Kabina typu toi toi nie jest obiektem budowlanym

Kabiny sanitarne toi toi nie podlegają reglamentacji PrBud, nie można ich zakwalifikować jako obiektów małej architektury ani innych obiektów budowlanych objętych reglamentacją. Sprawa dotyczyła wstrzymania robót budowlanych przy posadowieniu kabiny sanitarnej na kostce brukowej, co skutkowało koniecznością postępowania legalizacyjnego. Sąd uchylił postanowienie organów nadzoru budowlanego i umorzył postępowanie.

Tematyka: kabina toi toi, postępowanie legalizacyjne, PrBud, obiekt budowlany, sanitariat, kabiny sanitarne

Kabiny sanitarne toi toi nie podlegają reglamentacji PrBud. Nie można bowiem tego typu obiektu
zakwalifikować jako obiektu małej architektury, nie jest to także inny obiekt budowlany objęty reglamentacją
PrBud. Zatem nie można w stosunku do niego stosować wymogów zawartych w przepisach art. 28–30 PrBud,
a co za tym idzie – postępowania legalizacyjnego uregulowanego w art. 48 PrBud.
Stan faktyczny
WSA rozpoznał sprawę ze skargi na postanowienie Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego
w Gdańsku (WINB) w przedmiocie wstrzymania robót budowlanych. Sąd uchylił zaskarżone postanowienie oraz
postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Powiecie Puckim (PINB) oraz umorzył
postępowanie.
W sprawie tej PINB postanowieniem wstrzymał roboty budowlane przy posadowieniu obiektu budowlanego typu toi
toi, parterowego, nietrwale związanego z gruntem, posadowionego na kostce brukowej, z dachem płaskim,
pełniącego funkcję sanitariatu (w.c.), o wymiarach 1 m x 1 m, wzniesionego przez skarżących bez wymaganego
pozwolenia na budowę. Organ w punkcie drugim postanowienia poinformował strony o możliwości złożenia wniosku
o legalizację budynku oraz o konieczności wniesienia opłaty legalizacyjnej w celu uzyskania decyzji o legalizacji
obiektu budowlanego, a także zobowiązał je do zabezpieczenia budowy.
Organ wyjaśnił, że sanitariatu – posadowionego po 11.1.2021 r. – nie można zaliczyć do kategorii obiektów małej
architektury, bowiem definicja zawarta w art. 3 pkt 4 ustawy z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz.
682; dalej: PrBud) określa jedną cechę wspólną tej kategorii obiektów budowlanych poprzez użycie w stosunku do
nich pojęcia „niewielkie obiekty”. Jest to pojęcie nieostre, jednak przykładowe zawarte w ustawie wyliczenie obiektów
budowlanych wraz z określeniem ich funkcji pozwala ocenić w konkretnym stanie faktycznym charakter obiektu
budowlanego. Następnie, analizując art. 28, 29 i 30 PrBud, stwierdził, że posadowienie przedmiotowego budynku
wymagało uzyskania pozwolenia na budowę, gdyż został on trwale związany z gruntem. Ponieważ inwestorzy
takiego pozwolenia nie posiadają, organ nadzoru budowlanego uznał, że zobligowany był do wszczęcia
i prowadzenia postępowania administracyjnego w trybie art. 48 PrBud.
WINB utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji.
Organ odwoławczy wyjaśnił najpierw, że skoro organ nadzoru budowlanego wszczął postępowanie administracyjne
pismem z 12.10.2021 r., to zastosowanie znajdują w sprawie przepisy PrBud w brzmieniu obowiązującym po dniu
19.9.2020 r. Dalej organ odwoławczy stwierdził, że przedmiotowy obiekt nie jest budynkiem ani, w świetle art. 3 pkt 4
PrBud, obiektem małej architektury.
Ponieważ ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynikało jednoznacznie, w jaki sposób jest posadowiony
przedmiotowy obiekt, organ II instancji uzupełnił materiał dowodowy i ustalił, że jest on nietrwale związany z gruntem
– posadowiony na kostkach brukowych, obrzeżach chodnikowych, ułożonych luźno bezpośrednio na gruncie
rodzimym. Dlatego też organ odwoławczy stwierdził, że obiekt budowlany objęty postępowaniem jest tymczasowym
obiektem budowlanym i wymagał uzyskania pozwolenia na budowę, a skoro go nie posiadał – przeprowadzenia
postępowania legalizacyjnego w trybie art. 48 PrBud według stanu prawnego obowiązującego od 19.9.2020 r.
Sprawa trafiła ze skargą do WSA.
Stanowisko WSA
WSA wskazał, że przedmiotem kontroli jest postanowienie, wydane w trybie art. 48 PrBud, którym organ nadzoru
budowlanego wstrzymał roboty budowlane oraz poinformował skarżących o możliwości złożenia wniosku
o legalizację obiektu budowlanego typu toi toi.
Ustalony przez organ II instancji stan faktyczny sprawy w ocenie sądu jest bezsporny. Wynika z niego jednoznacznie,
że na działce skarżących znajduje się obiekt sanitarny typu toi toi, nietrwale związany z gruntem, posadowiony na
obrzeżach chodnikowych ułożonych luźno bezpośrednio na gruncie rodzimym. Obiekt ten został usytuowany na
działce po 11.1.2021 r.
Skarżący twierdzą, że obiekt typu toi toi stanowi kabinę sanitarną, której posadowienie na działce nie stanowi
samowoli budowlanej, ponieważ nie jest to ani tymczasowy obiekt budowlany, ani obiekt małej architektury, ani też

