.
Wyrokiem z 1.12.2015 r. SO w G. oddalił apelację powoda. Sąd podzielił i przyjął za własne ustalenia sądu I instancji,
z których wynika, że powód od 1.11.2000 r. był zatrudniony w pozwanym szpitalu. Od 1.1.2006 r. pełnił obowiązki
ordynatora oddziału X psychiatryczno-sądowego o podstawowym zabezpieczeniu. Do jego zakresu obowiązków
należała m.in. opieka nad pacjentami pozwanego szpitala, w tym postawienie diagnozy, określenie planu leczenia
oraz wydawanie co sześć miesięcy opinii o stanie zdrowia pacjentów, wobec których zastosowano środek
zabezpieczający, oraz osób poddanych obserwacji sądowo-psychiatrycznej. Od 26.3.2002 r. powód był także
biegłym sądowym z zakresu psychiatrii w okręgu SO w G. Pismem z 17.5.2010 r. pozwany rozwiązał z powodem
umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym z powodu nieobecności nieusprawiedliwionych w dniach 4, 11, 18,
25.3.2010 r. Wyrokiem z 16.1.2013 r. SR w R. przywrócił powoda do pracy u pozwanego. Na skutek oddalenia
apelacji pozwanego powyższy wyrok stał się prawomocny z dniem 23.5.2013 r. Następnego dnia powód zgłosił
pozwanemu gotowość niezwłocznego podjęcia pracy.
Aktem oskarżenia z 30.12.2005 r. oskarżono powoda między innymi o to, że w okresie od lutego do czerwca 2001 r.,
działając wspólnie w porozumieniu z innymi osobami zatrudnionymi w oddziałach pozwanego, w których swoją pracę
wykonywał powód, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej na rzecz pozwanego, wykorzystując niezdolność
pacjentów pozwanego do należytego pojmowania przedsiębranego działania, jako osoba uprawniona z racji
wykonywanego zawodu do stwierdzania stanu świadomości pacjentów w chwili dokonywania czynności
cywilnoprawnych, wielokrotnie poświadczał nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne, stwierdzając
na dokumentach pełną świadomość i zdolność pacjentów do samodzielnego podjęcia decyzji o darowiźnie w chwili
podpisania dokumentu, przez co doprowadzał pacjentów pozwanego do niekorzystnego rozporządzenia własnym
mieniem, w postaci przekazania darowizn pieniężnych.
Wyrokiem SR w T. z 28.5.2009 r. powód został uznany winnym popełnienia 33 z 42 zarzucanych czynów.
Wymierzono mu karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności i łączną karę grzywny w wysokości 150 stawek
dziennych oraz warunkowo zawieszono wykonanie łącznej kary pozbawienia wolności na okres próby 3 lat. Apelacja
powoda i jego obrońców została uznana za oczywiście bezzasadną. Wyrok karny stał się prawomocny z dniem
10.6.2010 r. Pismem z 7.10.2010 r. SR w T. zawiadomił pozwanego o treściowy wyroku.
Pismem z 27.12.2006 r. Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy poinformował pozwanego,
że powód został wybrany do zarządu krajowego związku. Powód nieprzerwanie od 2006 r. jest członkiem Zarządu
Regionu Ś. OZZL, członkiem Prezydium Zarządu Regionu Ś. OZZL – sekretarzem Zarządu Regionu Ś. OZZL oraz
delegatem na Zjazdy Krajowe OZZL. Z tego tytułu powód wykonywał czynności wymagające zwolnienia go
z obowiązku świadczenia pracy, uczestniczył raz w miesiącu w zebraniach Prezydium Zarządu Regionu Ś. OZLL (w
środy o godz. 12:00 w T.); uczestniczył w zebraniach Prezydium Zarządu Regionu Ś. OZZL zwoływanego doraźnie;
uczestniczył w Zjazdach Delegatów Regionu Ś. OZZL; uczestniczył w Zjazdach Krajowych OZZL w B.; uczestniczył
raz w miesiącu w zebraniach Zarządu Krajowego OZZL w B. (od czwartku do soboty), a także wykonywał inne
czynności zlecane doraźnie przez Zarząd Regionu Ś. OZZL lub Prezydium Regionu Ś. OZZL lub Przewodniczącego.
