Zakaz reklamy usług lekarskich

Reklama lekarzy jest zabroniona, nawet jeżeli zawiera prawdziwe informacje o dobrej praktyce i zwycięstwie w rankingu ocen lub plebiscycie. Sąd Najwyższy orzekł, że lekarz stomatolog naruszył normy prawa poprzez reklamę swojej praktyki stomatologicznej, co skutkowało nałożeniem kary pieniężnej. Zgodnie z Kodeksem Etyki Lekarskiej, lekarz może informować o swojej działalności wyłącznie zgodnie z określonymi zasadami, nie naruszając zakazu reklamy.

Tematyka: Zakaz reklamy usług lekarskich, Kodeks Etyki Lekarskiej, Sąd Najwyższy, naruszenie norm prawnych, kara pieniężna

Reklama lekarzy jest zabroniona, nawet jeżeli zawiera prawdziwe informacje o dobrej praktyce i zwycięstwie
w rankingu ocen lub plebiscycie organizowanym przez media - orzekł Sąd Najwyższy.
Opis stanu faktycznego
Lekarz stomatolog T. prowadził prywatną praktykę stomatologiczną w W. (województwo dolnośląskie). Lekarz
wywiesił baner, na którym zawarł informacje, że jest to najlepszy gabinet w regionie oraz że pacjenci korzystający
z usług dentysty znajdą tam „zdrowie i piękno”. Dolnośląska Okręgowa Izba Lekarska, wszczęła sprawę
dyscyplinarną o stosowanie niedozwolonej reklamy swojej działalności, na podstawie art. 63 ust. 1 KEL.
Okręgowy sąd lekarski uznał, że lekarz naruszył przywołaną normę prawną i wymierzył mu karę pieniężną
w wysokości równowartości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, zgodnie z art. 85 IzbyLekU. Naczelny Sąd
Lekarski podtrzymał orzeczenie, zaś Sąd Najwyższy oddalił kasację jako oczywiście bezzasadną.
Komentarz
Uchwałą II Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Lekarzy z 14.12.1991 r. uchwalono Kodeks Etyki Lekarskiej.
Podstawę normatywną stanowił art. 33 pkt 1 w zw. z art. 4 ust. 1 pkt 2 IzbyLekU w ówczesnym brzmieniu. Kodeks
Etyki Lekarskiej znowelizowano dwa razy: w 1993 r. na III Krajowym Zjeździe Lekarzy oraz w 2003 r. na
Nadzwyczajnym VII Krajowym Zjeździe Lekarzy. Przywołany art. 63 ust. 1 KEL stanowi, że lekarz tworzy swoją
zawodową opinię jedynie w oparciu o wyniki swojej pracy, dlatego wszelkie reklamowanie się jest zabronione.
Zasady i warunki wykonywania zawodów lekarza i lekarza dentysty określa także ZawLekU. Zakres wymaganej
i dopuszczalnej informacji określa Uchwała Naczelnej Rady Lekarskiej Nr 29/11/VI z 16.12.2011 r. Zgodnie z uchwałą
Nr 29/11/VI Naczelnej Rady Lekarskiej z 16.12.2011 r. w sprawie szczegółowych zasad podawania do publicznej
wiadomości informacji o udzielaniu przez lekarzy i lekarzy dentystów świadczeń zdrowotnych lekarz lub lekarz
dentysta prowadzący praktykę zawodową może informować o udzielaniu świadczeń zdrowotnych m.in. poprzez
zamieszczenie informacji na stronach internetowych.
Lekarz lub lekarz dentysta wykonujący praktykę zawodową może podawać do publicznej wiadomości informację
o udzielaniu świadczeń zdrowotnych na zasadach określonych w tej uchwale. Informacja, o której mowa wyżej,
podawana przez lekarza lub lekarza dentystę prowadzącego praktykę zawodową powinna zawierać następujące
dane: tytuł zawodowy, imię i nazwisko, miejsce, dni i godziny przyjęć.
Dodatkowo informacja taka może obejmować:
1. rodzaj wykonywanej praktyki zawodowej;
2. stopień naukowy;
3. tytuł naukowy;
4. specjalizacje;
5. umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonych świadczeń zdrowotnych;
6. szczególne uprawnienia;
7. numer telefonu;
8. określenie cen i sposobu płatności w przypadku przekazywania tych informacji poprzez zamieszczenia ich na
stronie internetowej praktyki zawodowej lub poprzez specjalne telefony informacyjne.
Informacje takie mogą być udostępniane wyłącznie poprzez:
1. nie więcej niż 2 stałe tablice ogłoszeniowe na zewnątrz budynku, w którym prowadzona jest praktyka
i dodatkowo nie więcej niż 2 tablice ogłoszeniowe przy drogach dojazdowych do siedziby praktyki;
2. ogłoszenia prasowe w rubrykach dotyczących usług medycznych;
3. informacje zawarte w książkach telefonicznych i informatorach o usługach medycznych w dziale dotyczącym
usług lekarskich;

