Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki

Tematyka: prawo wykonywania zawodu pielęgniarki, cudzoziemcy, szkoła pielęgniarska, samorząd zawodowy, interpretacja prawa, minimalne wymogi kształcenia, unijne przepisy, licencjat pielęgniarstwa, kompetencje uczelni

Cudzoziemcowi może być przyznane prawo wykonywania zawodu na stałe albo na czas określony, jeżeli
posiada świadectwo ukończenia szkoły pielęgniarskiej lub szkoły położnych bądź uzyskane w innym
państwie świadectwo uznane w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędne ze świadectwem ukończenia takiej
szkoły, zgodnie z odrębnymi przepisami, pod warunkiem że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone
w przepisach prawa Unii Europejskiej – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.
Opis stanu faktycznego
Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych w P. („ORPiP”) uchwałą Nr (...) z (...) października 2018 r., wydaną na
podstawie art. 4 ust. 2 pkt 1 oraz art. 31 pkt 2 ustawy z 1.7.2011 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (t.j. Dz.U.
z 2018 r. poz. 916 ze zm.; dalej jako: SamPielęgPołożU), art. 35 ust. 4 w zw. z art. 35 ust. 1 i art. 40 ust. 1 ustawy
z 15.7.2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 576 ze zm.; dalej jako: PielęgPołożU),
odmówiła skarżącej przyznania prawa wykonywania zawodu pielęgniarki i wpisu do rejestru pielęgniarek Okręgowej
Izby Pielęgniarek i Położnych w P. („OIPiP”).
W uzasadnieniu ORPiP wskazała, że skarżąca nie spełniła wymogu ukończenia szkoły pielęgniarskiej zgodnie z art.
52 PielęgPołożU, tj. studiów pierwszego stopnia, trwających co najmniej 3 lata i obejmujących co najmniej 4600
godzin kształcenia zawodowego, zaś ukończone przez nią tzw. studia pomostowe (3-semestralne) przeznaczone są
wyłącznie dla pielęgniarek) pielęgniarzy polskich, którzy posiadają świadectwo dojrzałości i ukończyli określone typy
szkół, tj. liceum medyczne, szkolę policealną lub szkołę pomaturalną, kształcącą w zawodzie pielęgniarki w Polsce.
Takiego rodzaju szkoły nie ukończyła wnioskodawczyni, bowiem ukończyła (...) Szkołę Medyczną na specjalności
„Pielęgniarstwo”, zdobyła kwalifikacje pielęgniarki i otrzymała dyplom Młodszego Specjalisty.
Odwołanie od tej decyzji wniosła skarżąca, podnosząc, że uzyskując tytuł zawodowy licencjata pielęgniarstwa, po
ukończeniu studiów w formie niestacjonarnej, na wydziale medycznym Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej (...)
w K. na kierunku pielęgniarstwo – ukończyła tym samym szkołę pielęgniarską w Rzeczypospolitej Polskiej; posiada
więc wykształcenie wymagane przez obowiązujące przepisy prawa, uprawniające do przyznania jej prawa
wykonywania zawodu pielęgniarki w Polsce. Ponadto podkreśliła, że samorząd zawodowy nie ma upoważnienia do
kwestionowania dyplomu wyższej uczelni, powołanej zgodnie z obowiązującymi przepisami i posiadającej
uprawnienia do prowadzenia studiów wyższych.
Po rozpatrzeniu tego odwołania PNRPiP wydało opisaną na wstępie uchwałę Nr (...) z (...) marca 2019 r., którą
utrzymała w mocy uchwałę ORPiP.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na rozprawie 13.11.2019 r. sprawy ze skargi V.T. na uchwałę
Prezydium Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych z dnia (...) marca 2019 r. Nr (...) w przedmiocie odmowy
przyznania prawa wykonywania zawodu pielęgniarki uchylił zaskarżoną uchwałę oraz poprzedzającą ją uchwałę
Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w P.