Z ramienia związku powód sprawował do roku 2012 funkcję delegata OZZL do Europejskiej Federacji Lekarzy
Etatowych (FEMS), a następnie od 2012 r. pełnił funkcję Zastępcy Sekretarza Generalnego FEMS. W ramach FEMS
powód brał udział w cyklicznych czterodniowych spotkaniach mających miejsce dwa razy do roku, tj. w maju oraz
październiku – z wyjątkiem maja 2010 r., spotkaniach Zarządu FEMS w styczniu 2013 r. oraz lutym 2014 r. Powód

uczestniczył również w spotkaniach oraz zjazdach w ramach grupy V4 skupiającej związki zawodowe lekarzy
z Polski, Słowacji, Czech oraz Węgier.
Pismem z 2.9.2011 r. pełnomocnik Oddziału Terenowego OZZL przy pozwanym zawiadomił pozwanego, że związek
postanowił objąć ochroną związkową w okresie sprawowania funkcji w zarządzie oddziału: Bożenę D., Marię B. oraz
Edytę F.
Pozwany 6.6.2013 r. zawiadomił zakładową organizację związkową o zamiarze wypowiedzenia powodowi umowy
o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia – wskazując, że skazanie powoda prawomocnym wyrokiem za
przestępstwo z winy umyślnej z art. 286 § 1 oraz art. 271 § 3 KK w sposób oczywisty uniemożliwia zatrudnienie
powoda na stanowisku pełniącego obowiązki ordynatora oddziału sądowo-psychiatrycznego. Oddział Terenowy
OZZL przy pozwanym nie wyraził zgody na wypowiedzenie powodowi umowy o pracę.
Pismem z 17.6.2013 r. (w dniu będącym pierwszym dniem pracy powoda u pozwanego po przywróceniu do pracy
przez sąd) pozwany wypowiedział powodowi umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu
wypowiedzenia, którego termin upłynął 30.9.2013 r. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano skazanie powoda
przez SR w T. prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z winy umyślnej z art. 286 § 1 oraz art. 271 § 3 KK, co
w sposób oczywisty uniemożliwia zatrudnienie powoda na stanowisku pełniącego obowiązki ordynatora oddziału
sądowo-psychiatrycznego, jakim jest oddział X.
Sąd II instancji zaaprobował także ocenę prawną wyroku sądu I instancji, który uznał, że pozwany nie naruszył art. 38
KP, ponieważ dokonał wymaganych tym przepisem konsultacji związkowych oraz podjął decyzję o wypowiedzeniu
umowy o pracę powodowi dopiero po rozpatrzeniu stanowiska organizacji związkowej. Sąd, analizując ochronę
powoda przed wypowiedzeniem z tytułu sprawowania funkcji sekretarza Zarządu Krajowego OZZL (art. 32 ust. 9
ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych; obecny t.jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1881; dalej jako: ZwZawU),
uznał, że w chwili złożenia wypowiedzenia 17.6.2013 r. powód nie był pracownikiem szczególnie chronionym, w tym
czasie (a także w okresie roku przed złożeniem wypowiedzenia) nie korzystał bowiem u pozwanego z urlopu
bezpłatnego lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, o który stanowi powołany przepis. W okresie od
18.5.2010 r. do 16.6.2013 r. powód w ogóle nie wykonywał pracy u pozwanego, co uniemożliwia mu skorzystanie
względem pozwanego z ochrony przewidzianej w art. 32 ust. 9 ZwZawU. Sąd I instancji przyjął, z powołaniem się na
art. 51 KP, że okres pozostawania bez pracy powoda w okresie od maja 2010 r. do maja 2013 r. nie może być
traktowany jako okres istnienia stosunku pracy. W konsekwencji nie można przyjąć, że powód pozostawał pod
szczególną ochroną z art. 32 ust. 9 ZwZawU, gdyż nie miał w tym okresie prawa do bezpłatnego urlopu czy
zwolnienia ze świadczenia pracy. Powód przy tym nie był objęty szczególną ochroną z racji przynależności do
zakładowej organizacji związkowej.
