Ulga mieszkaniowa przysługuje nie tylko w związku ze spłatą kredytu hipotecznego

Ulga mieszkaniowa przysługuje podatnikowi, który spłacił pożyczkę z banku na zakup nieruchomości mieszkalnej ze środków pochodzących z innej sprzedanej nieruchomości. Wniosek dotyczy zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Minister Finansów i Wojewódzki Sąd Administracyjny mieli różne zdania na temat interpretacji PDOFizU w kontekście celu pożyczki. Ostatecznie NSA poparł wnioskodawczynię, uznając, że cel pożyczki nie musi być zapisany w umowie, a można go udowodnić innymi środkami.

Tematyka: ulga mieszkaniowa, podatek dochodowy, PDOFizU, spłata pożyczki, cel mieszkaniowy, Naczelny Sąd Administracyjny, Minister Finansów, interpretacja przepisów, zwolnienie podatkowe

Podatnik, który spłaci pożyczkę zaciągniętą na nabycie nieruchomości służącej zaspokojeniu jego potrzeb
mieszkaniowych ze środków pochodzących ze sprzedaży innej nieruchomości ma prawo do skorzystania
z tzw. ulgi mieszkaniowej. Podatnik może udowadniać cel zaciągnięcia pożyczki wszelkimi dostępnymi
środkami dowodowymi uznał Naczelny Sąd Administracyjny.
Podatnik, który spłaci pożyczkę zaciągniętą na nabycie nieruchomości służącej zaspokojeniu jego potrzeb
mieszkaniowych ze środków pochodzących ze sprzedaży innej nieruchomości ma prawo do skorzystania
z tzw. ulgi mieszkaniowej. Podatnik może udowadniać cel zaciągnięcia pożyczki wszelkimi dostępnymi
środkami dowodowymi uznał Naczelny Sąd Administracyjny.
M.L. zwróciła się o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego. We wniosku podała, że w 2014 r. nabyła
nieruchomość gruntową zabudowaną budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, której zakup został sfinansowany
z pożyczki bankowej. Kwota pożyczki przelana przez bank na rachunek bankowy wnioskodawczyni została w całości
przeznaczona na zapłatę ceny za nieruchomość poprzez przelanie tej kwoty na rachunek bankowy wskazany przez
zbywcę nieruchomości, co zostało potwierdzone w treści aktu notarialnego. Po śmierci syna M.L. nabyła w drodze
dziedziczenia dom w innej miejscowości, który sprzedała, zaś uzyskane środki finansowe przeznaczyła w części na
spłatę pożyczki, a w części na przeprowadzenie niezbędnych remontów nabytego domu. Umowa pożyczki zawarta
przez wnioskodawczynię nie zawiera postanowienia o przeznaczeniu kwoty pożyczki na cel mieszkaniowy.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie: „Czy część dochodu uzyskanego ze sprzedaży
odziedziczonego domu, przeznaczona na spłatę pożyczki bankowej zaciągniętej w celu nabycia zakupionego
domu oraz odsetek od tej pożyczki, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, na
podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 w zw. z art. 21 ust. 25 pkt 2 lit. a) ustawy z 26.7.1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych (t. jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1509; dalej jako: PDOFizU)?”.
Zdaniem wnioskodawczyni spełnione zostały wszystkie wymagane przepisami PDOFizU przesłanki skorzystania ze
zwolnienia. Negatywnej przesłanki nie stanowi przy tym okoliczność, że zakup domu został sfinansowany
z zaciągniętej w tym celu pożyczki bankowej, nie zaś z kredytu hipotecznego. Zainteresowana dowodziła, że cel na
jaki pożyczka została udzielona nie musi wynikać z treści umowy pożyczki, lecz może być wykazany również innymi
sposobami.
Minister Finansów uznał stanowisko wnioskodawczyni za nieprawidłowe. Według organu, aby uznać spłatę pożyczki
na własne cele mieszkaniowe, z umowy pożyczki musi wynikać, że została ona zaciągnięta na cel mieszkaniowy,
o którym mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 PDOFizU. Nie wystarczy, aby pożyczkę zaciągnąć przed dniem uzyskania
przychodu z odpłatnego zbycia, a środki wydatkować począwszy od dnia sprzedaży, nie później niż w okresie 2 lat
od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiła ta sprzedaż na spłatę tej pożyczki. Istotne jest, aby z umowy
pożyczki jasno wynikał cel pożyczki, gdyż cel zaciągnięcia pożyczki jest jedną z podstawowych przesłanek
zwolnienia. Zdaniem organu, skoro wnioskodawczyni nie spełnia tej przesłanki, nie może uznać, że przychód
z odpłatnego zbycia nieruchomości jest zwolniony z opodatkowania w związku z jego przeznaczeniem na własne
cele mieszkaniowe, w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację. Sąd wyjaśnił, że przepisy PDOFizU
regulujące zasady korzystania z ulgi związanej z finansowaniem zakupu nieruchomości mieszkalnej, nie
wprowadzają wymogu, aby cel zaciągnięcia pożyczki wynikał z treści zawartej umowy. Oznacza to, że gdy w umowie
pożyczki nie wskazano celu, na jaki została ona zaciągnięta, podatnik może udowadniać cel jej zaciągnięcia
wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, np.: aktami notarialnymi potwierdzającymi zawarcie umowy sprzedaży
i zakupu nieruchomości czy dowodami przelewów. Zdaniem WSA w Warszawie podniesione przez skarżącą
okoliczności jednoznacznie wskazują, że wyłącznym celem zaciągnięcia pożyczki był zakup domu. W konsekwencji
część dochodu uzyskanego ze sprzedaży domu, przeznaczona na spłatę powyższej pożyczki wraz z odsetkami,
korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 w zw. z art.
21 ust. 25 pkt 2 lit. a) PDOFizU.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu. Z analizy unormowania art. 21 ust. 25 pkt 1
i 2 PDOFizU wypływa wniosek, że u podstaw omawianego zwolnienia legło założenie odstąpienia od
opodatkowania środków wydanych bezpośrednio lub pośrednio na realizację nowego, szeroko
pojmowanego, celu mieszkaniowego. Celem było więc racjonalne wsparcie budownictwa mieszkaniowego.
W ocenie NSA, wykładnia językowa analizowanego przepisu, uzupełniona wykładnią systemową