4. zamieszczenie informacji na stronach internetowych;
5. specjalne telefony informacyjne.
Informacja taka nie może nosić cech reklamy, a w szczególności zawierać:
1. żadnej formy zachęty ani próby nakłonienia do korzystania ze świadczeń zdrowotnych;
2. informacji o metodach, ich skuteczności i czasie leczenia oraz obietnic i potocznych określeń;
3. określenia cen i sposobu płatności, za wyjątkiem określenia cen i sposobu płatności w przypadku przekazywania
tych informacji poprzez zamieszczenia ich na stronie internetowej praktyki zawodowej lub poprzez specjalne
telefony informacyjne;
4. informacji o jakości sprzętu medycznego.
Działanie sprzeczne z powyższymi wytycznymi stanowi przewinienie zawodowe i podlega odpowiedzialności
zawodowej, na zasadach przewidzianych w IzbyLekU. W myśl art. 53 IzbyLekU, członkowie izb lekarskich podlegają
odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem
zawodu lekarza. Chodzi więc o naruszenie, które można uznać jako „przewinienie zawodowe”'.
Sąd lekarski może orzec następujące kary:
1) upomnienie;
2) nagana;
3) kara pieniężna;
4) zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia na okres od roku do pięciu
lat;
5) ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat;
6) zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od roku do pięciu lat;
7) pozbawienie prawa wykonywania zawodu.
W analizowanej sytuacji, na lekarz została nałożona kara pieniężna. Karę pieniężną orzeka się na cel społeczny
związany z ochroną zdrowia w wysokości od jednej trzeciej do czterokrotnego przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłoszonego przez Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego, obowiązującego w chwili wydania orzeczenia w pierwszej instancji (art. 85 IzbyLekU).
Kodeks Etyki Lekarskiej jest aktem wydanym w określonym przez ustawę trybie i przez organ ustawowo
upoważniony, a zatem posiada odpowiedni status prawny w ramach organizacji samorządu lekarskiego. W tej
sytuacji fakt związania jego normami lekarzy oraz fakt odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie tych norm na
podstawie art. 53 IzbyLekU nie może budzić wątpliwości (postanowienie SN z 11.02.2016, SDI 71/15,
).
Wydane przez Sąd Najwyższy orzeczenie jest jednak dyskusyjne w świetle wyroku TSUE z 4.5.2017 r., C-
339/15. W orzeczeniu tym wskazano, że: 1) „Dyrektywę o nieuczciwych praktykach handlowych” należy
interpretować w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie przepisom krajowym (…), które chronią zdrowie
publiczne i godność zawodu dentysty poprzez ogólny i całkowity zakaz wszelkiej reklamy dotyczącej świadczeń
leczenia ust i zębów oraz poprzez ustanowienie określonych wymogów co do dyskrecji w zakresie dotyczącym
szyldów gabinetów dentystycznych. 2) „Dyrektywę o handlu elektronicznym” należy interpretować w ten sposób, że
stoi ona na przeszkodzie przepisom krajowym (…), które ustanawiają ogólny i całkowity zakaz wszelkiej reklamy
dotyczącej świadczeń leczenia ust i zębów, w zakresie, w jakim zakazują one wszelkiej formy informacji handlowych
przekazywanych drogą elektroniczną, w tym również poprzez stronę internetową utworzoną przez dentystę. 3)
Artykuł 56 TFUE należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym (…), które
ustanawiają ogólny i całkowity zakaz wszelkiej reklamy dotyczącej świadczeń leczenia ust i zębów.
Postanowienie SN z 22.1.2020 r., I KK 31/19

Kodeks Etyki Lekarskiej stanowi, że lekarz może podawać do publicznej wiadomości informacje o swojej praktyce zawodowej, ale nie może stosować reklamy w tradycyjnym znaczeniu. Orzeczenie Sądu Najwyższego stanowi ważny precedens w kwestii reklamy usług lekarskich w Polsce.