W ocenie sądu pozwany precyzyjnie podał, że wypowiedzenie umowy jest uzasadnione okolicznością skazania
powoda przez SR w T. prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z winy umyślnej z art. 286 § 1 oraz art. 271 § 3 KK,
co w sposób oczywisty uniemożliwia zatrudnienie powoda na stanowisku pełniącego obowiązki ordynatora oddziału
sądowo-psychiatrycznego, jakim jest oddział X. Pozwany jako szpital nie może powierzać swoich pacjentów opiece
powoda, który działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami zatrudnionymi w oddziałach pozwanego,
wykorzystywał niezdolność jego pacjentów do należytego pojmowania przedsiębranego działania i doprowadzał ich
do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem. Działanie powoda jest nie tylko sprzeczne z prawem, lecz
także wysoce naganne etycznie i społecznie oraz godzi w elementarne zasady przyzwoitości. Powód wykorzystał
położenie osób niezdolnych do pojmowania znaczenia własnego działania i znajdujących się pod jego opieką,
podczas gdy do jego obowiązków należało dążenie do poprawy ich stanu zdrowia. Okoliczność skazania powoda
uniemożliwia dalsze jego zatrudnienie na stanowisku p.o. ordynatora (kierownika) oddziału sądowo-
psychiatrycznego, który jest obowiązany dodatkowo do wydawania co sześć miesięcy opinii o stanie zdrowia
pacjentów, wobec których zastosowano środek zabezpieczający oraz osób poddanych obserwacji sądowo- -
psychiatrycznej. Wydawanie przez lekarza psychiatrę skazanego prawomocnym wyrokiem karnym za przestępstwo
umyślne – opinii o możliwości ponownego popełnienia przestępstwa podlegającego mu pacjenta musi budzić
sprzeciw pozwanego jako szpitala i pracodawcy powoda, pacjentów oddziału, ich rodzin, a także całego
społeczeństwa i opinii publicznej.
Sąd wskazał, że zgodnie z art. 76 § 1 KK skazanie powoda uległo zatarciu z mocy prawa 10.12.2013 r. – już po
rozwiązaniu umowy o pracę z powodem. Według sądu późniejsze zatarcie skazania nie zniweczyło wszystkich
skutków prawomocnego wyroku karnego. Zatarcie skazania powoda nie niweluje wszystkich negatywnych odczuć
społecznych wobec powoda, w szczególności odczuć pokrzywdzonych pacjentów oraz pozwanego jako szpitala
i byłego pracodawcy powoda. Pozwany, mając na uwadze słuszny interes zarówno swój, jak i swoich pacjentów,
a także prawo doboru kadry kierowniczej komórek organizacyjnych oraz specyfikę pracy lekarza psychiatry
zatrudnionego na stanowisku ordynatora oddziału sądowo-psychiatrycznego jest uprawniony do wypowiedzenia
umowy o pracę powodowi skazanemu prawomocnym wyrokiem za przestępstwa popełnione na szkodę jego
pacjentów.

Według sądu w działaniu powoda dopatrzyć się należy nadużywania prawa do odwołania od wypowiedzenia umowy
o pracę. Powód domagał się uznania za bezskuteczne wręczonego mu wypowiedzenia umowy o pracę, mając
świadomość, że w przeszłości popełnił przestępstwa na szkodę pacjentów pozwanego. W ocenie sądu nawet gdyby
powód korzystał z ochrony przewidzianej w art. 32 ust. 9 ZwZawU, brak zgody organizacji związkowej na
wypowiedzenie powodowi umowy o pracę, a tym samym naruszenie przez pozwanego dyspozycji tego przepisu,
uwzględnienie roszczenia powoda nie mogłoby nastąpić, ponieważ godziłoby to w elementarne zasady
przyzwoitości. Sąd uznał, że wypowiedzenie powodowi umowy o pracę dokonane przez pozwanego nie narusza
przepisów prawa i jest uzasadnione.