Z uzasadnienia Sądu
Wobec argumentacji podniesionej w zaskarżonych uchwałach Sąd zauważa przy tym, że nie ma żadnej regulacji
prawnej, z której wynikałoby, iż przepis art. 53 ust. 3 pkt 2 PielęgPołożU nie może znaleźć zastosowania do
cudzoziemców, czy inaczej: że może znaleźć zastosowanie wyłącznie do osób, które ukończyły konkretne szkoły
w Polsce. Wskazując odmiennie, organy orzekające wadliwie - zdaniem Sądu - interpretują tak ww. przepis ustawy,
jak i § 1 pkt 1 rozporządzenia MZ z 14.6.2012 r. w sprawie szczegółowych warunków prowadzenia studiów dla
pielęgniarek i położnych, które posiadają świadectwo dojrzałości i ukończyły liceum medyczne lub szkołę policealną
albo szkołę pomaturalną, kształcącą w zawodzie pielęgniarki i położnej (Dz.U. z 2012 r. poz. 770). Wadliwie bowiem
przyjmują, że do podjęcia studiów, o których mowa w art. 52 ust. 3 pkt 2 PielęgPołożU uprawnione są
wyłącznie osoby z dyplomami konkretnych typów szkół w Polsce, a lista ta jest zamknięta, nie zwracając
w ten sposób uwagi na okres kształcenia w danej szkole średniej i zakres nabytych kwalifikacji (na co
w istocie wskazuje ww. § 1 pkt 1 przywołanego rozporządzenia).
Tak ścisła interpretacja ww. przepisów prawa krajowego, jak przyjęta w sprawie, nie jest także uzasadniona w świetle
prawa unijnego, tj. dyrektywy 205/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7.9.2005 r. (przywołanej także
w kontrolowanej uchwale), wskazującej na potrzebę zdobycia przez pielęgniarkę określonych kwalifikacji -
umiejętności/wiedzy - bez względu na to, jak przebiega proces jej kształcenia (zob. art. 31 dyrektywy). Nadto Sąd
stwierdza, że myli się zaskarżony organ twierdząc, że wskazana przez skarżącą w odwołaniu (nieratyfikowana).
Umowa z 11.4.2005 r. między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów U. o wzajemnym uznawaniu

akademickim dokumentów o wykształceniu i równoważności stopni nie umożliwiała uwzględnienia jej wykształcenia
profilowego zdobytego na U. W tej kwestii Sąd także podziela stanowisko wyrażone w ww. wyroku tut. Sądu,
dotyczącego sprawy o podobnym stanie faktycznym i prawnym, i zauważa za tym Sądem, że na Państwach –
Stronach umowy międzynarodowej nieratyfikowanej ciąży obowiązek powstrzymywania się od działań, które
udaremniłyby przedmiot i cel umowy międzynarodowej. „Inaczej mówiąc, władze publiczne państwa, które zawarło
taką umowę są zobowiązane postępować w taki sposób, aby cele umowy były realizowane, a nie podważane lub
unicestwiane ze względu na formalistyczne odczytywanie prawa i temu podobne względy. W świetle powyższego
można przyjąć, że przepisy Umowy międzyrządowej z 11.4.2005 r. powinny być interpretowane w taki sposób, aby
osobom, które uzyskały wykształcenie średnie w U. umożliwić studia w szkołach wyższych z siedzibą
w Rzeczpospolitej Polskiej, z wszelkimi konsekwencjami dyplomów i stopni naukowych uzyskanych w szkołach
ukraińskich. Dotyczy to nie tylko uznania matur lub innych świadectw uzyskania wykształcenia średniego, ale również
objętych takimi dyplomami umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Jeśli więc skarżąca ukończyła średnią szkołę
medyczną i uzyskała kwalifikacje medyczne na poziomie średnim (nie uniwersyteckim), a odpowiednich kwalifikacji
wymaga się w procesie kształcenia na terytorium Polski, to jej wykształcenie powinno być uznane przez władze
polskie. Dotyczy to nie tylko konstytucyjnych organów władzy i administracji RP, ale również organów samorządu
zawodowego wykonujących zadania publiczne, takie jak przyznawanie prawa do wykonywania określonych
zawodów, prowadzenie rejestrów publicznych itp.”.
