Nabycie na własne cele mieszkaniowe dwóch mieszkań

Zakup dwóch mieszkań na cele mieszkaniowe, przy posiadaniu innego lokalu, może skutkować ulgą podatkową, jak wynika z wyroku NSA z 17.5.2017 r. Sprawa dotyczyła zakupu mieszkań przez Marcin K. dla przyszłego zamieszkania swoich dzieci. Prawo do ulgi podatnik uzyskał po uchyleniu interpretacji organu podatkowego przez WSA w Warszawie.

Tematyka: ulga podatkowa, zakup mieszkań, cele mieszkaniowe, NSA, WSA, interpretacja podatkowa, podatek dochodowy, nabycie nieruchomości

Zakup na własne cele mieszkaniowe dwóch mieszkań, przy jednoczesnym posiadaniu mieszkania
dotychczasowego, uprawnia do skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z 26.7.1991
r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.; dalej jako:
PDOFizU) – tak wynika z wyroku NSA z 17.5.2017 r. (II FSK 1053/15)
Marcin K. złożył wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie
dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych. W 2012 r. podatnik odziedziczył po swojej babci 2/5 udziałów
w mieszkaniu. Ze względu na bardzo zły stan techniczny odziedziczonego lokalu i brak środków na remont,
spadkobiercy dokonali sprzedaży mieszkania za kwotę 900 tys. zł. Wnioskodawcy przypadło 360 tys. zł. W 2013 r.
Marcin K. nabył dwa lokale mieszkalne. We wniosku wyjaśnił, że oba zostały kupione na własne potrzeby
mieszkaniowe, planuje bowiem w przyszłości umożliwić zamieszkanie w nich swoich dzieci. Początkowo jednak oba
mieszkania mają być wynajmowane. W związku z powyższym zwrócił się do organu o wyjaśnienie – czy zakup na
własne cele mieszkaniowe dwóch mieszkań, przy jednoczesnym posiadaniu mieszkania dotychczasowego, uprawnia
do skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU.
Organ uznał, że wydatkowanie przychodu z odpłatnego zbycia udziału w mieszkaniu na nabycie lokali mieszkalnych,
nie w celu zamieszkania w nich, lecz w celu ich wynajmowania i uzyskiwania z tego tytułu przychodu z najmu, nie
spełnia warunku zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU. W takim wypadku celem działania
podatnika nie jest bowiem dążenie do zrealizowania potrzeby mieszkaniowej. Zatem nabycie lokali mieszkalnych,
w których podatnik nie zamieszka, i które będą oddane do używania na podstawie umowy najmu, nie uprawnia
podatnika do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU. W odpowiedzi na
wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Minister Finansów stwierdził brak podstaw do zmiany interpretacji
indywidualnej.
WSA w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną. Jak podkreślono, organ przyznał, że spełnienie
celu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 w zw. z art. 21 ust. 25 pkt 1 PDOFizU, możliwe jest także wtedy, gdy za
środki pochodzące ze zbycia podatnik nabył, w okresie dwóch lat od zbycia, więcej niż jedno mieszkanie. Jednak
w ocenie sądu, literalne brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU wskazuje, wbrew stanowisku organu, że dla
uzyskania zwolnienia wystarczające jest samo nabycie określonych rzeczy, bez względu na sposób ich
wykorzystywania po nabyciu. W art. 21 ust. 25 PDOFizU zawarta jest w istocie ustawowa definicja pojęcia „własne
cele mieszkaniowe”, użytego w art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU, i na podstawie tak skonstruowanej definicji należy
przyjąć, że własne cele mieszkaniowe realizuje ten, kto ponosi wydatki m.in. na nabycie budynku mieszkalnego, jego
części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim
lokalu. Dla zaistnienia prawa do zwolnienia ustawodawca niczego więcej nie wymaga, zatem to, czy i w jaki sposób
faktycznie będzie wykorzystywane nabyte mieszkanie nie ma żadnego znaczenia prawnego.
Sąd zwrócił również uwagę na wykładnię systemową. W art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. „a” oraz – tym bardziej – lit. „c”
PDOFizU, wskazano, że realizacja własnych celów mieszkaniowych ma miejsce także wtedy, gdy podatnik za środki
pochodzące ze zbycia nieruchomości nabędzie własność lub użytkowanie wieczyste gruntu. Nabycie samego gruntu
jest więc przez ustawodawcę traktowane jako realizacja własnego celu mieszkaniowego, choć przecież na samym
gruncie zamieszkać nie można. Ponadto, zasada racjonalności ustawodawcy także nie pozwala na wniosek, że jeśli
nabyte przez skarżącego mieszkania będą niezamieszkane aż do pełnoletniości dzieci skarżącego, to zwolnienie
podatkowe jest aktualne, ale traci tę aktualność, jeśli skarżący swoje mieszkania zechce wynająć choćby po to, aby
łatwiej spłacać zaciągnięty kredyt bankowy.
NSA oddalając skargę kasacyjną organu wyjaśnił, że w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, w której wprowadzono
zwolnienie, powoływano się na objęcie nim większej grupy podatników, niż wcześniej obowiązująca tzw. ulga
meldunkowa. Zdaniem NSA, ustawodawca podjął taką inicjatywę, aby środki ze sprzedaży nieruchomości
przeznaczać na określone cele, m.in. aby rozwijać rynek mieszkaniowy. Niedopuszczalne jest zatem ograniczanie
zwolnienia wyłącznie do jednego lokalu mieszkalnego. Nie ma bowiem uregulowania, które zabraniałoby posiadać
więcej lokali. NSA podkreślił jednak, że każdą sprawę należy badać indywidualnie. Może się bowiem okazać, że
zakup kilku mieszkań będzie wiązał się z zamiarem prowadzenia działalności gospodarczej.
wyrok NSA z 17.5.2017 r. II FSK 1053/15

NSA uchylając skargę kasacyjną potwierdził możliwość nabycia więcej niż jednego mieszkania w ramach ulgi podatkowej. Ustawa nie ogranicza ilości posiadanego mieszkania. Istotne jest spełnienie warunków dotyczących celów mieszkaniowych. Konieczne jest indywidualne rozpatrzenie każdej sprawy.