Powyższy wyrok sądu II instancji powód zaskarżył skargą kasacyjną. Skargę oparto na obydwu podstawach
kasacyjnych określonych w art. 3983 § 1 pkt 1 i 2 KPC. W ramach pierwszej podstawy (art. 398 3 § 1 pkt 1 KPC)
zarzucono między innymi błędną wykładnię:
a) art. 32 ust. 9 w zw. z art. 32 ust. 1 ZwZawU, w zw. z art. 51 KP w zw. z art. 45 § 1 KP przez uznanie, że powód
w związku ze sprawowaniem funkcji związkowej poza zakładową organizacją związkową, nie korzystał u pracodawcy
ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w postaci podejmowania doraźnych czynności i nie obejmowała go
ochrona związkowa z tego tytułu, a ponadto że ochrona ta nie przysługiwała mu w momencie przywrócenia do pracy,
a więc po restytucji stosunku pracy, a przez to bezpodstawne uznanie, że wypowiedzenie dokonane przez
pozwanego było uzasadnione oraz nie naruszało przepisów o wypowiadaniu umów o pracę;
b) art. 32 ust. 1 ZwZawU w zw. z art. 51 KP, w zw. z art. 45 § 1 KP przez uznanie, że powodowi po przywróceniu do
pracy, na tych samych warunkach pracy i płacy i posiadaniu tych samych uprawnień, w momencie przywrócenia do
pracy nie przysługiwała ochrona związkowa na podstawie art. 32 ust. 1 ZwZawU, której podlegał w momencie
rozwiązania umowy o pracę, a przez to bezpodstawne uznanie, że wypowiedzenie dokonane przez pozwanego było
uzasadnione oraz nie naruszało przepisów o wypowiadaniu umów o pracę;
c) art. 30 § 4 oraz art. 32 § 1 i 2 KP w zw. z art. 45 § 1 oraz art. 51 KP, w zw. z art. 58 § 1 i 2 KC, w zw. z art. 300 KP,
w zw. z art. 282 § 2 KP i art. 218 § 2 KK przez przyjęcie, że pozwanemu przysługiwało prawo do wypowiedzenia
umowy powodowi już w pierwszym dniu po przywróceniu go do pracy na mocy prawomocnego wyroku sądowego
i wypowiedzenie to było uzasadnione i nie naruszało przepisów o wypowiadaniu umowy, pomimo iż z okoliczności
sprawy wynikało, że wypowiedzenie przez pozwanego powodowi umowy o pracę natychmiast po jego przywróceniu
do pracy stanowiło de facto obejście przepisów prawa dotyczące obowiązku wykonania przez pozwanego
prawomocnego wyroku sądu pracy, przez co oświadczenie pozwanego o wypowiedzeniu umowy powinno być
uznane za wadliwe i nieważne;
d) art. 30 § 4 oraz art. 32 § 1 i 2 KP w zw. z art. 45 § 1 KP, w zw. z art. 183a i art. 183b KP przez przyjęcie, że
pozwanemu przysługiwało prawo do wypowiedzenia umowy powodowi i wypowiedzenie to było uzasadnione oraz nie
naruszało przepisów o wypowiadaniu umów o pracę, mimo iż z okoliczności sprawy wynikało, że wypowiedzenie
przez pozwanego powodowi umowy o pracę jako jedynej osobie spośród większej liczby osób skazanych przez sąd
karny w tym samym procesie za analogiczne i tożsame czyny, stanowiło jaskrawe naruszenie zasady równego
traktowania w zatrudnieniu i niedyskryminacji, stąd dokonane wypowiedzenie należało ocenić jako nieuzasadnione
i wadliwe;
e) art. 30 § 4 oraz art. 32 § 1 i 2 KP w zw. z art. 45 § 1 KP, w zw. z art. 3 ZwZawU przez przyjęcie, że pozwanemu
przysługiwało prawo do wypowiedzenia umowy powodowi i wypowiedzenie to było uzasadnione oraz nie naruszało
przepisów o wypowiadaniu umów o prace, mimo iż z okoliczności sprawy wynikało, że wypowiedzenie przez
pozwanego powodowi miało charakter represji wobec powoda, za sprawowanie przez niego funkcji związkowych
i prowadzenie aktywnej działalności związkowej, stąd wskazana przez pozwanego przyczyna wypowiedzeniu
powinna była być uznana za niezasadną i nierzeczywistą.