Obowiązująca PielęgPołożU przewiduje możliwość przyznania cudzoziemcowi prawa wykonywania zawodu, albo
prawa wykonywania zawodu na stałe lub na czas określony. Warunki jakie musi spełnić cudzoziemiec aby móc
przyznać mu prawo wykonywania zawodu na stałe lub na czas określony określa art. 35 ust. 1 PielęgPołożU.
Natomiast ograniczone prawo wykonywania zawodu przyznaje się cudzoziemcowi na czas odbycia stażu
adaptacyjnego lub kształcenia podyplomowego, jeżeli spełnia warunki określone w art. 35 ust. 1 pkt 2 i 5-7 (art. 36
PielęgPołożU).
Jedną z kluczowych przesłanek, a sporną w niniejszej sprawie, warunkującą uzyskanie prawa wykonywania zawodu
przez cudzoziemca na podstawie PielęgPołożU jest posiadanie świadectwa ukończenia szkoły pielęgniarskiej
lub szkoły położnych bądź uzyskane w innym państwie świadectwo uznane w Rzeczypospolitej Polskiej za
równorzędne ze świadectwem ukończenia takiej szkoły, zgodnie z odrębnymi przepisami, pod warunkiem że
spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej (art. 35 ust. 1 pkt 5
w związku z art. 36 PielęgPołożU).
W analizowanym orzeczeniu słusznie podkreślono, że żaden obowiązujący przepis prawa - w sprawie dotyczącej
przyznania cudzoziemcowi prawa wykonywania zawodu - nie upoważnia organów samorządu zawodowego,
właściwych w tego rodzaju sprawach, do badania zasad rekrutacji i warunków przyjęcia na uczelnię kształcącą
w zawodzie pielęgniarki; nie upoważnia nadto do weryfikacji prawidłowości wydania dyplomu przez daną uczelnię,
potwierdzającego zdobyte wykształcenie w tym zawodzie) uzyskany (jak w niniejszej sprawie) tytuł licencjata
pielęgniarstwa. Kompetencje organów samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych zostały określone
w SamPielęgPołożU, niemniej nie wynika z nich jakikolwiek udział wskazanego samorządu zawodowego
w kwalifikacji osób ubiegających się o kształcenie w uczelniach w ramach studiów pierwszego stopnia w celu
uzyskania tytułu zawodowego licencjata pielęgniarstwa. Podobnie rzecz się ma w przypadku zadań NRPiP i ORPiP,
w których kompetencjach nie mieszczą się jakiekolwiek uprawnienia do skutecznego kwestionowania decyzji uczelni
w powyżej określonym zakresie. Rację ma więc skarżąca podnosząc, że wszelkie kompetencje do przeprowadzenia
procesu kształcenia należą do uczelni.
Wyrok WSA w Warszawie z 13.11.2019 r., VII SA/Wa 1204/19

PielęgPołożU przewiduje możliwość przyznania cudzoziemcowi prawa wykonywania zawodu na stałe lub na czas określony, określając warunki spełnienia przez cudzoziemca minimalnych wymogów kształcenia. Orzeczenie WSA w Warszawie podkreśliło brak kompetencji samorządu zawodowego do weryfikacji decyzji uczelni dotyczących kształcenia w zawodzie pielęgniarki. Zauważono także nieuzasadnione ograniczenia interpretacyjne przepisów prawa krajowego i unijnego w kontekście uznawania kwalifikacji zawodowych pielęgniarek.