Wykaz czynności zawodowych osób wykonujących niektóre zawody medyczne nadal nieuchwalony
Już od 26.3.2024 r. obowiązuje ustawa z 17.8.2023 r. o niektórych zawodach medycznych, która usankcjonowała i uregulowała funkcjonalnie 15 zawodów medycznych, dotychczas nie mających swojej ustawowej regulacji lub była ona szczątkowa. Jednak resort zdrowia nadal nie przyjął rozporządzenia, zawierającego szczegółowy wykaz czynności zawodowych poszczególnych zawodów medycznych. Projekt rozporządzenia określa szczegółowy wykaz czynności zawodowych, do wykonywania których są uprawnione osoby wykonujące zawody medyczne objęte ustawą. Określenie tych czynności ma istotne praktyczne znaczenie, ponieważ determinuje zakres obowiązków, jakie można powierzyć osobom wykonującym poszczególne zawody.
Tematyka: zawody medyczne, wykaz czynności zawodowych, Minister Zdrowia, rozporządzenie, rejestracja zawodowa
Już od 26.3.2024 r. obowiązuje ustawa z 17.8.2023 r. o niektórych zawodach medycznych, która usankcjonowała i uregulowała funkcjonalnie 15 zawodów medycznych, dotychczas nie mających swojej ustawowej regulacji lub była ona szczątkowa. Jednak resort zdrowia nadal nie przyjął rozporządzenia, zawierającego szczegółowy wykaz czynności zawodowych poszczególnych zawodów medycznych. Projekt rozporządzenia określa szczegółowy wykaz czynności zawodowych, do wykonywania których są uprawnione osoby wykonujące zawody medyczne objęte ustawą. Określenie tych czynności ma istotne praktyczne znaczenie, ponieważ determinuje zakres obowiązków, jakie można powierzyć osobom wykonującym poszczególne zawody.
Już od 26.3.2024 r. obowiązuje ustawa z 17.8.2023 r. o niektórych zawodach medycznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1972; dalej: ZawodyMedU), która usankcjonowała i uregulowała funkcjonalnie 15 zawodów medycznych, dotychczas nie mających swojej ustawowej regulacji lub była ona szczątkowa (np. u techników farmaceutycznych). Jednak resort zdrowia nadal nie przyjął rozporządzenia, zawierającego szczegółowy wykaz czynności zawodowych poszczególnych zawodów medycznych. • Projekt rozporządzenia określa szczegółowy wykaz czynności zawodowych, do wykonywania których są uprawnione osoby wykonujące zawody medyczne objęte wyżej wymienioną ustawą. • Określenie tych czynności ma istotne praktyczne znaczenie, ponieważ determinuje zakres obowiązków, jakie można powierzyć osobom wykonującym poszczególne zawody. • Projekt jest szeroko krytykowany przez praktycznie każde środowisko zawodowe. Niektóre zawody medyczne Obowiązująca od 26.3.2024 r. ustawa ZawodyMedU miała być rewolucją w ochronie zdrowia. Regulacji doczekało się wiele grup zawodowych, które „walczyły” o to, żeby ich zawód uznawać oficjalnie za zawód medyczny. Chociaż katalog zawodów medycznych nadal nie jest zamknięty i jednolicie określony, to w obecnym stanie prawnym jest do tego o wiele bliżej, aniżeli przed wejściem w życie wspominanej ustawy. Uregulowano bowiem następujące zawody medyczne: • asystentka stomatologiczna, • elektroradiolog, • higienistka stomatologiczna, • instruktor terapii uzależnień, • opiekun medyczny, • optometrysta, • ortoptystka, • podiatra, • profilaktyk, • protetyk słuchu, • technik farmaceutyczny, • technik masażysta, • technik ortopeda, • technik sterylizacji medycznej, • terapeuta zajęciowy. Częściowo ustawa ZawodyMedU znajduje zastosowanie do o osób wykonujących czynności zawodowe w zakresie planowania diety, prowadzenia konsultacji dietetycznych oraz udzielania porad edukacyjnych w ramach świadczeń gwarantowanych (tzw. dietetyk kliniczny). Czynności zawodowe W art. 13 ust. 1 ZawodyMedU wskazano, że wykonywanie danego zawodu medycznego polega na: 1) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie asystowania lekarzowi dentyście i utrzymania gabinetu w gotowości do pracy - w przypadku asystentki stomatologicznej, 2) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie radiologii, diagnostyki obrazowej, ultrasonograficznej, elektromedycznej, radiologii zabiegowej, elektrofizjologii, medycyny nuklearnej i radioterapii oraz realizowaniu zadań ochrony radiologicznej pacjenta i personelu - w przypadku elektroradiologa, 3) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia jamy ustnej oraz współuczestniczeniu w procesie leczenia - w przypadku higienistki stomatologicznej, 4) wykonywaniu czynności zawodowych pod nadzorem specjalisty psychoterapii uzależnień w zakresie wsparcia terapeutycznego udzielanego pacjentom wykazującym zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych lub uzależnionych behawioralnie oraz ich bliskim - w przypadku instruktora terapii uzależnień, 5) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie medyczno-pielęgnacyjnym i opiekuńczym - w przypadku opiekuna medycznego, 6) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie optometrii - w przypadku optometrysty, 7) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie ortoptyki - w przypadku ortoptystki, 8) wykonywaniu czynności zawodowych związanych z procesem leczenia schorzeń w obrębie stóp i prowadzeniu profilaktyki tych schorzeń - w przypadku podiatry, 9) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie profilaktyki, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej - w przypadku profilaktyka, 10) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie badania i protezowania słuchu - w przypadku protetyka słuchu, 11) wykonywaniu, w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z 6.9.2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 686), czynności zawodowych w zakresie sporządzania i wytwarzania produktów leczniczych oraz prowadzenia obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa - w przypadku technika farmaceutycznego, 12) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie masażu oraz prowadzenia działalności profilaktycznej, popularyzującej zachowania prozdrowotne - w przypadku technika masażysty, 13) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie zaopatrzenia ortopedycznego i w przedmioty ortopedyczne oraz środki pomocnicze - w przypadku technika ortopedy, 14) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie dekontaminacji sprzętu i wyrobów medycznych - w przypadku technika sterylizacji medycznej, 15) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie diagnozy w ramach terapii zajęciowej, prowadzenia indywidualnej i grupowej terapii zajęciowej, oceny jej efektów oraz organizowania działań terapeutycznych mających na celu poprawę funkcjonowania fizycznego, psychicznego i społecznego oraz integracji społecznej i zawodowej osób nimi objętych - w przypadku terapeuty zajęciowego. W ZawodyMedU zawarto delegację ustawową dla Ministra Zdrowia do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowego wykazu czynności zawodowych. Przy określaniu wykazu wzięte mają być pod uwagę niezbędne kwalifikacje, wymagany zakres umiejętności oraz konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów. Wykaz czynności zawodowych w rozporządzeniu Pomimo, iż według założeń resortu zdrowia rozporządzenie miało wejść w życie wraz z ZawodyMedU, do dzisiaj się to nie stało. Projekt został oddany do konsultacji w lutym 2024 r. i dotychczas (stan na wrzesień 2024 r.) prace nie zostały zakończone. Z pewnością trudność stanowi fakt, że zainteresowane nimi jest 15 grup zawodowych – zawodów medycznych uregulowanych w ustawie. Dodatkowo, uwagi zgłaszają inne grupy zawodowe jak np. lekarze, farmaceuci, fizjoterapeuci oraz inne resorty np. Ministerstwo Edukacji i Nauki, które częściowo odpowiada za szkolenie kadr medycznych na poziomie szkół policealnych. Uwagi do projektu złożył także Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, urzędy wojewódzkie, konsultanci krajowi. Uwagi są bardzo szerokie i o różnym stopniu ważności, począwszy od zmian redakcyjnych np. pomiar ciśnienia krwi zamiast kontrola ciśnienia krwi, po zmiany zasadnicze, ingerujące niekiedy w istotę czynności (np. w przypadku asystentki stomatologicznej zamiast „prowadzenie i archiwizowanie dokumentacji medycznej na zlecenie lekarza dentysty” – „pomoc w prowadzeniu i archiwizowaniu dokumentacji medycznej na zlecenie lekarza dentysty” z powołaniem na to, że prowadzenie dokumentacji medycznej jest obowiązkiem lekarza dentysty. Nieuchwalenie wykazu czynności zawodowych jest o tyle problematyczne, że 26.9.2024 r. mija termin na złożenie wniosku o wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego dla osób, które w dacie wejścia w życie ustawy miały kompetencje do wykonywania poszczególnych zawodów medycznych. Dochodzi więc do sytuacji, w której osoby wykonujące zawody medyczne podlegają rejestracji, a nadal nie jest jednoznaczne, co w ramach wykonywania tego zawodu mogą robić. Na tą chwilę trudno przewidzieć, kiedy można spodziewać się zakończenia prac legislacyjnych nad rozporządzeniem. Etap legislacyjny Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego wykazu czynności zawodowych osób wykonujących niektóre zawody medyczne jest w trakcie prac legislacyjnych – numer z wykazu MZ 1644.
Nieuchwalenie wykazu czynności zawodowych jest problematyczne, gdyż mija termin na złożenie wniosku o wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. Trudno przewidzieć, kiedy można spodziewać się zakończenia prac legislacyjnych nad rozporządzeniem.