W ramach podstawy procesowej (art. 3983 § 1 pkt 2 KPC) zarzucono m.in. naruszenie:
– art. 328 § 2 KPC w zw. z art. 391 § 1 KPC, w zw. z art. 387 § 21 KPC przez sporządzenie uzasadnienia
zaskarżonego wyroku w sposób pobieżny, niezamieszczenie w nim wszystkich koniecznych elementów, w tym brak
wskazania przez sąd dowodów, na których się oparł, ustosunkowania się do zarzutów apelacji dotyczących ustaleń
faktycznych oraz brak przeprowadzenia szerokiej i pełnej analizy prawnej i wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku,
w szczególności zaś brak dokonania analizy prawnej podnoszonych w apelacji zarzutów dotyczących art. 32 ust. 1 i 9
ZwZawU, art. 8 KP, art. 51 KP w zw. z art. 45 § 1 KP, art. 30 § 4 w zw. z art. 45 § 1 KP.
– art. 378 § 1 KPC przez jego niezastosowanie polegające na nierozpoznaniu apelacji w jej granicach i brak
dokonania analizy prawnej zarzutów podnoszonych w apelacji.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i orzeczenie co do istoty sprawy przez uwzględnienie
apelacji powoda; w przypadku zaistnienia przesłanek wskazanych w art. 39816 KPC – zasądzenie od pozwanej na
rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm prawem
przepisanych oraz kosztów postępowania kasacyjnego; ewentualnie – o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości

i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi II instancji z pozostawieniem mu rozstrzygnięcia o kosztach
procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego za II instancję oraz o kosztach postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie są uzasadnione zarzuty skargi kasacyjnej naruszenia przepisów procesowych, a w szczególności art. 378 § 1
KPC, a także – art. 328 § 2 KPC w zw. z art. 391 § 1 KPC, w zw. z art. 387 § 21 KPC. Uzasadnienie zaskarżonego
wyroku zawiera wszystkie konieczne elementy, w tym ustalenia faktyczne, z których wynika, że powód, zatrudniony
w pozwanym szpitalu psychiatrycznym jako ordynator oddziału sądowo-psychiatrycznego, został skazany wyrokiem
karnym (prawomocnym z dniem 10.6.2010 r.) za przestępstwa umyślne z art. 286 § 1 KK oraz art. 271 § 3 KK na
karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności (w zawieszeniu na 3 lata).
Przestępstwo oszustwa określone w art. 286 § 1 KK jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw.
celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Przypisanie przestępstwa z art. 286 § 1 KK wiąże się
z wykazaniem, że sprawca obejmował swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenie
w błąd innej osoby oraz to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.
Poświadczeniem nieprawdy z art. 271 § 1 KK jest zawarcie w treści dokumentu stwierdzeń obiektywnie
nieprawdziwych, niezgodnych z rzeczywistością. Przestępstwo fałszu intelektualnego z art. 271 KK jest
ukierunkowane na poświadczenie nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne.
W ocenie SN skazanie lekarza psychiatry za popełnienie tych przestępstw uniemożliwia zatrudnienie w oddziale
sądowo-psychiatrycznym szpitala psychiatrycznego, a także – wykonywanie funkcji biegłego sądowego z zakresu
psychiatrii.
