Nowe zasady wykonywania zawodu psychologa i samorząd zawodowy psychologów

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad projektem nowej ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów. Projekt zakłada wprowadzenie Regionalnej Listy Psychologów, na której znajdą się osoby spełniające określone wymogi, aby uzyskać prawo do wykonywania zawodu. Ustawa ma także uregulować działalność samorządu zawodowego psychologów oraz określić zasady etyki zawodowej i odpowiedzialności zawodowej psychologa.

Tematyka: zawód psychologa, samorząd zawodowy, Regionalna Lista Psychologów, etyka zawodowa, odpowiedzialność zawodowa, standardy zawodu, kodyfikacja zawodu, wpis na listę psychologów, obowiązki psychologa, dyscyplina zawodowa, ochrona zawodu

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad projektem nowej ustawy o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (numer UD58). Zdaniem MRPiPS obecne regulacje nie
funkcjonują w praktyce ze względu na liczne wady prawne i legislacyjne, a także są niezgodne z prawem
europejskim.
• W wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu została opublikowana informacja o opracowywanym
projekcie ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów.
• Na gruncie nowych przepisów, psycholog będzie uzyskiwał prawo wykonywania zawodu z dniem wpisu na
Regionalną Listę Psychologów, prowadzoną przez regionalną radę psychologów.
• Projekt ustawy będzie regulował również działalność samorządu zawodowego psychologów, który składać
się będzie z Krajowej Izby oraz regionalnych izb psychologów.
Zakres projektowanej ustawy
Nowa ustawa ma określić:
• zasady uzyskiwania prawa wykonywania zawodu psychologa;
• zasady i warunki wykonywania zawodu psychologa;
• zasady organizacji i działania samorządu zawodowego psychologów;
• zasady odpowiedzialności zawodowej psychologa.
Regionalna Lista Psychologów
Projekt ustawy zakłada, że zawód psychologa jest zawodem zaufania publicznego, a tytuł zawodowy
„psycholog” podlega ochronie prawnej.
Na gruncie nowych przepisów psycholog będzie uzyskiwać prawo wykonywania zawodu z dniem wpisu na
Regionalną Listę Psychologów, prowadzoną przez regionalną radę psychologów.
Na listę trafi osoba, która spełnia następujące wymogi:
1. ukończyła w Polsce:
a. studia pierwszego stopnia na kierunku psychologia i studia drugiego stopnia na kierunku psychologia oraz
uzyskała tytuł zawodowy magistra albo
b. jednolite studia magisterskie na kierunku psychologia oraz uzyskała tytuł zawodowy magistra lub
2. posiada dyplom wydany w państwie innym niż państwo członkowskie UE, uznany za równoważny z dyplomem
magistra uzyskiwanym w Polsce, potwierdzającym tytuł zawodowy psychologa, lub
3. posiada kwalifikacje do wykonywania zawodu psychologa nabyte w państwie UE, uznane w Polsce zgodnie
z przepisami ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE;
4. korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych;
5. nie była prawomocnie skazana na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia
publicznego;
6. posiada znajomość języka polskiego w stopniu wystarczającym do wykonywania zawodu psychologa.
Nowa ustawa określi zakres danych objętych wpisem oraz dokumenty, które należy dołączyć do wniosku.
Zgodnie z założeniami, od dnia wpisu na listę psycholog wykonuje zawód samodzielnie:
• zgodnie z aktualnym stanem wiedzy psychologicznej;
• z należytą starannością;

