Spór wokół drogi koniecznej

Droga konieczna może dochodzić tylko do jednej z kilku nieruchomości połączonych w całość, o ile należą one do tego samego właściciela. Spór między dwiema spółkami dotyczył umownego ustanowienia drogi koniecznej, co spowodowało konflikt związanym z rozciągnięciem służebności gruntowej na nowo scaloną działkę. Sąd Rejonowy oraz Sąd Okręgowy podjęły decyzje w tej sprawie, która ostatecznie trafiła do Sądu Najwyższego.

Tematyka: droga konieczna, służebność gruntowa, spór, działka budowlana, Sąd Najwyższy, rozstrzygnięcie, uchwała SN

Droga konieczna może dochodzić tylko do jednej z kilku nieruchomości połączonych w całość, o ile należą
one do tego samego właściciela.

Stan faktyczny i rozstrzygnięcie
Po podziale nieruchomości władnącej, a następnie scaleniu wydzielonej w ten sposób części z inną nieruchomością,
niemającą statusu nieruchomości władnącej, służebność gruntowa rozciąga się na całą powstałą w ten sposób
nieruchomość (uchwała SN z 13.1.2022 r., III CZP 14/22,
). Między dwoma spółkami, które posiadały
sąsiadujące ze sobą działki, zlokalizowane niedaleko Szczecina, doszło do konfliktu. Przedstawiciele firm porozumieli
się w sprawie umownego ustanowienia za wynagrodzeniem drogi koniecznej dla jednej z nieruchomości. Spółka
uprawniona do przejazdu dokonała wydzielenia części gruntu ze swojej działki, a następnie scaliła ją z sąsiednią bez
uwzględnienia drogi i służebności. Takie działanie wzbudziło sprzeciw właściciela drugiej firmy. Zwróciła się ona do
Sądu z żądaniem usunięcia z księgi wieczystej służebności w zakresie rozciągniętym na nową działkę. Po
rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy nie przychylił się do tego wniosku, opierając swoją decyzję o art. 290 § 1 ustawy
z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), który mówi o tym, że „w razie podziału
nieruchomości władnącej służebność utrzymuje się w mocy na rzecz każdej z części utworzonych przez podział;
jednakże gdy służebność zwiększa użyteczność tylko jednej lub kilku z nich, właściciel nieruchomości obciążonej
może żądać zwolnienia jej od służebności względem części pozostałych”. Sprawa trafiła do Sądu Okręgowego,
a ponieważ dotychczasowe orzecznictwo w omawianym zakresie nie było jednoznaczne, ten zwrócił się o pomoc do
Sądu Najwyższego.
SN uznał za właściwe przyjęcie podejścia, że działkę budowlaną może stanowić kilka nieruchomości. Jeśli należą
one do jednego właściciela, wystarczy, by pas drogi koniecznej dochodził do jednej z nich, z niegdyś wyodrębnionych
geodezyjnie działek.
Uchwała SN z 13.1.2022 r., III CZP 14/22,

Sąd Najwyższy uznał, że działkę budowlaną mogą stanowić kilka nieruchomości należących do jednego właściciela. Decyzja ta wprowadza nowe rozumienie dotyczące drogi koniecznej i rozciągania się służebności gruntowej. Spór między spółkami z Szczecina zyskał rozstrzygnięcie w świetle wyroku SN z 13.1.2022 r., III CZP 14/22.