Stosownie do postanowień art. 156 § 1 ustawy z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.jedn.: Dz.U.
z 2016 r. poz. 2062 ze zm.) prezes sądu okręgowego ustanawia biegłych sądowych i prowadzi ich listę. Tryb
ustanawiania biegłych, pełnienie przez nich czynności oraz zwalnianie ich z funkcji określa rozporządzenie Ministra
Sprawiedliwości z 24.1.2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz.U. Nr 15, poz. 133). W myśl § 12 ust. 1 punkt 4
tego rozporządzenia – biegłym może być ustanowiona osoba, która daje rękojmię należytego wykonywania
obowiązków biegłego. W wyroku NSA w Warszawie z 10.6.2015 r. (II GSK 986/14, niepubl.) wyrażono słuszny
pogląd, że działania i zaniechania biegłego często są postrzegane przez opinię publiczną jako sposób
funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Z tego względu nie może być on dotknięty jakąkolwiek skazą, a taką
niewątpliwie stanowi uznanie biegłego prawomocnym wyrokiem za winnego popełnienia przestępstwa.
Niewątpliwie więc powód, który popełnił szereg umyślnych przestępstw na szkodę pacjentów, powinien być
wykreślony z rejestru biegłych sądowych.
Ponadto osoba, która wystawiała fałszywe zaświadczenia lekarskie dotyczące stanu zdrowia psychicznego w celu
wyłudzenia od niepoczytalnych pacjentów korzyści finansowych, po skazaniu wyrokiem karnym za te czyny, nie
mogła podejmować żadnych działań dotyczących postępowania zabezpieczającego. Jeżeli bowiem sprawca,
w stanie niepoczytalności określonej w art. 31 § 1 KK, popełnił czyn zabroniony o znacznej społecznej szkodliwości
i zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że popełni taki czyn ponownie, sąd orzeka umieszczenie sprawcy
w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym. Orzeczenie środka zabezpieczającego, o którym mowa w art. 93a KK,
łączy się z koniecznością wysłuchania lekarzy psychiatrów.
Dodatkowo art. 29 ust. 1 oraz art. 30 ustawy z 19.8.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.jedn.: Dz.U. z 2016 r.
poz. 546) przewiduje możliwość umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym, bez jej zgody, osoby chorej psychicznie.
O potrzebie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego takiej osoby orzeka sąd opiekuńczy po zapoznaniu się
z orzeczeniem lekarza psychiatry.
Zdaniem SN skazanie powoda za umyślne przestępstwa oszustwa i fałszu intelektualnego dyskredytuje powoda jako
osobę, która mogłaby wystawiać wiarygodne zaświadczenia lub opinie w przedstawionych wyżej sprawach.
W zaskarżonym skargą kasacyjną wyroku sąd II instancji w sposób uzasadniony przyjął, że wypowiedzenie umowy
o pracę z 17.6.2013 r., spowodowane skazaniem powoda prawomocnym wyrokiem za przestępstwa z winy umyślnej
z art. 286 § 1 oraz art. 271 § 3 KK, w sposób oczywisty uniemożliwia zatrudnienie powoda na stanowisku pełniącego
obowiązki ordynatora oddziału sądowo-psychiatrycznego.
Zaskoczenie budzi fakt, że przedstawiciele ponadzakładowych organizacji związków zawodowych lekarzy nie
dostrzegli dysharmonii w powierzaniu powodowi odpowiedzialnych funkcji związkowych w okresach po
uprawomocnieniu się karnego wyroku skazującego (wytłumaczeniem mogłaby być jedynie ich niewiedza odnośnie tej
kwestii).