żaden inny obiekt budowlany i w związku z tym brak jest podstaw, aby w stosunku do niego prowadzić postępowanie
legalizacyjne.
Dokonując oceny zgodności z prawem zaskarżonych postanowień, sąd stwierdził, że zostały one wydane
z naruszeniem prawa materialnego w stopniu powodującym konieczność ich wyeliminowania z obrotu prawnego. Sąd
podziela bowiem stanowisko skarżących wyrażone w skardze.
Organ odwoławczy uznał, że obiekt objęty postępowaniem stanowi tymczasowy obiekt budowlany, znajdujący się na
działce skarżących od ponad 180 dni, a więc wymagający pozwolenia na budowę. Organ I instancji uznał go
natomiast za budynek, mimo że ustalił, iż obiekt nie jest związany trwale z gruntem, co w sposób oczywisty wyklucza
taką jego klasyfikację.
Zgodnie z art. 1 PrBud ustawa ta normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania
i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach.
Tym samym ustalenie, czy obiekt stanowiący przedmiot postępowania jest obiektem budowlanym, jest konieczne
z punktu widzenia stwierdzenia, czy jego realizacja pozostaje w zainteresowaniu PrBud.
W pierwszej kolejności należy zatem ustalić, czy dany obiekt jest obiektem budowlanym w rozumieniu art. 3 pkt 1
PrBud, a dopiero w dalszej kolejności, w przypadku potwierdzenia, że mamy do czynienia z obiektem budowlanym,
badać, czy jest on budynkiem, obiektem małej architektury, czy też budowlą, o jakiej mowa w art. 3 pkt 3 PrBud.
Dla wypełnienia definicji obiektu budowlanego konieczne jest ustalenie, czy dany obiekt został wzniesiony z użyciem
wyrobów budowlanych.
Orzekające w niniejszej sprawie organy pominęły tę część definicji obiektu budowlanego, bezkrytycznie uznając, że
wypełnia ją kabina sanitarna typu toi toi, która stoi na obrzeżach chodnikowych ułożonych luźno bezpośrednio na
gruncie rodzimym. Z ustaleń organów obu instancji nie wynika tymczasem, aby obiekt ten został zrealizowany przy
użyciu wyrobów budowlanych trwale wbudowanych w obiekcie, nie stanowi zatem obiektu budowlanego.
Sąd podzielił pogląd wyrażony w przywołanym w skardze prawomocnym wyroku WSA w Gliwicach z 17.8.2016 r., II
SA/Gl 382/16,
, zgodnie z którym kabiny tego typu, tj. kabiny sanitarne toi toi, nie podlegają reglamentacji
PrBud. Nie można bowiem tego typu obiektu zakwalifikować jako obiektu małej architektury, nie jest to także inny
obiekt budowlany objęty reglamentacją PrBud. Zatem nie można w stosunku do niego stosować wymogów zawartych
w przepisach art. 28–30 PrBud, a co za tym idzie – postępowania legalizacyjnego uregulowanego w art. 48 PrBud.
Z przepisu art. 48 ust. 1 PrBud wynika bowiem, że organ nadzoru budowlanego wydaje wskazane w nim
postanowienie o wstrzymaniu budowy jedynie w przypadku obiektu budowlanego lub jego części będących
w budowie albo wybudowanych bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo bez wymaganego zgłoszenia,
albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia.
Z uwagi na to, że przedmiotowy obiekt nie podlega reglamentacji prawa budowlanego, dalsze prowadzenie
postępowania administracyjnego było w tej sprawie bezprzedmiotowe, co uzasadniało jego umorzenie.

Komentarz
W omawianym orzeczeniu WSA przypomniał o podstawowym warunku stosowania regulacji PrBud. Ustawa odnosi
się do obiektów budowlanych w rozumieniu PrBud. Zgodnie z art. 1 PrBud ustawa normuje działalność obejmującą
sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów
administracji publicznej w tych dziedzinach. Z kolei art. 3 pkt 1 PrBud stanowi, że przez „obiekt budowlany” należy
rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość
użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Jeżeli w sprawie
nie mamy do czynienia z obiektem budowlanym, to przepisy PrBud nie mają zastosowania. Nie ma wówczas także
znaczenia to, czy obiekt ma charakter tymczasowy. Kabina typu toi toi nie podlega pod przepisy PrBud.

Wyrok WSA w Gdańsku z 28.6.2023 r., II SA/Gd 848/22,

Orzeczenie sądu wskazuje, że kabina toi toi nie podlega regulacjom PrBud i nie wymaga postępowania legalizacyjnego. Organ nadzoru budowlanego błędnie uznał ją za budynek, co zostało podważone przez sąd. W rezultacie postępowanie administracyjne zostało umorzone z uwagi na brak podstaw prawnych.