• zgodnie z zasadami określonymi w Kodeksie Etyki Zawodowej;
• z poszanowaniem prywatności i godności osobistej odbiorców świadczeń psychologicznych.
Po uzyskaniu wpisu na listę, psycholog współpracuje z opiekunem w sprawach dotyczących rozwoju
zawodowego. Okres opieki trwa 12 miesięcy i kończy się wydaniem przez opiekuna pisemnej opinii na temat
rozwoju zawodowego i kontynuacji wykonywania zawodu przez psychologa.
Świadczenia psychologiczne
Wykonywanie zawodu psychologa polega na udzielaniu tzw. świadczeń psychologicznych. Projektowana ustawa
określi ich zamknięty katalog oraz zdefiniuje ich poszczególne rodzaje.
Na gruncie nowych przepisów za wykonywanie zawodu psychologa uważane będzie również prowadzenie badań
naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie psychologii oraz działalności dydaktycznej w zakresie psychologii.
Obowiązki psychologów
Projekt ustawy określi obowiązki psychologa, w tym obowiązek zachowania w tajemnicy informacji przekazanych
przez odbiorcę świadczeń oraz ochrony danych osobowych uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu.
Psycholog będzie obowiązany również do prowadzenia dokumentacji psychologicznej, którą obejmie tajemnica
zawodową psychologa. Projekt ustawy określi zasady przechowywania, przekazywania i niszczenia dokumentacji.
Samorząd zawodowy psychologów
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, psychologowie są zorganizowani na zasadach samorządu zawodowego, który
jest niezależny w wykonywaniu swoich zadań i podlega tylko przepisom prawa.
Na gruncie nowych przepisów przynależność do samorządu będzie obowiązkowa. Samorząd będzie
dwustopniowy, zaś jego jednostki to Krajowa Izba oraz regionalne izby psychologów. Liczba i obszar działania
poszczególnych regionalnych izb ustali Krajowy Zjazd, z tym zastrzeżeniem, że nie będzie ona mogła być mniejsza
niż cztery.
Do projektowanych zadań samorządu należy w szczególności:
1. sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu psychologa;
2. ustanawianie zasad etyki zawodowej dotyczących wykonywania zawodu psychologa oraz dbanie o ich
przestrzeganie;
3. prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej psychologów;
4. reprezentowanie psychologów i ochrona ich interesów zawodowych;
5. doskonalenie zawodowe psychologów;
6. współdziałanie z organami administracji publicznej oraz organizacjami w kraju i za granicą w sprawach
dotyczących wykonywania zawodu psychologa;
7. opiniowanie aktów prawnych dotyczących zawodu psychologa.
Samorząd reprezentować będzie osoby wykonujące zawód zaufania publicznego oraz sprawować pieczę nad
wykonywaniem tego zawodu. Będzie również dokonywać czynności związanych z dopuszczeniem do wykonywania
zawodu oraz ustalać zasady etyki zawodowej, w celu zapewnienia standardów należytego wykonywania zawodu.
Odpowiedzialność dyscyplinarna psychologów
Projekt ustawy określi również przesłanki odpowiedzialności dyscyplinarnej psychologów. To rozwiązanie ma
umożliwić zgłaszanie nieprawidłowości lub wnoszenie skarg do podmiotu ustawowo uprawnionego do prowadzenia
postępowań dyscyplinarnych wobec psychologów.
Co istotne, odpowiedzialność dyscyplinarna psychologów nie wyłącza odpowiedzialności przewidzianej
w odrębnych przepisach.
Kary dyscyplinarne to:
• upomnienie;
• nagana;
• kara pieniężna w wysokości nie wyższej niż 100% przeciętnego wynagrodzenia;

• zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od 3 miesięcy do 3 lat;
• skreślenie z Listy skutkujące pozbawieniem prawa do wykonywania zawodu psychologa.
Obok nich możliwe będzie orzeczenie dodatkowo zakazu wykonywania patronatu na czas od roku do 5 lat.
Przepisy określą szczegółową procedurę postępowania dyscyplinarnego.
Odpowiedzialność karna w nowej ustawie
Na gruncie nowych przepisów grozić będzie również odpowiedzialność karną za:
• posługiwanie się tytułem zawodowym psychologa przez osobę nieposiadającą prawa wykonywania zawodu
psychologa;
• udzielanie świadczeń psychologicznych przez osobę nieposiadającą prawa wykonywania zawodu psychologa;
• dopuszczenie do udzielania świadczeń psychologicznych osoby, która nie posiada prawa wykonywania zawodu
psychologa.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów został wpisany do wykazu prac
legislacyjnych Rady Ministrów. Planowany termin przyjęcia jej przez rząd to I kwartał 2026 r.

Projektowana ustawa ma na celu podniesienie standardów w wykonywaniu zawodu psychologa poprzez wprowadzenie nowych regulacji dotyczących kwalifikacji, obowiązków, odpowiedzialności oraz funkcjonowania samorządu zawodowego. Planowany termin przyjęcia ustawy to I kwartał 2026 r.