Analizując zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące naruszenia art. 32 ust. 1 ZwZawU, należy przypomnieć, że
pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku
pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej
zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo

organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Artykuł 32 ust. 9
ZwZawU stanowi, że ochrona przewidziana w ust. 1 przysługuje pracownikowi pełniącemu z wyboru funkcję
związkową poza zakładową organizacją związkową, korzystającemu u pracodawcy z urlopu bezpłatnego lub ze
zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Ochrona przysługuje w okresie tego urlopu lub zwolnienia oraz przez rok
po upływie tego okresu. Zgodę, o której mowa w ust. 1, wyraża właściwy statutowo organ organizacji związkowej,
w której pracownik pełni albo pełnił tę funkcję.
Sąd Najwyższy w wyroku z 18.5.2007 r. (I PK 275/06, OSNP Nr 13–14/2008, poz. 189), wyraził pogląd, że stosunek
pracy pracownika pełniącego z wyboru funkcję związkową poza zakładową organizacją związkową podlega
szczególnej ochronie w okresie urlopu bezpłatnego udzielonego dla wykonywania tej funkcji oraz w okresie
wykonywania doraźnych czynności związanych z tą funkcją i ochrona ta wygasa rok po upływie tych okresów.
Aprobując te konstatacje, należy stwierdzić, że użyte w ust. 9 art. 32 sformułowanie: „korzystającemu u pracodawcy
ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy” dotyczy zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnych czynności, objętych dyspozycją normy art. 25 ust. 2
ZwZawU, wynikających z funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli czynność ta nie może być wykonana
w czasie wolnym od pracy.
Nie ulega wątpliwości, że powód od 2006 r. do dnia otrzymania wypowiedzenia umowy o pracę wykonywał liczne
doraźne czynności, wynikające z jego funkcji w ponadzakładowej organizacji związkowej.
Stosownie do art. 51 § 1 i 2 KP pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do
okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Okresu pozostawania bez
pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się za przerwę w zatrudnieniu, pociągającą za sobą utratę
uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego zatrudnienia. Ponieważ te „doliczane” okresy nie są faktycznymi
okresami zatrudnienia, pracownik nie nabywa za nie uprawnień uzależnionych od pozostawania w stosunku pracy
np. urlopu wypoczynkowego czy premii (por. wyrok SN z 3.2.2016 r., I PK 27/15, MoPr Nr 7/2016, poz. 370–372).
W ocenie SN nie było jednak uzasadnione dokonanie subsumcji tych unormowań do sytuacji powoda, gdyż z dniem
przywrócenia powoda do pracy restytucji uległa ochrona związkowa powoda z tytułu nieprzerwanie wykonywanych
od 2006 r. funkcji w ponadzakładowych organizacjach związkowych. Prawo ochrony, wynikającej z art. 32 ust. 9
ZwZawU, pracownik nabywa już pierwszego dnia pełnienia funkcji związkowej w ponadzakładowej organizacji
związkowej, z którą łączy się zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy. Odnosi się to również do pierwszego dnia
pracy, po restytucji stosunku pracy, na skutek wyroku przywracającego do pracy. Nie jest konieczny żaden okres
wyczekiwania na podjęcie przez pracodawcę decyzji o wyrażeniu zgody na zwolnienie z obowiązku świadczenia
pracy. Doszło więc do naruszenia przepisów art. 32 ust. 9 ZwZawU. Słusznie jednak sąd w zaskarżonym skargą
kasacyjną wyroku uznał, że szczególnie naganne przestępstwa powoda, dokonane na niekorzyść pacjentów, za
które został skazany na karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawiania wolności (w zawieszeniu na trzy lata) uniemożliwia
przywrócenie powoda do pracy (art. 8 KP), nawet w przypadku, gdyby powodowi przysługiwała ochrona związkowa.