i celowościową prowadzi, zatem do wniosku, że podatnik, który przeznaczy środki ze sprzedaży
nieruchomości (lub prawa majątkowego) na spłatę kredytu lub pożyczki (oraz odsetek od nich) zaciągniętych
na nabycie innej nieruchomości lub prawa majątkowego, służących zaspokojeniu jego celów
mieszkaniowych, skorzysta z prawa do zwolnienia. Sposób wykazania celu pożyczki nie został jednak wprost
wskazany przez ustawodawcę. Gdyby wolą prawodawcy było, aby w treści umowy pożyczki, o której mowa w art.
21 ust. 25 pkt 2 PDOFizU, zapisany był w sposób jednoznaczny cel mieszkaniowy, na jaki została ona zaciągnięta,
czy wydatkowana, zostałoby to ujęte wprost w brzmieniu przepisów PDOFizU. Wobec braku takiej regulacji, podatnik
może udowadniać cel zaciągnięcia pożyczki wszelkimi dostępnymi środkami dowodowym.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że organ jest „związany” stanem faktycznym zakreślonym we wniosku
o interpretację i nie jest uprawniony do kwestionowania jednoznacznego twierdzenia strony, zawartego we wniosku,
że umowa pożyczki została zawarta „wyłącznie w celu sfinansowania nabycia domu”. Co istotne organ, dokonując
interpretacji przepisów PDOFizU, nie odniósł się do ostatniej części normy art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU, która
stanowi o udokumentowanych wydatkach poniesionych na cele mieszkaniowe. Powołana część powyższego
przepisu nie wskazuje konkretnego sposobu dokumentowania wspomnianego celu, co nie ogranicza katalogu
dowodów, którymi możliwe jest wykazanie celu mieszkaniowego danego wydatku.
Wyrok NSA z 29.6.2018 r., II FSK 1757/16

Decyzja Naczelnego Sądu Administracyjnego potwierdza możliwość udowodnienia celu pożyczki mieszkaniowej innymi niż treść umowy środkami. NSA interpretuje przepisy PDOFizU w kontekście zwolnienia podatkowego od spłaty pożyczki na cele mieszkaniowe. Wyrok NSA z 29.6.2018 r., II FSK 1757/16 wprowadza klarowność co do możliwości korzystania z ulgi mieszkaniowej bez konieczności zapisania celu pożyczki w umowie.