Sąd Najwyższy w wyroku z 20.1.2015 r. (I PK 137/14,
) zajął stanowisko, że brak zgody związku zawodowego
na rozwiązanie stosunku pracy nie daje bezwzględnej ochrony stosunku pracy pracownika będącego członkiem
zarządu związku. Celem ochrony działacza związkowego jest wyłącznie zagwarantowanie mu niezależności
w wypełnianiu funkcji, a przepisy wyznaczające zakres tej ochrony mają charakter regulacji szczególnej i muszą być
wykładane ściśle. Działalność związkowa nie może zatem być pretekstem do nieuzasadnionego uprzywilejowania
pracownika w sferach niedotyczących sprawowania przez niego funkcji. Przeciwny sposób myślenia o ochronie
trwałości stosunku pracy działaczy związkowych byłby dyskryminujący dla pracowników, którzy członkami związku
zawodowego nie są albo nie sprawują w nich żadnej funkcji. Celem ochrony działacza związkowego na podstawie
art. 32 ust. 1 ZwZawU jest przede wszystkim realizacja interesów związku zawodowego i interesów zbiorowych
pracowników. Powołany przepis ma na celu zapewnienie działaczowi związkowemu bezpieczeństwa i niezależności
wobec pracodawcy w zakresie reprezentowania i obrony praw i interesów pracowników (por. art. 7 ZwZawU).
W wyroku z 2.2.2012 r. SN wskazał, że w szczególnych sytuacjach istnieje możliwość oddalenia w całości
powództwa o przywrócenie do pracy (bez zasądzania w miejsce tego żądania odszkodowania), gdy chroniony
pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (por. wyrok SN z 13.10.2016
r., II PK 214/15,
). Również w wyroku SN z 15.3.2005 r. (II PK 242/04, MoPr Nr 4/2005, s. 86) uznano, że
przepis art. 8 KP daje podstawę do oddalenia powództwa o przywrócenie do pracy działacza związkowego
zwolnionego z pracy w trybie art. 52 § 2 pkt 1 KP mimo sprzeciwu zarządu organizacji związkowej, jeżeli wobec
drastyczne nagannego zachowania się pracownika na forum publicznym uwzględnienie jego żądania nawet
w ograniczonym zakresie (zasądzenie odszkodowania) godziłoby w elementarne zasady przyzwoitości.
W ocenie obecnego składu SN nie narusza prawa wypowiedzenie umowy o pracę lekarzowi, który został skazany za
popełnienie szeregu przestępstw umyślnych na szkodę pacjentów, gdyż przyznanie mu ochrony związkowej byłoby
sprzeczne z jej celem oraz z zasadami współżycia społecznego. Przyczyna wypowiedzenia powodowi umowy
o pracę nie miała żadnego związku z działalnością związkową (zarzuty skargi kasacyjnej odnośnie do tej kwestii są
całkowicie bezpodstawne). Powoływanie się przez działacza związkowego na ochronę przed zwolnieniem w sytuacji,

gdy rażąco i wyjątkowo nagannie łamie obowiązki pracownicze, jest czynieniem z prawa użytku, który jest sprzeczny
ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem powołanego prawa oraz z zasadami współżycia społecznego (art. 8
KP). Z uwagi na rażąco naganne zachowanie powoda celowe było dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę już
pierwszego dnia po jego powrocie do pracy w 2013 r. Sąd pracy skupia się na rozpoznaniu roszczenia powoda; nie
ma obowiązku analizowania działań pracodawcy w stosunku do innych pracowników, skazanych w procesie karnym,
którzy zatrudnieni byli w innych wydziałach pozwanego szpitala i których sytuacja nie była w pełni porównywalna.
Zarzuty skargi kasacyjnej w tym zakresie nie były uzasadnione.
Sąd Najwyższy, z uwagi na okoliczności sprawy, uznał, że zaskarżone orzeczenie mimo częściowo błędnego
uzasadnienia odpowiada prawu, dlatego na podstawie art. 398 14 KPC orzekł jak w sentencji.
Wyrok SN z 11.4.2017 r., I PK 142/16

Wyrokiem Sądu Najwyższego z 11.4.2017 r., I PK 142/16, potwierdzono zasadność wypowiedzenia umowy o pracę lekarzowi skazanemu za przestępstwa umyślne. Decyzja sądu podkreślała rażące naruszenie obowiązków pracowniczych przez lekarza, co uniemożliwiało dalsze zatrudnienie go.